ผลของการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพด้วยการจัดการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงที่มีผลต่อพฤติกรรมการเสพติดในผู้ป่วยเสพติดยาบ้า: สถานบำบัดรักษายาเสพติด ประเทศไทย

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง: ความรอบรู้ด้านสุขภาพซึ่งหมายถึง ทักษะทางปัญญาและทางสังคมที่ส่งผลต่อแรงจูงใจและความสามารถของบุคคลในการเข้าถึง เข้าใจและใช้ข้อมูลเพื่อส่งเสริมและรักษาสุขภาพ เป็นหนึ่งในยุทธศาสตร์หลักของกระทรวงสาธารณสุข วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาและศึกษาผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ ด้านสุขภาพด้วยการจัดการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงที่มีผลต่อพฤติกรรมการเสพติดยาบ้า วิธีการ: เป็นการวิจัยและพัฒนา มี 4 ระยะ1) ศึกษาสถานการณ์ความรอบรู้ด้านสุขภาพ และทบทวนวรรณกรรมเพื่อพัฒนาโปรแกรมฯ 2) สร้างโปรแกรมฯ 3) การวิจัยกึ่งทดลองศึกษาผลการใช้โปรแกรมฯในผู้ป่วยเสพติดยาบ้า 4) ศึกษาความเป็นไปได้ในการนำโปรแกรมฯ ไปใช้ในงานประจำ สถิติวิเคราะห์ใช้ chi-square, Fisher’s exact, paired t-test, independent t-test และ repeated ANOVA ผล: 1) ผู้ป่วยเสพติดยาบ้ามีคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ทางสุขภาพทุกด้านอยู่ในระดับปานกลาง ผู้ป่วยอายุน้อยลง ลักษณะการใช้ยาบ้าเปลี่ยนไป และมีอาการแทรกซ้อนทางจิตเพิ่มมากขึ้น 2) โปรแกรมฯ ที่สร้างขึ้นมีกิจกรรม 6 ครั้ง 3) หลังการทดลองกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ทางสุขภาพ คุณภาพชีวิต และความตั้งใจในการหลีกเลี่ยงยาเสพติดสูงกว่าก่อนการทดลองและสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อติดตาม 1 เดือนพบว่า กลุ่มทดลองไม่เสพติดซ้ำร้อยละ 100 4) ผู้ป่วยและพยาบาลมีความพึงพอใจสูงต่อโปรแกรมฯ และมีความเป็นไปได้ในการนำโปรแกรมฯ ไปใช้ในงานประจำ สรุป: โปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพสามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเสพติดยาบ้าได้ ดังนั้น พยาบาลควรมีความรู้และทักษะเกี่ยวกับการให้ความรอบรู้ทางสุขภาพด้านยาเสพติด โดยผ่านกระบวนการเรียนรู้เชิงการเปลี่ยนแปลงและนำโปรแกรมดังกล่าวไปใช้กับผู้ป่วยเสพติดได้