การเปรียบเทียบปริมาณรังสีและสัญญาณรบกวนของภาพจากการใช้ระบบปรับกระแสหลอดอัตโนมัติและการใช้ค่ากระแสหลอดคงที่สำหรับการเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอก
คำสำคัญ:
ปริมาณรังสี, คุณภาพของภาพซีที, เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอก, ระบบปรับกระแสหลอดอัตโนมัติบทคัดย่อ
ในปัจจุบันระบบปรับกระแสหลอดอัตโนมัติ (Automatic tube current modulation: ATCM) สำหรับเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ได้ถูกนำมาใช้งานอย่างแพร่หลาย งานรังสีวินิจฉัยของโรงพยาบาลมะเร็งลพบุรีมีการใช้ระบบ ATCM ในการถ่ายภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอก โดยงานวิจัยชิ้นนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อเปรียบเทียบค่าปริมาณรังสีและสัญญาณรบกวนของภาพจากการใช้เทคนิคค่ากระแสหลอดและเวลา (mAs) คงที่ ที่ 250 mAs และกํารใช้ระบบปรับกระแสหลอดอัตโนมัติของเครื่องโตชิบาโดยตั้งค่าสัญญาณรบกวน 5 ระดับ ได้แก่ high quality (HQ), quality (Q), standard (STD), low dose (LD) และ screening (S) ในหุ่นจำลอง โดยบันทึกค่ากระแสหลอดและเวลาที่ใช้ในการสแกนค่าปริมาณรังสี volume computed tomography dose index (CTDIvol), dose length product (DLP) และ คำนวณปริมาณรังสียังผล (Effective: E) วัดปริมาณรังสีดูดกลืนที่ผิวโดยใช้อุปกรณ์วัดปริมาณรังสีชนิด NanodotTM และวัดค่าสัญญาณรบกวนในภาพด้วยโปรแกรม ImageJ ผลการศึกษาพบว่า การตั้งค่าสัญญาณรบกวน ระดับ HQ, Q, STD, LD และ S สามารถลดปริมาณรังสี CTDIvol, DLP และ E เฉลี่ยได้ร้อยละ 14, 33, 47, 80 และ 86แต่สัญญาณรบกวนในภาพเพิ่มขึ้นร้อยละ 8, 13, 22 ,69 และ 91 ตามลำดับ เมื่อเปรียบเทียบกับการตั้งค่ากระแสหลอดและเวลาคงที่ และแม้ว่าค่า E ต่ำสุดเท่ากับ 2.7 mSv ที่ได้จากการตั้งค่าระดับสัญญาณรบกวนแบบ Screening นั้นจะต่ำกว่าค่าที่ได้จากการตั้งค่ากระแสหลอดคงที่ ถึง 7 เท่า แต่ยังคงสูงกว่าค่าที่แนะนำโดย The national lung screening trial research ของสหรัฐอเมริกาอยู่ 2 เท่า ดังนั้นในอนาคตควรศึกษาถึงการใช้การสร้างภาพแบบอิทเทอเรชั่น ร่วมกับระบบปรับกระแสหลอดอัตโนมัติเพื่อลดระดับปริมาณรังสีโดยยังคงคุณภาพของภาพ และประเมินคุณภาพของภาพเชิงปริมาณในด้านอื่นๆ อย่างครบถ้วน รวมทั้งประเมินเชิงคุณภาพโดยรังสีแพทย์ เพื่อเลือกใช้โปรโตคอลที่เหมาะสมกับการวินิจฉัยรอยโรคชนิดต่างๆ ต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Mettler FA Jr, Huda W, Yoshizumi TT, Mahesh M. Effective doses in radiology and diagnostic nuclear medicine: a catalog Radiology. 2008; 248: 254–63.
Greess H, Wolf H, Baum U, Lell M, Pirkl M, Kalender W, et al. Dose reduction in computed tomography by attenuation-based online modulation of tube current: evaluation of six anatomical regions. Eur Radiol 2000; 10:391-4.
Kalra MK, Maher MM, Toth TL, Schmidt B, Westerman BL, Morgan HT, et al. Techniques and applications of automatic tube current modulation for CT. Radiology 2004; 233:649-57.
Mulkens TH, Bellinck P, Baeyaert M, Ghysen D, Van Dijck X, Mussen E, et al. Use of an automatic exposure control mechanism for dose optimization in multi-detector row CT examinations: clinical evaluation. Radiology 2005; 237:213–23.
McCollough CH, Bruesewitz MR, Kofler JM Jr. CT dose reduction and dose management tools: overview of available options. Radio Graphics 2006; 26:503–12.
Gudjónsdóttir J, Ween B, Olsen DR. Optimal use of AEC in CT: a literature review. Radiol Technol 2010; 81:309-17.
Moro L, Panizza D, D’Ambrosio D, Carne I. Considerations on an automatic computed tomography tube current modulation system. Radiat Prot Dosimetry 2013; 156:525-30.
Papadakis AE, Perisinakis K, Damilakis J. Automatic exposure control in pediatric and adult multidetector CT examinations: a phantom study on dose reduction and image quality. Med Phys 2008; 35:4567-76.
American Academy of Family Physicians. Lung cancer clinical recommendations.[Internet].[cite 2016 Sep 9]. Available from: http://www.aafp.org/patient-care/ clinical-recommendations/all/lung-cancer.html.
Jaklitsch MT, Jacobson FL, Austin JH, Field JK, Jett JR, Keshavjee S, ea al. The American Association for Thoracic Surgery guidelines for lung cancer screening using low-dose computed tomography scans for lung cancer survivors and other high-risk groups. J Thorac Cardiov Surg 2012; 144:33–8. นายสิริชัย เธียรรัตนกุล บริษัท นากาเซ่ (ประเทศไทย) จำกัด ที่ให้ความอนุเคราะห์อ่านค่าปริมาณรังสีจาก NanodotsTM นายชาคร เหลืองทองคำ และนายเอกชัย ธุวะคำ นิสิตรังสีเทคนิค คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ที่ให้ความช่วยเหลือในการเก็บข้อมูล
Smith RA, Andrews K, Brooks D, DeSantis CE, Fedewa SA, Lortet-Tieulent J, et al. Cancer screening in the United States, 2016: A review of current American Cancer Society guidelines and current issues in cancer screening.
CA Cancer J Clin 2016; 66:96–114.
Soderberg M, Gunnarsson M. Automatic exposure control in computed tomography—an evaluation of systems from different manufacturers. Acta Radiologica 2010; 51:625–34.
Singh S, Kalra MK, Thrall JH, Mahesh M. Automatic exposure control in CT: applications and limitations. J am Coll Radiol 2011; 8:446–9.
Shrimpton PC, Hillier MC, Lewis MA, Dunn M. National survey of doses from CT in the UK: 2003. Br J Radiol 2006; 79:968–80.
The National Lung Screening Trial Research Team. Reduced lung-cancer mortality with low-dose computed tomographic screening. N Engl J Med 2011; 365:395-409.
Larke FJ, Kruger RL, Cagnon CH, Flynn MJ, McNitt-Gray MM, Wu X, et al. Estimated radiation dose associated with low-dose chest CT of average-size participants in the National Lung Screening Trial. AJR Am J Roentgenol 2011; 197:1165–9.
Yanagawa M, Gyobu T, Leung AN, Kawai M, Kawata Y, Sumikawa H, et al. Ultra-low-dose CT of the lung: effect of iterative reconstruction techniques on image quality. Acad Radiol 2014; 21:695–703.
Kim Y, Kim YK, Lee BE, Lee SJ, Ryu YJ, Lee JH, et al. Ultra-low-dose CT of the thorax using iterative reconstruction: evaluation of image quality and radiation dose reduction. AJR Am J Roentgenol 2015; 204:1197–1202.
Neroladaki A, Botsikas D, Boudabbous S, Becker CD, Montet X. Computed tomography of the chest with model-based iterative reconstruction using a radiation exposure similar to chest X-ray examination: preliminary observations. Eur Radiol 2013; 23:360–6.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ เป็นของผู้เขียนบทความ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสารกรมการแพทย์
