ผลกระทบต่อระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อส่วนบนจากการสะพายกระเป๋านักเรียนของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ในโรงเรียนแห่งหนึ่ง กรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

การสะพายกระเป๋าเกินสัดส่วน้ำหนักตัวมาตรฐาน (Bodyweight: BW) เป็นหนึ่งในสาเหตุหลักของความผิดปกติระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อส่วนบน (Uppermusculoskeletal disorder; UMSDs) อาจส่งผลต่อการผิดรูปของโครงร่างกระดูกหรืออาการปวดหลังเรื้อรังได้ การศึกษาเชิงพรรณนาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบระหว่างน้ำหนักกระเป๋ากับค่าน้ำหนักมาตรฐานตามสัดส่วนน้ำหนักตัวร้อยละ 10 และ 15 (% BW) และหาความสัมพันธ์ระหว่าง % BW ระยะเวลาการสะพายกระเป๋ากับ UMSDs กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 จำนวน 145 คน ใช้สถิติ Independent t-test, Chi-square test และ Odds ratio ผลการศึกษานักเรียนมีน้ำหนักตัวเฉลี่ย 38.6±10.3 กิโลกรัม สะพายกระเป๋าน้ำหนักเฉลี่ย 4.1±1.7 กิโลกรัม โดยนักเรียนมีอาการปวดไหล่ทั้งสองข้าง หลังส่วนบน และคอ ร้อยละ 85.1 62.8 และ 59.5 ตามลำดับ นักเรียนเพศหญิง และนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มีการสะพายกระเป๋าน้ำหนักเกินค่า 10 % BW อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) สำหรับการทดสอบความสัมพันธ์พบว่า ระยะเวลาการสะพายกระเป๋ามากกว่า 20 นาที มีโอกาสเสี่ยงต่ออาการปวดไหล่มากกว่าผู้ที่สะพายกระเป๋าน้อยกว่า 10 นาที เป็น 14.5 เท่า (95% CI = 1.7-119.3) วิจารณ์และสรุปผลการศึกษา นักเรียนสะพายกระเป๋าที่มีน้ำหนักเกินค่าน้ำหนักมาตรฐานตามสัดส่วนน้ำหนักตัว ซึ่งระยะเวลาการสะพายมีผลต่ออาการปวดไหล่มากที่สุด ข้อแนะนำโรงเรียนควรจัดสรรตู้เก็บอุปกรณ์การเรียน นักเรียนควรลดระยะเวลาในการสะพายกระเป๋า เช่น ตั้งกระเป๋ากับพื้นขณะยืนรอ หรือระหว่างชั่วโมงพักไม่ควรสะพายกระเป๋าไว้