การทบทวนอัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน ภายใต้โครงการพัฒนา ข้อเสนอ UCEP ด้านการเงินการคลัง

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง: กลไกการเบิกจ่ายค่าชดเชยค่าบริการทางการแพทย์ฉุกเฉินในปัจจุบัน ใช้วิธีการเบิกจ่ายตามอัตราที่กำหนดแยกรายการ หรือ fee schedule หรือ อัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน แต่พบช่องว่างสำหรับการพัฒนาอยู่มาก เพื่อให้สามารถเบิกค่าใช้จ่ายได้ครบถ้วนและปรับปรุงการทำงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้สามารถบริหารงบประมาณได้มีประสิทธิภาพมากที่สุด จึงต้องศึกษาทบทวนรวมถึงการปรับปรุงอัตราและรายการค่าบริการดังกล่าว

วัตถุประสงค์: (1) ทบทวนอัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน ตามการเบิกจ่ายรายหมวดค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน (2) ข้อมูลรายการอัตราค่าบริการที่ไม่มีในอัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน และปัญหาในการเบิกจ่ายค่ารักษาพยาบาล

วิธีการ: กระบวนการศึกษาแบบผสม (mixed method) เชิงปริมาณ ใช้ข้อมูลการเบิกจ่ายค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน ภายใต้ “ โครงการพัฒนาข้อเสนอ UCEPด้านการเงินการคลัง” จากฐานข้อมูล ปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 ที่สถานพยาบาลให้บริการผู้ป่วยฉุกเฉินส่งเบิกจ่ายมายังสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ การวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แบบสัมภาษณ์ปัญหาในการให้บริการ ข้อมูลรายการที่ไม่มีในอัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน และปัญหาในการเบิกจ่ายค่ารักษาพยาบาลในผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤต

ผล: พบว่า 1. จำนวนรายการเบิกจ่ายค่าบริการการ แพทย์ฉุกเฉิน ที่ถูกเรียกเก็บคิดเป็น ร้อยละ 23.18 ของจำนวนรายการในอัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน ทั้งสิ้น 9,647 รายการ2. ราคาการเรียกเก็บส่วนใหญ่จะสูงกว่าราคาอัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน โดยหมวดค่ายาและสารอาหารทางหลอดเลือดมีค่าเรียกเก็บสูงสุด สูงถึง 714.29 เท่า ของราคาในอัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน หมวดค่ายา หมวดค่าเวชภัณฑ์มิใช่ยา มีสัดส่วนอัตราค่าใช้จ่ายเรียกเก็บแตกต่างกันค่อนข้างมากกับราคาอัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน  3. Glucose (blood, urine, other)  เป็น รายการที่มีการเรียกเก็บสูงสุดกว่า 9,900 ครั้ง 4. ประเด็นการเบิกจ่ายมีรายการแต่ไม่มีการบันทึกรหัสเบิกจ่าย ทั้งสิ้น 81,493 ครั้ง โดยไม่ระบุรหัส 13,843 รายการ แต่รายการดังกล่าวเป็นรายการ ที่มีอยู่ในอัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉินอยู่แล้วถึง 7,692 รายการ 5. ปัญหาที่พบ 1) วิธีการเบิกจ่ายค่าบริการ ในระยะแรกมีความยุ่งยากจากรายการไม่สอดคล้องกับรายการค่าบริการที่โรงพยาบาลเอกชนใช้อยู่ในระบบบริการปกติ แต่ภายหลังปัญหาค่อยๆ ลดลงค่อนข้างมากจากการจัดทำรายการให้เกิดความสอดคล้องกัน 2) ความครอบคลุมของรายการ หมวดค่ายา ไม่สามารถกรอกข้อมูลเพื่อเบิกจ่ายได้ หมวดค่าเวชภัณฑ์ที่ไม่ใช่ยา พบว่า รายการดังกล่าวยังไม่ครอบคลุมรายการวัสดุการแพทย์ที่มีการใช้งานอยู่จริง หมวดค่าอวัยวะเทียมและอุปกรณ์ในการบำบัดรักษาโรค ไม่สามารถระบุประเภทของวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการให้บริการ ค่าบริการโรงพยาบาล ผู้ป่วยนอก ค่าบริการโรงพยาบาลผู้ป่วยใน เป็นรายการที่ไม่มีให้เบิกจ่ายในประกาศฯ

สรุป: หากการเบิกจ่ายค่าชดเชยค่าบริการทางการแพทย์ฉุกเฉินจะดำเนินการตามกลไกการจ่ายตามอัตราที่กำหนด แยกรายรายการต่อไป จำเป็นต้องพัฒนาระบบการเบิกจ่ายนี้ให้ดี ยิ่งขึ้น โดยควรต้องมีหน่วยงานประจำที่ทำหน้าที่ในการพัฒนาหลักเกณฑ์อัตราค่าบริการการแพทย์ฉุกเฉิน รวมทั้งการใช้รหัสมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง เช่น TMT และ LOINC เพื่อเป็นมาตรฐานเดียวกัน ทั้งระบบทั่วประเทศ