การดื้อยาต้านไวรัสเอชไอวีและการกลายพันธุ์ของยีนในผู้ป่วยที่มีปริมาณเชื้อเอชไอวีในเลือดสูงของโรงพยาบาลลำปาง ปี 2563-2564

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง: ผู้ป่วยเอชไอวีต้องได้รับยาต้านไวรัสในการรักษาซึ่งสามารถยับยั้งการเพิ่มปริมาณไวรัส แต่การได้รับยาไม่สม่ำเสมอหรือใช้ยาต้านไวรัสอย่างแพร่หลายอาจส่งผลต่อการดื้อยาต้านไวรัสได้ วัตถุประสงค์: เพื่อหาอัตราของการดื้อยาต้านเอชไอวีและตำแหน่งการกลายพันธุ์ของยีนดื้อยาของโรงพยาบาลลำปาง วิธีการ: เป็นการศึกษาย้อนหลัง โดยเก็บข้อมูลส่งตรวจการดื้อยาต้านไวรัสตั้งแต่ 1 มกราคม 2563-31 ธันวาคม 2564 จากผู้ป่วยที่มีปริมาณไวรัสเอชไอวี มากกว่า 1,000 copies/ml จำนวน 477 ราย แพทย์เป็นผู้พิจารณาส่งตรวจการดื้อยาต้านไวรัสจำนวน 108 ราย และเก็บข้อมูลการตรวจยีนกลายพันธุ์ ผล: จำนวนส่งตรวจการดื้อยาต้านไวรัส 108 ราย พบการดื้อยาต้านไวรัสในกลุ่ม nucleoside reversetranscriptase Inhibitors (NRTIs), non-nucleoside reversetranscriptase inhibitors (NNRTIs) และ protease inhibitors(PIs) จำนวน 83 ราย ตรวจยีนกลุ่ม NRTIs จำนวน 67 รายพบกลายพันธุ์มากที่สุดคือตำแหน่ง M184V จำนวน 40 ราย รองลงมาคือ D67N จำนวน 22 ราย พบดื้อต่อยา emtricitabine และlamivudine จำนวนอย่างละ 51 ราย ในกลุ่ม NNRTIs จำนวน 65ราย พบกลายพันธุ์มากที่สุดคือตำแหน่ง K103N จำนวน 29 รายรองลงมาคือ Y181C จำนวน 20 ราย พบดื้อต่อยา Efavirenz 61ราย และ Navirapine 60 ราย สำหรับกลุ่ม PIs พบในตำแหน่งM46I จำนวน 3 ราย พบดื้อต่อยา Indinavir จำนวน 2 ราย การศึกษาครั้งนี้ไม่พบการดื้อยาในกลุ่ม integrase strand transferinhibitors (INSTIs) สรุป: ผู้ป่วยที่มีปริมาณเชื้อเอชไอวีในเลือดสูงของโรงพยาบาลลำปางพบการดื้อยาทั้งในกลุ่ม NRTIs NNRTIsและ PIs โดยพบการดื้อยาร่วมกันในกลุ่ม NRTIs + NNRTIs มากที่สุด และไม่พบการดื้อยาในกลุ่ม INSTIs