วิธีการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอดจากภาพถ่ายรังสีทรวงอกด้วยโปรแกรมประยุกต์ AI Chest for All (DMS TU) ในบริบทโรงพยาบาลมะเร็งระดับภูมิภาค

ผู้แต่ง

  • ภัทรนันท์ หมั่นพลศรี M.B.B.S นักศึกษาสาขาวิชาวิทยาการระบาดและชีวสถิติ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • พงษ์เดช สารการ ปร.ด กลุ่มวิจัยวิทยาการระบาดและป้องกันโรคมะเร็งในภูมิภาคอาเซียน คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • น้ำทิพย์ หมั่นพลศรี พ.บ. หน่วยรังสีรักษา โรงพยาบาลมะเร็งอุดรธานี

คำสำคัญ:

โปรแกรมประยุกต์, AI Chest for All (DMS TU), ภาพถ่ายรังสีทรวงอก, โรคมะเร็งปอด

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง : โรคมะเร็งปอดเป็นโรคมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับ ต้นๆ ทั้งในระดับโลกและระดับประเทศและมีแนวโน้มการเสียชีวิต จากมะเร็งชนิดนี้ที่เพิ่มมากขึ้นในทุกๆ ปี เพื่อตอบสนองสถานการณ์ ที่เกิดขึ้นจึงมีนโยบายการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอด แต่กลับพบ ปัญหาการขาดแคลนรังสีแพทย์ หรือไม่มีรังสีแพทย์ในพื้นที่ห่าง ไกล ส่งผลต่อประสิทธิภาพการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอด จึงได้ มีการพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ AI Chest for All (DMS TU) เพื่อ ช่วยลดภาระงานของรังสีแพทย์ในการแปลผลภาพถ่ายรังสีทรวงอกวัตถุประสงค์ : เพื่อประเมินคุณสมบัติของโปรแกรมประยุกต์ AI Chest for All (DMS TU) ในการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอดจาก ภาพถ่ายรังสีทรวงอกวิธีการ : ใช้รูปแบบการศึกษา Retrospective descriptive study กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาครั้งนี้ได้จากการ สุ่มภาพถ่ายรังสีทรวงอกของผู้ที่มารับบริการในโรงพยาบาลมะเร็ง อุดรธานี ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2561 ถึง 31 ธันวาคม 2562 จำนวน ทั้งสิ้น 1,250 ภาพถ่าย และนำมาวิเคราะห์คุณสมบัติเครื่องมือเพื่อ ประกอบการพิจารณาว่า AI Chest for All (DMS TU) เหมาะสม ที่จะใช้เป็นเครื่องมือในการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอดหรือไม่ โดย เปรียบเทียบกับวิธีการแปลผลภาพถ่ายรังสีทรวงอกในการตรวจ คัดกรองโรคมะเร็งปอดเดิมซึ่งอาศัยการแปลผลโดยรังสีแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญผล : AI Chest for All (DMS TU) มีค่าความไวเท่ากับ 76.4% (95% CI = 73.5% ถึง 79%) ค่าความจำเพาะเท่ากับ 89.3% (95% CI = 85.2% ถึง 92.6%) ความแม่นยำเท่ากับ 79% พื้นที่ ใต้กราฟ ROC (AUC) ของ AI Chest for All (DMS TU) เท่ากับ 83% (95% CI = 81% ถึง 85%) และเมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการ แปลผลภาพถ่ายรังสีทรวงอกในการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอดเดิม ซึ่งอาศัยการแปลผลโดยรังสีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญพบว่า AI Chest for All (DMS TU) มีค่าความไวน้อยกว่า แต่มีค่าความจำเพาะ ความ แม่นยำ และ AUC ที่มากกว่าสรุป : จากผลการวิเคราะห์ในข้างต้น แสดงให้เห็นว่า AI Chest for All (DMS TU) เหมาะสมที่จะนำมา ใช้เป็นเครื่องมือทางเลือกสำหรับแปลผลภาพถ่ายรังสีทรวงอกในการ ตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอด

เอกสารอ้างอิง

Roser M, Ritchie H. Cancer [Internet] 2015. [cited 2019 May 13].Available from:https://ourworldindata.org/cancer

Division IT, National Cancer Institute T. Hospital Based Cancer Registry Annual Report 2016. [Internet] 2016 [cited 2019 May 13 ]. Available from: http://www.nci.go.th/th/File_download/Nci Cancer Registry/Hospital-Based NCI2 2016 Web.pdf

Information Technology Division, National Cancer Institute T.Hospital Based Cancer Registry 2017. [Internet] 2018. [cited 2019 May 13 ]. Available from: http://www.nci.go.th/th/File_download/Nci Cancer Registry/HOSPITAL-BASED 2016 Revise 4 Final.pdf

Division IT, National Cancer Institute T. Hospital Based Cancer Registry 2018; 2015.

Thailand NCID of M services M of PH. Lung cancer screening method (Edition. 2). [Internet] 2018. [cited 2019 Aug 15]. Available from: http://www.nci.go.th/th/cpg/Cervical_Cancer5.pdf

Wongpanya T. Thai popu;ation 2019 [Internet]. 2019. [cited 2019 Aug 15]. Available from:https://thestandard.co/thai-population-2562/

Thailand TMCO. Statistic of specialist doctor [Internet] 2019.[cited 2019 Aug 15]. Available from:https://tmc.or.th/pdf

Thammarach P, Khaengthanyakan S, Vongsurakrai S, Phienphanich P, Pooprasert P, Yaemsuk A, et al. AI Chest 4 All. In: 2020 42nd Annual International Conference of the IEEE Engineering in Medicine Biology Society (EMBC).2020. p. 1229–33.

Saha A, Saha K, Ghosh S, Mitra M, Panchadhyayee P, Sarkar A.Chest X-ray of lung cancer: Association with pathological subtypes. J Assoc Chest Physicians2017; 5: 76-80.

American Joint Commitee on Cancer. Lung. In: AJCC Cancer Staging Manual. 8th ed. New York, NY Springer.2017;431–56.

Krippendorff K. Validity in Content Analysis. In E. Mochmann (Ed.).Computerstrategien für die Kommunikationsanalyse. Germany:Campus-Verlag1980. p. 69–112.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

18-06-2021

รูปแบบการอ้างอิง

1.
หมั่นพลศรี ภ, สารการ พ, หมั่นพลศรี น. วิธีการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอดจากภาพถ่ายรังสีทรวงอกด้วยโปรแกรมประยุกต์ AI Chest for All (DMS TU) ในบริบทโรงพยาบาลมะเร็งระดับภูมิภาค . J DMS [อินเทอร์เน็ต]. 18 มิถุนายน 2021 [อ้างถึง 9 ธันวาคม 2025];46(1):138-44. available at: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/JDMS/article/view/251729

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ