การพัฒนารูปแบบการบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนาน โรงพยาบาลศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ 1.เพื่อศึกษาถึงอุบัติการณ์ของการเกิดปัญหาเกี่ยวกับยาในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนาน2.เพื่อประเมินผลลัพธ์ของการบริบาลทางเภสัชกรรมต่อผลการรักษาและการเกิดปัญหาจากการใช้ยาในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนาน3.เพื่อพัฒนารูปแบบการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนาน ตามแบบประเมินมาตรฐานความปลอดภัยด้านยาให้ผ่านมาตรฐานในระดับที่สูงขึ้น  วิธีการศึกษา การศึกษาแบบกึ่งทดลอง (Quasi-Experimental study) ศึกษาในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานทุกรายที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นวัณโรคดื้อยาหลายขนานที่เข้ารับการรักษาที่แผนกผู้ป่วยนอก คลินิกวัณโรค ทั้งสิ้นจำนวน 47 ราย โดยแบ่งเป็นกลุ่มควบคุมคือผู้ป่วยที่เริ่มยา 1 ตุลาคม2563 ถึง 31 ธันวาคม 2564 จำนวน 27 ราย กลุ่มทดลองคือผู้ป่วยที่เริ่มยา 1 เมษายน 2565 ถึง 30 มิถุนายน 2566  จำนวน 20 รายเป็นผู้ป่วยที่ได้รับการบริบาลทางเภสัชกรรมรูปแบบที่พัฒนาขึ้น เก็บข้อมูลย้อนหลังจากเวชระเบียนและแบบบันทึกข้อมูลการบริบาลทางเภสัชกรรมทั้งสองกลุ่ม  วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การเปรียบเทียบข้อมูลเชิงคุณภาพระหว่างกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองใช้ Fisher’s exact test เปรียบเทียบข้อมูลเชิงปริมาณระหว่างกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองกรณีที่ข้อมูลมีการแจกแจงปกติ ใช้สถิติ Independent sample t-test กรณีที่ข้อมูลมีการแจกแจงแบบอื่นใช้สถิติ chi-square test กำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ผลการศึกษา:ข้อมูลทั่วไปของกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองไม่แตกต่างกันในเรื่องเพศ อายุ ค่า BMI และโรคร่วม (P > 0.05) ยกเว้น regimen มีความแตกต่างกัน (P = 0.018) พบการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาในกลุ่มควบคุมร้อยละ 81.5 กลุ่มทดลองร้อยละ 85 ไม่แตกต่างกันทางสถิติ (P=0.754) ผลลัพธ์หลังเกิดอาการไม่พึงประสงค์พบว่ากลุ่มควบคุมยังมีอาการอยู่ร้อยละ 4.5 เสียชีวิตร้อยละ 4.5 กลุ่มทดลองหายเป็นปกติทุกราย ผลการพัฒนารูปแบบการบริบาลทางเภสัชกรรม ตัวชี้วัดที่ 1 ผลการรักษา กลุ่มควบคุมรักษาสำเร็จร้อยละ 55.6 กลุ่มทดลองรักษาสำเร็จร้อยละ 80 กลุ่มควบคุมเสียชีวิตร้อยละ 29.6 กลุ่มทดลองเสียชีวิตร้อยละ 10 ไม่แตกต่างกันทางสถิติ (P = 0.121) ตัวชี้วัดที่ 2 การเกิดอาการไม่พึงประสงค์พบว่าไม่แตกต่างกันทางสถิติ( P =  1.000 ) สรุป:การพัฒนารูปแบบการบริบาลทางเภสัชกรรมให้แนวโน้มด้านผลการรักษาสำเร็จเพิ่มขึ้น การเสียชีวิตลดลง ความร่วมมือในการใช้ยาเพิ่มขึ้นแม้จะไม่พบความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การพัฒนาการบริบาลทางเภสัชกรรมส่งผลให้ลดอัตราการเสียชีวิตจากการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ และผ่านเกณฑ์ตามแบบประเมินมาตรฐานความปลอดภัยด้านยาให้ผ่านมาตรฐานในระดับที่สูงขึ้นจากระดับ 2 เป็นระดับ 3

คำสำคัญ: การบริบาลทางเภสัชกรรม ปัญหาการใช้ยา วัณโรคดื้อยาหลายขนาน