การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างโรคกระดูกพรุนและสภาวะปริทันต์

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง: สภาวะกระดูกพรุน (osteoporosis) และ โรคปริทันต์อักเสบ (periodontitis) ได้ถูกนำมาพิจารณา ถึง ความเกี่ยวข้องเชื่อมโยงเนื่องจากทั้งคู่เป็นสภาวะที่พบบ่อย ในผู้เข้าสู่วัยกลางคนและผู้สูงอายุ ซึ่งมีลักษณะ เหมือนกันใน แง่ของการทำลายมวลกระดูก มีผลกระทบโดยตรงต่อกระดูก เนื้อโปร่ง (cancellous bone) ดังนั้น การทำความเข้าใจถึง ความสัมพันธ์ของสภาวะทั้งสองอาจนำมาสู่องค์ความรู้ใหม่ใน การดูแลผู้ป่วยทั้งสองกลุ่มได้อย่างเหมาะสม วัตถุประสงค์: การศึกษานี้มุ่งศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะปริทันต์ และความรุนแรงของสภาวะกระดูกพรุน ในผู้ป่วยที่เข้าร่วม โครงการการดูแลผู้ป่วยโรคกระดูกพรุนเพื่อไม่ให้เกิดการหักซ้ำ (refracture prevention) ของแผนกออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลเลิดสิน วิธีการ: การวิจัยนี้เป็นการวิจัย เชิงพรรณนาแบบเก็บข้อมูลไปข้างหน้า (descriptive prospective) โดยอาสาสมัครผู้เข้าร่วมวิจัยเป็นกลุ่มที่ได้รับเป็น กลุ่มที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคกระดูกพรุน (osteoporosis) ร่วมกับการหักของกระดูก (bone fracture) ซึ่งเป็นผู้ป่วย ในโครงการการดูแลผู้ป่วยโรคกระดูกพรุนเพื่อไม่ให้เกิด การหักซ้ำ (refracture prevention) ของแผนกออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลเลิดสิน จำนวน 64 ราย ผู้ป่วยจะได้รับการวัดค่า ความหนาแน่นมวลกระดูก (bone mineral density; BMD) โดยการวัดโดยวิธีการ X-ray bone densitometer เป็น 3 ค่า คือ กระดูกคอสะโพก (femoral neck) กระดูก สันหลังส่วนเอว (lumbar spine) และค่ารวมทั่วร่างกาย (total body) เพื่อประเมินความรุนแรงของโรคกระดูกพรุน และ การประเมินความรุนแรงของสภาวะปริทันต์ อักเสบ จะ วัดจากค่าดัชนีปริทันต์ชุมชน (community periodontal index; CPI) ตามมาตรฐานของ องค์การอนามัยโลก (WHO, 1997) จากนั้นนำข้อมูลทั้งหมดมาวิเคราะห์ด้วย Spearman's rank correlation coefficient เพื่อวิเคราะห์ความ สัมพันธ์ระหว่างค่าดัชนีทั้งสองดังกล่าว ผล: พบว่ามีผู้ป่วย จำนวน 64 ราย อายุระหว่าง 51-103 ปี (เฉลี่ย 76.3±9.4 ปี) การประเมินระดับ ความรุนแรง ของสภาวะปริทันต์โดย วัดจาก community periodontal index (CPI) พบว่า ค่า CPI = I (เหงือกมีเลือดออก) คิดเป็นร้อยละ 15.6 ค่า CPI = 2 (มีหินปูน) คิดเป็นร้อยละ 48.4 ค่า CPI = 3 (มีร่องลึกปริทันต์ = 4 -5 มิลลิเมตร) คิดเป็นร้อยละ 21.9 และค่า CPI = 4 (ร่องลึก ปริทันต์ 2 6 มิลลิเมตร) คิดเป็นร้อยละ 14.1 โดยผู้ป่วยทุกราย จะได้รับการวัดความหนาแน่นของมวลกระดูก (bone mineral density; BMD) ด้วยวิธีการ X-ray densitometer โดยให้ ผลเป็นค่า t-score 3 ค่า วัดจากกระดูกคอสะโพก (femoral neck) กระดูกสันหลัง (vertibral spine) และวัดจากค่าเฉลี่ย ทั่วร่างกาย (total body) เพื่อวิเคราะห์ด้วยสถิติ Spearman's correlation พบว่าสภาวะปริทันต์ มีความสัมพันธ์กับค่า BMD ที่วัดได้จากเฉพาะกระดูกส่วนคอสะโพก (femoral neck) อย่างมี นัยสำคัญที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 (p < .05) สรุป: จากการศึกษาพบความสัมพันธ์ระหว่าง ความหนาแน่น มวลกระดูก (BMD) เฉพาะในส่วนกระดูกคอสะโพก (femoral neck) กับค่าดัชนีปริทันต์ชุมชน (community periodontal index; CPI) ดังนั้น ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะในการดูแลผู้ป่วยกลุ่ม คอกระดูกสะโพกหักในลักษณะของสหสาขาวิชาเนื่องจากมี ความเป็นไป ได้ถึงความสัมพันธ์ของสภาวะกระดูกพรุนและ สภาวะปริทันต์อักเสบดังที่กล่าวมาในเบื้องต้น