วิธีจัดการระบบขับถ่ายปัสสาวะของผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะพิการจากรอยโรคไขสันหลังและผลการเปลี่ยนแปลงของระบบทางเดินปัสสาวะส่วนบน: การศึกษาย้อนหลัง
คำสำคัญ:
ภาวะกระเพาะปัสสาวะพิการ, ความผิดปกติทางเดินปัสสาวะส่วนบนบทคัดย่อ
ภูมิหลัง: ภาวะกระเพาะปัสสาวะพิการจากรอยโรคไขสันหลังมีหลายทางเลือกในการจัดการได้แก่ การคาสายสวนปัสสาวะ การสวนปัสสาวะเป็นครั้งคราว และการปัสสาวะเอง การตรวจติดตามระบบทางเดินปัสสาวะส่วนบนด้วยการตรวจทางรังสีวิทยาเป็นการประเมินว่าจัดการเหมาะสมหรือไม่หากพบมีความผิดปกติจะส่งผลต่อการปรับเปลี่ยนวิธีการจัดการเพื่อให้เหมาะสม ลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนและไตวายในระยะยาวได้ วัตถุประสงค์: เพื่อติดตามผลการเปลี่ยนแปลงทางเดินปัสสาวะส่วนบน (upper urinary tract deterioration) ในผู้ป่วยที่เลือกการจัดการทางเดินปัสสาวะด้วยวิธีแตกต่างกันรวมถึงปัจจัยที่อาจจะเกี่ยวข้อง วิธีการ: เป็นการศึกษาย้อนหลังโดยรวบรวมผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะพิการจากรอยโรคไขสันหลังที่จัดการทางเดินปัสสาวะด้วย 3 ทางเลือก และได้รับการตรวจติดตามระบบทางเดินปัสสาวะที่แผนกเวชศาสตร์ฟื้นฟู รพ.มหาราชนครราชสีมา ช่วงเวลาตั้งแต่ พฤษภาคม 2555 ถึง กันยายน 2563 จำนวน 176 คน รวมทั้งสิ้น 812ครั้ง รวบรวมข้อมูลทั่วไป ข้อมูลทางคลินิก และผลการตรวจทางรังสีวิทยา วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของปัจจัยทางกายภาพและยาที่ได้รับร่วมกับการจัดการซึ่งน่าจะมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของทางเดินปัสสาวะส่วนบน ผล: ผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะพิการจำนวน 176 คน ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (131 คน, 76.6%) จำนวนครั้งของการตรวจรวม 812 ครั้ง ส่วนใหญ่จัดการโดยการคาสายสวนปัสสาวะอุบัติการณ์ภาวะ upper urinary tract deterioration พบในผู้ที่สวนปัสสาวะ (36.23%) มากกว่าผู้ที่คาสายสวนปัสสาวะ (27.97%) หรือผู้ที่ปัสสาวะเอง (12.12%) ในการตรวจติดตามส่วนใหญ่พบว่าผลการตรวจมีแนวโน้มคงที่ เมื่อปรับค่าความแตกต่างของตัวแปรตามเพศ ระดับรอยโรค สาเหตุความสมบูรณ์ของรอยโรค การเดินได้ ภาวะที่เคยเกิด upper urinary tract deterioration มาก่อน ยาที่ได้รับ รวมถึงแนวโน้มของผลการตรวจแล้วพบว่า ผู้ป่วยที่จัดการด้วยโปรแกรมสวนปัสสาวะมีโอกาสเกิด upper urinary tract deterioration น้อยกว่าการปัสสาวะเอง สรุป: การสวนปัสสาวะเป็นครั้งคราวมีโอกาสเกิดความผิดปกติของทางเดินส่วนบนได้น้อยกว่าการคาสายสวนปัสสาวะ ดังนั้นหากยังไม่สามารถกลับมาปัสสาวะเองได้ควรให้ฝึกสวนปัสสาวะเป็นครั้งคราวไปก่อน เพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนระบบทางเดินปัสสาวะในระยะยาว
เอกสารอ้างอิง
Suksathien R, Ingkasuthi K, Bumrungna S. Factors associated with Hydronephrosis and Vesicoureteral Reflux in Spinal Cord Injured Patients: ASEAN J Rehabil Med 2019;29(2):51–7.
Myers JB, Lenherr SM, Stoffel JT, Elliott SP, Presson AP, Zhang C, et al. Patient Reported Bladder Related Symptoms and Quality of Life after Spinal Cord Injury with Different Bladder Management Strategies. J Urol 2019;202(3):574–84.
Cameron AP, Wallner LP, Forchheimer MB, Clemens JQ, Dunn RL, Rodriguez G, et al. Medical and psychosocial complications associated with method of bladder management after traumatic spinal cord injury. Arch Phys Med Rehabil 2011;92(3):449–56.
Crescenze IM, Myers JB, Lenherr SM, Elliott SP, Welk B, Mph DO, et al. Predictors of low urinary quality of life in spinal cord injury patients on clean intermittent catheterization. Neurourol Urodyn 2019;38(5):1332–8.
Jackson AB, DeVivo M. Urological long-term follow-up in women with spinal cord injuries. Arch Phys Med Rehabil 1992;73(11):1029–35.
Zlatev DV, Shem K, Elliott CS. Predictors of long-term bladder management in spinal cord injury patients-Upper extremity function may matter most. Neurourol Urodyn 2018;37(3):1106–12.
Çetinel B, Önal B, Can G, Talat Z, Erhan B, Gündüz B. Risk factors predicting upper urinary tract deterioration in patients with spinal cord injury: A retrospective study: Risk Factors for Upper Urinary Tract Deterioration. Neurourol Urodyn 2017;36(3):653–8.
Neurogenic Bladder Turkish Research Group, Yıldız N, Akkoç Y, Erhan B, Gündüz B, Yılmaz B, et al. Neurogenic bladder in patients with traumatic spinal cord injury: treatment and follow-up. Spinal Cord 2014;52(6):462–7.
Afsar SI, Yemisci OU, Cosar SNS, Cetin N. Compliance with clean intermittent catheterization in spinal cord injury patients: a long-term follow-up study. Spinal Cord 2019;51(8):645–9.
Di Benedetto P. Clean intermittent self-catheterization in neuro-urology. Eur J Phys Rehabil Med 2011;47(4):651–9.
Wyndaele J, Madersbacher H, Kovindha A. Conservative treatment of the neuropathic bladder in spinal cord injured patients. Spinal Cord 2001;39(6):294–300.
Jamil F. Towards a catheter free status in neurogenic bladder dysfunction: a review of bladder management options in spinal cord injury (SCI). Spinal Cord 2001;39(7):355–61.
Kavanagh A, Baverstock R, Campeau L, Carlson K, Cox A, Hickling D, et al. Canadian Urological Association guideline: Diagnosis, management, and surveillance of neurogenic lower urinary tract dysfunction - Full text. Can Urol Assoc J J Assoc Urol Can 2019;13(6):E157–76.
Roth JD, Pariser JJ, Stoffel JT, Lenherr SM, Myers JB, Welk B, et al. Patient subjective assessment of urinary tract infection frequency and severity is associated with bladder management method in spinal cord injury. Spinal Cord 2019;57(8):700–7.
Wu CQ, Franco I. Management of vesicoureteral reflux in neurogenic bladder. Investig Clin Urol 2017;58(Suppl 1):S54–8.
Risi O, Palma LD, Andretta E. The role of clean intermittent catheterization in rehabilitation setting: a survey of healthcare operators’ perception in Italy. Eur J Phys Rehabil Med 2020;56:6.
Schöps T-F, Schneider MP, Steffen F, Ineichen BV, Mehnert U, Kessler TM. Neurogenic lower urinary tract dysfunction (NLUTD) in patients with spinal cord injury: long-term urodynamic findings: NLUTD in patients with SCI. BJU Int 2015;115:33–8.
Sirasaporn P, Saengsuwan J. Incidence and predictive factors for developing vesicoureteric reflux in individuals with suprasarcral spinal cord injury: a historical cohort study. Spinal Cord 2021;59(7):753–60.
Johnson EK, Malhotra NR, Shannon R, Jacobson DL, Green J, Rigsby CK, et al. Urinary tract infection after voiding cystourethrogram. J Pediatr Urol 2017;13(4):384.e1-384.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ เป็นของผู้เขียนบทความ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสารกรมการแพทย์
