อัตราการเกิดภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังผ่าตัดในผู้ป่วยผ่าตัดสมองและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
คำสำคัญ:
คลื่นไส้อาเจียน, ผ่าตัดสมอง, การระงับความรู้สึกบทคัดย่อ
ภูมิหลัง: ภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัด (postoperative nausea and vomiting, PONV) ในผู้ป่วยผ่าตัดสมองนั้นมีอุบัติการณ์ร้อยละ 10-74 โดยการผ่าตัดสมองเองนั้นก็เป็นปัจจัยเสี่ยงหนึ่งที่ทำให้อัตราการเกิดภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัดสูงขึ้น การศึกษาเกี่ยวกับภาวะคลื่นไส้อาเจียนในผู้ป่วยผ่าตัดสมองส่วนใหญ่มักเป็นแบบย้อนไปข้างหลัง (retrospective) หรือเป็นการศึกษาที่มีขนาดเล็ก และมีการติดตามผู้ป่วยเป็นระยะเวลาสั้น การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตราการเกิดและปัจจัยเสี่ยงของภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังผ่าตัดในผู้ป่วยผ่าตัดสมองที่โรงพยาบาลรามาธิบดี
วิธีการ: หลังจากได้รับการอนุมัติจากคณะกรรมการจริยธรรมว่าด้วยสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวข้องกับงานวิจัย งานวิจัยเชิงสังเกตแบบไปข้างหน้าจึงได้เริ่มทำการศึกษาในผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดสมอง 120 คน โดยผู้ป่วยมีอายุ 18-80 ปี และ ASA physical status I-IV ผู้วิจัยทำการเก็บข้อมูลภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัด ในช่วง 1, 4, 24, 48, 72 ชั่วโมง ปัจจัยเสี่ยงทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับผู้ป่วย, การผ่าตัด และด้านวิสัญญีถูกนำมาวิเคราะห์
ผล: อัตราการเกิดภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัดในผู้ป่วยผ่าตัดสมอง ที่ระยะเวลา 72 ชั่วโมงหลังผ่าตัด เท่ากับร้อยละ 35 ประวัติการเคยมีภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัด หรือการเมาเหตุเคลื่อนไหว (motion sickness) (adjusted RR 46.611, 95% CI 4.077-532.924, p=0.002), การได้รับยากลุ่มโอปิออยด์ หลังผ่าตัด (adjusted RR 9.138, 95% CI 3.063-27.259, p<0.001), การได้รับเลือดระหว่างผ่าตัด (adjusted RR 4.886, 95% CI 1.601-14.907, p=0.005) และบริเวณในการผ่าตัดสมองที่ suboccipital (adjusted RR 8.134, 95% CI 2.052-32.239, p=0.003) นั้นเป็นปัจจัยเสี่ยงทำให้เกิดภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัด อัตราการเกิดภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัดลดลงในผู้ป่วยที่ได้รับยากลุ่มสเตียรอยด์ ระหว่างการผ่าตัด (adjusted RR 0.274, 95% CI 0.08-0.936, p=0.039).
สรุป: ภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัด ในผู้ป่วยผ่าตัดสมองนั้นมีอุบัติการณ์ร้อยละ 35 ที่ระยะเวลา 72 ชั่วโมงหลังผ่าตัด ปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังผ่าตัด คือ ผู้ป่วยที่มีประวัติ ภาวะคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัดหรือการเมาเหตุเคลื่อนไหว การผ่าตัดสมอง suboccipital การให้เลือดและการได้รับยาแก้ปวดกลุ่มโอปิออยด์หลังผ่าตัด
เอกสารอ้างอิง
Ryu JH, Lee JE, Lim YJ, Hong DM, Park HP, Han JI, et.al. A Prospective, randomized, double-blind, and multicenter trial of prophylactic effects of ramosetronon postoperative nausea and vomiting (PONV) after craniotomy: comparison with ondansetron. BMC Anesthesiol 2014; 14: 63.
Christian C. Apfel. Postoperative nausea and vomiting. In: Ronald D. Miller, eds. Miller’s Anesthesia. 8th ed. Philadelphia: Elsevier Saunders; 2015. p. 2947-2973.
Concezione T. Management in postoperative nausea and vomiting after neurosurgery. In: Brambrink, Ansgar M., Kirsch, Jeffrey R., eds. Essentials of neurosurgical anesthesia & critical care. New York: Springer-Verlag. 2012. p. 709-718.
Latz B, Mordhorst C, Kerz T, Schmidt A, Schneider A, Wisser G, et al. Postoperative nausea and vomiting in patients after craniotomy: incidence and risk factors. J Neurosurg 2011; 14:491–96.
Gan TJ, Diemunsch P, Habib AS, Kovac A, Kranke P, Meyer TA, et al. Consensus guidelines for the management of postoperative nausea and vomiting. Anesth Analg. 2014; 118: 85-113.
Susan M. Neufeld, Christine V. Newburn-Cook. What are the risk factors for nausea and vomiting after neurosurgery? A systemic review. Can J of Neuroscience nursing. 2008; 30:23-34.
Apfel CC, Kranke P, Eberhart LHJ, Roos A, Roewer N. Comparison of predictive models for postoperative nausea and vomiting. Br J Anaesth 2002; 88:234–40.
Chatterjee S, Rudra A, Sengupta S. Current concepts in the management of postoperative nausea and vomiting.
Anesthesiol Res Pract 2011; 2011:748031.
Apfel CC, Heidrich FM, Jukar-Rao S, Jalota L, Hornuss C, Whelan RP, et al. Evidence-based analysis of risk factors for postoperative nausea and vomiting. Br J Anaesth 2012; 1209:742–53.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ เป็นของผู้เขียนบทความ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสารกรมการแพทย์
