ปัจจัยที่มีผลต่อสภาวะความเสี่ยงต่อการเกิดโรคฟันผุในกลุ่มผู้ป่วย โรคเบาหวาน โรงพยาบาลสังขะ จังหวัดสุรินทร์
คำสำคัญ:
สภาวะความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคฟันผุ, โรคเบาหวาน, พฤติกรรมทันตสุขภาพบทคัดย่อ
ภูมิหลัง : ภาวะแทรกซ้อนในช่องปากของโรคเบาหวาน ได้แก่ ปากแห้ง ปวดแสบปวดร้อนในช่องปาก การรับรสผิดปกติ ต่อมน้ำลายพาโรติดโต และเป็นที่ชัดเจนว่าโรคเบาหวานมีความ สัมพันธ์กับโรคเหงือกอักเสบและโรคปริทันต์อักเสบ ประเด็น ความสัมพันธ์ระหว่างโรคเบาหวานกับโรคฟันผุนั้นยังไม่มีความ ชัดเจนอยู่
วัตถุประสงค์ : ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อสภาวะความเสี่ยง สูงต่อการเกิดโรคฟันผุในกลุ่มผู้ป่วยโรคเบาหวาน
วิธีการ : ผู้เข้า ร่วมวิจัยจำนวน 201 ราย จากคลินิกโรคเบาหวาน โรงพยาบาล สังขะ จังหวัดสุรินทร์ได้รับการสัมภาษณ์และได้รับการตรวจ ช่องปาก ประเมินสภาะความเสี่ยงโรคฟันผุด้วยโปรแกรม แคริโอแกรม (cariogram) การสัมภาษณ์จะเก็บข้อมูลทั่วไป เช่น อายุ เพศ ระดับการศึกษา อาชีพ รายได้เฉลี่ยต่อเดือน ผู้เข้าร่วมวิจัยทำแบบสอบถามเกี่ยวกับทันตสุขภาพทั้งด้านความ รู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมทันตสุขภาพ การเก็บข้อมูลด้านสภาวะ ช่องปากจากการตรวจช่องปากโดยใช้แบบตรวจฟัน แบบตรวจ คราบจุลินทรีย์ และแบบตรวจสภาวะปริทันต์ และการเก็บข้อมูล เพิ่มเติมได้แก่ ความผิดปกติของรูปร่าง ตำแหน่ง การเรียงตัว ของฟันที่ยากแก่การทำความสะอาด มีวัสดุบูรณะระหว่างฟัน (interproximal restoration) มีรากฟันเผยผึ่ง มีวัสดุบูรณะฟันที่มี ขอบเกิน (overhang margin) หรือขอบเปิด (open margin) การ ใส่ฟันเทียมถอดได้หรือจัดฟัน และการเก็บข้อมูลด้านโรคเบาหวาน โดยใช้แบบเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนของโรงพยาบาล ได้แก่ ชนิดของโรคเบาหวาน ระยะเวลาที่เป็นโรคเบาหวาน ค่า fasting blood sugar (FBS)
ผล : ผู้เข้าร่วมวิจัยมีสภาวะความเสี่ยงสูง ต่อการเกิดโรคฟันผุจำนวน 170 ราย มีสภาวะความเสี่ยงต่ำและ ปานกลางจำนวน 31 ราย ข้อมูลทั่วไปพบว่าเป็นเพศชายจำนวน 50 ราย และเพศหญิงจำนวน 151 ราย มีอายุน้อยกว่า 60 ปี จำนวน 133 ราย มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป 68 ราย มีระดับการ ศึกษา ระดับประถมศึกษาจำนวน 170 ราย มัธยมศึกษาตอนต้น จำนวน 20 ราย มัธยมศึกษาตอนปลายจำนวน 10 ราย ระดับปริญญาโท จำนวน 1 ราย มีรายได้น้อยกว่าอัตราจ้างขั้นต่ำจำนวน 190 ราย รายได้มากกว่าหรือเท่ากับอัตราจ้างขั้นต่า 11 ราย เมื่อพิจารณาถึง สภาวะความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคฟันผุ โดยการวิเคราะห์สมการ ถดถอยพหุคูณลอจิสติก พบว่าผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีฟันรูปร่าง ผิดปกติยากแก่การทำความสะอาดจะมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิด โรคฟันผุมากกว่าผู้ที่ไม่มีฟันรูปร่างผิดปกติ 2.8 เท่า (OR 2.8, 95% CI : 1.1, 7.3)
สรุป : ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีฟันที่มีรูปร่างผิดปกติ ยากแก่การทำความสะอาด มีความสัมพันธ์ต่อสภาวะความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคฟันผุ
เอกสารอ้างอิง
Bastaki A. Diabetes mellitus and its treatment. International journal of Diabetes and Metabolism. 2005; 13: 111-34.
World Health Organization. Global report on diabetes. WHO Library Cataloguing-in-Publication Data.Switzerland:WHO; 2016.
Health promition policy research centor. Report of NCDs. International health policy program. 2559; 2: 19-22.
Indurkar MS, Maurya AS, Indurkar S. Oral manifestations of diabetes. Clin Diabetes 2016; 34: 54-7.
Ship JA. Diabetes and oral health: an overview. J Am Dent Assoc 2003; 134: 4S-10S.
Pedersen AML. Diabetes mellitus and related oral manifestations. Oral Biosci Med 2004; 1: 229-48.
Moore PA, Guggenheimer J, Etzel KR, Weyant RJ, Orchard T. Type 1 diabetes mellitus, xerostomia, and salivary flow rates. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2001; 92: 281-91.
Sandberg GE, Sundberg HE, Fjellstrom CA, Wikblad KF. Type 2 diabetes and oral health: a comparison between diabetic and non-diabetic subjects. Diabetes Res Clin Pract 2000; 50: 27-34.
Anderson LC. Hormonal regulation of salivary glands, with particular reference to experimental diabetes. Glandular mechanisms of salivary secretion. Front Oral Biol Series. Basel: Karger; 1998:200-1.
Newrick PG, Bowman C, Green D, O’Brien IA, Porter SR. Parotid salivary secretion in diabetic autonomic neuropathy. J Diabet Complications 1991; 5: 35-7.
Gandara BK, Morton TH. Non-periodontal oral manifestations of diabetes: a framework for medical care providers. Diabetes Spectrum. 2011; 24: 199-205.
Whelton H, Edgar M, Dawes C, O’Mullane D. Functions of saliva. In Saliva and Oral Health. 3rd ed. London: British Dental Association; 2004.
Karjalainen KM, Knuuttila ML, Kaar ML. Relationship between caries and level of metabolic balance in children and adolescents with insulin-dependent diabetes mellitus. Caries Res 1997; 31: 13-8.
Selwitz RH, Ismail AI, Pitts NB. Dental caries. Lancet 2007; 369: 51-9.
Haloi R, Ingle NA, Kaur N. KAP Surveys and oral health: a detailed review. Journal of Contemporary Dentistry 2014; 4: 99.
Costa SM, Martins CC, Bonfim MD, Zina LG, Paiva SM. A systematic review of socioeconomic indicators and dental caries in adults. Int J Environ Res Public Health 2012; 9:3540-74.
Tellez M, Gomez J, Pretty I, Ellwood R, Ismail AI. Evidence on existing caries risk assessment systems: are they predictive of future caries?. Community Dent Oral Epidemiol 2013; 41: 67-78.
Health data center. Health status non-communicable diseases; 2560 [cited 2017 Nov.10] Available from: https:// hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/
Taro Yamane. Statistic: an Introductory Analysis. 2nd ed. New York: Harper & Row; 1970.
Rafatjou R, Razavi Z, Tayebi S, Khalili M, Farhadian M. Dental health status and hygiene in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus. J Res Health Sci 2016; 16: 122-6.
Hintao J, Teanpaisan R, Chongsuvivatwong V, Dahlen G, Rattarasarn C. Root surface and coronal caries in adults with type 2 diabetes mellitus. Community Dent Oral Epidemiol 2007; 35: 302-9.
Yonekura S, Usui M, Murano S. Association between numbers of decayed teeth and HbA1c in Japanese patients with type 2 diabetes mellitus. Ups J Med Sci 2017; 122: 108-13.
American Diabetes Association. Classification and Diagnosis of Diabetes. Diabetes Care 2017; 40: 11-24.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ เป็นของผู้เขียนบทความ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสารกรมการแพทย์
