ประสิทธิผลของน้ำมันมหาจักรต่อผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มต้น ศูนย์การแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เขตสุขภาพที่ 8 จังหวัดอุดรธานี
คำสำคัญ:
ข้อเข่าเสื่อม, น้ำมันมหาจักร, อาการปวดข้อเข่า, คุณภาพชีวิตบทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของยาน้ำมันมหาจักรในการบรรเทาอาการปวดเข่าในผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมปฐมภูมิ โดยศึกษาในผู้ป่วยอายุ 60-69 ปี จำนวน 46 คน ณ ศูนย์การแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เขตสุขภาพที่ 8 จังหวัดอุดรธานี ใช้การสุ่มแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เพื่อคัดเลือกผู้ที่ตรงตามเกณฑ์เข้ากลุ่มตัวอย่าง รักษาด้วยการใช้น้ำมันมหาจักร (10 มิลลิลิตร/ขวด) วันละ 1 ครั้ง เป็นเวลา 14 วัน โดยหยดน้ำมันลงที่บริเวณลูกสะบ้าเข่า ข้างละ 20 หยด นวดคลึงวนตามเข็มนาฬิกา 1 นาที ประเมินระดับอาการปวดด้วย (Visual Analogue Scale: VAS) ประเมินองศาการเคลื่อนไหวของข้อเข่าด้วย Goniometer และประเมินคุณภาพชีวิตด้วย EQ-5D-5L-score ตลอดระยะเวลา 2 สัปดาห์
ผลการศึกษา พบว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (76.10%) อายุเฉลี่ย 63.78 ปี หลังการรักษา ระดับอาการปวดเข่าซ้ายลดลงจาก 5.70 ± 0.22 เป็น 3.78 ± 0.19 คะแนน และเข่าขวาลดลงจาก 5.93 ± 0.25 เป็น 3.28 ± 0.18 คะแนน (p<0.05) องศาการเคลื่อนไหวในท่าเหยียดและท่างอของเข่าทั้งสองข้างดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) และคะแนนคุณภาพชีวิตตาม EQ-5D-5L เพิ่มขึ้นจาก 0.57 ± 0.13 เป็น 0.97 ± 0.04 คะแนน สรุปได้ว่า ยาน้ำมันมหาจักรช่วยลดอาการปวด เพิ่มการเคลื่อนไหวของข้อเข่า และปรับปรุงคุณภาพชีวิตในผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มต้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
ชวิศ เมธาบุตร. การพัฒนารูปแบบการจัดการโรคข้อเข่าเสื่อมในผู้สูงอายุ อำเภอชุมพวง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม 2565; 16(2): 2565: 969-985..
สิริรัตน์ สุภีสุทธิ์, ณัฎฐิญา ค้าผล. ต้นทุนความเจ็บป่วยและผลลัพธ์การรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม ที่โรงพยาบาลบางซ้าย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารเภสัชกรรมไทย 2565; 16: 99-111.
สุวรรณี สร้อยสงค์, อังคณา เรือนก้อน, ภัณฑิรชา เฟื่องทอง, ผุสดี สระทอง. การพยาบาลผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อม. วารสารวิชาการแพทย์เขต 11 2562; 33(2): 197-210.
สมาคมรูมาติสซั่มแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม [อินเตอร์เนต]. กรุงเทพฯ: สมาคมรูมาติสซั่มแห่งประเทศไทย; 2568 [เข้าถึงเมื่อ 15 มิถุนายน 2568] เข้าถึงได้จาก: https://thairheumatology.org/phocadownload/36/Guideline_003.pdf.
กฤษกมล สิทธิทูล. น้ำหนักตัวกับปัญหาข้อเข่า [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: บริษัทสมิติเวช จำกัด (มหาชน); 2564 [เข้าถึงเมื่อ 20 กันยายน 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/body-weight-knee-pain.
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. ‘สิทธิบัตรทอง’ ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าฟรี ยกระดับคุณภาพชีวิตผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อม ‘ใช้ชีวิตปกติ-ประกอบอาชีพได้เหมือนเดิม’ [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ; 2566 [เข้าถึงเมื่อ 15 มิถุนายน 2568] เข้าถึงได้จาก: https://www.nhso.go.th/th/communicate-th/thnewsforperson/News_3864.
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. จำนวนและอัตราผู้ป่วยนอกตามกลุ่มสาเหตุ (21 กลุ่มโรค) จากสถานบริการสาธารณสุขของกระทรวงสาธารณสุข ต่อประชากร 1,000 คน พ.ศ. 2565 [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2565 [เข้าถึงเมื่อ 15 มิถุนายน 2568] เข้าถึงได้จาก: https://spd.moph.go.th/wp-content/uploads/2024/01/ill_2023_full_30012567.pdf.
นัทพันธุ์ คีรีวิเชียร. การเปรียบเทียบผลการรักษาระหว่างการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมแบบมาตรฐานกับการใช้คอมพิวเตอร์ช่วยผ่าตัดในผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมแบบโก่งงอเข้าด้านใน. วารสารแพทย์เขต 4-5 2566; 42(2): 225-235.
Barber T. Physiotherapy and knee osteoarthritis. BC Med J 2024; 66(5): 165-170.
Nguyen C, Lefevre-Colau M-M, Poiraudeau S, Rannou F. Rehabilitation (exercise and strength training) and osteoarthritis: a critical narrative review. Ann Phys Rehabil Med 2016; 59: 22-26.
O'Connor SR, Tully MA, Ryan B, Bleakley CM, Baxter GD, Bradley JM, et al. Walking exercise for chronic musculoskeletal pain: systematic review and meta-analysis. Arch Phys Med Rehabil 2015; 96(4): 724-734.e3.
ศศิพิสุทธิ์ หงษ์สมบัติ, ภัทรพล อุดมลาภ, ปรางทอง ชนิพันธ์. การศึกษาประสิทธิผลของการใช้ตำรับสเปรย์สมุนไพรที่มีฤทธิ์ร้อน ในการรักษาโรคลมจับโปงแห้งเข่า. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน 2023; 9(4): 69-79.
กองผลิตภัณฑ์สมุนไพร. บัญชียาหลักแห่งชาติด้านสมุนไพร พ.ศ. 2566 [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา; 2566 [เข้าถึงเมื่อ 15 มิถุนายน 2568] เข้าถึงได้จาก: https://herbal.fda.moph.go.th/drug-list/category/ann-drug01.
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. คัมภีร์ธาตุพระนารายณ์ฉบับใบลาน [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2564 [เข้าถึงเมื่อ 15 มิถุนายน 2568] เข้าถึงได้จาก: https://indi.dtam.moph.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=609:narai1&catid=20&Itemid=139.
American College of Rheumatology. Osteoarthritis Guideline [Internet]. Chicago: American College of Rheumatology; 2019 [cited 2024 September 20]. Available from: https://rheumatology.org/osteoarthritis-guideline.
Carlos JL. Osteoarthritis Guidelines [Internet]. Miami: University of Miami; 2024 [cited 2024 September 20]. Available from: https://emedicine.medscape.com/article/330487-guidelines?form=fpf.
จันทนา พัฒนเภสัช. แบบสอบถาม EQ-5D-5L ฉบับภาษาไทย [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข; 2561 [เข้าถึงเมื่อ 15 มิถุนายน 2568] เข้าถึงได้จาก: https://share.google/01sKyIwIzeQ2cOrDv.
Pattanaphesaj J, Thavorncharoensap M. Health-related quality of life measure (EQ-5D-5L): measurement property testing and its preference-based score in Thai population [Doctoral dissertation]. Nakhon Pathom: Mahidol University; 2015.
Raembanthoeng C, Fakkham S, Chinakarn T, Imsomboon T. A Comparison of Efficacy of Mahajak Oil and 1% Diclofenac Gel Relieves Pain in Patients with Myofascial Pain Syndrome. J Tradit Thai Med Res 2022; 8: 28-40.
มนตร์ปาจรีย์ ณ ร้อยเอ็ด, พาสินี บัวกุม, เพ็ญพิมล จิตรวุฒิวาสน์, อุไรลักษณ์ วันทอง. ประสิทธิผลเบื้องต้นของยาทาพระเส้นเพื่อลดอาการปวดเข่าของผู้ป่วยโรคลมจับโปงแห้งเข่าทางการแพทย์แผนไทย. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก 2019;17(2): 290-302.
ศุภวรรณ ชัยประกายวรรณ์, ธวัชชัย กมลธรรม, ศุภะลักษณ์ ฟักคำ, สรรใจ แสงวิเชียร. การศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิผลและความปลอดภัยในการกักน้ำมันงาและน้ำมันตํารับขัดมอนในการบรรเทาอาการปวดหลังส่วนล่าง. วารสารหมอยาไทยวิจัย 2563; 8(2): 16-25.
ฐิติรัตน์ ชัยชนะ, วนิษา ปันฟ้า, ยิ่งยง เทาประเสริฐ, ศิวพงษ์ ตันสุวรรณวงค์. การศึกษาและติดตามผลการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มต้นด้วยการแพทย์แผนไทย. วารสารหมอยาไทยวิจัย 2563; 6(1): 16-26.
สุธาทิพย์ มหาเจริญสิริ แว, อรอุษา ธรรมเสริมสร้าง, ประวิทย์ อัครเสรีนนท์, ทวี เลาหพันธ์. การพัฒนาแบบประเมินเพื่อการ วินิจฉัยธาตุเจ้าเรือนปกติลักษณะ ทางการแพทย์แผนไทย [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก; 2560 [เข้าถึงเมื่อ 15 มิถุนายน 2568] เข้าถึงได้จาก: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/simedbull/article/view/97665.
กิตติยา ขันทอง, ศุภะลักษณ์ ฟักคำ, ยงยุทธ วัชรดุล, ธารา ชินะกาญจน์, ธนวรรษ อิ่มสมบูรณ์. การศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิผลของตํารับยาทาพระเส้นระหว่างการใช้น้ำกระสายยาน้ำสุราและน้ำส้มสายชูต่อการรักษาโรคลมจับโปงแห้งเข่าที่โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน. วารสารหมอยาไทยวิจัย 2565; 10(1):14-25.
Yamkeep R, Nakha B. Restoration of Tamra Phra Osot Phra Narai for integrative promotion and studying of arts and culture. J Soc Sci Cult 2023; 13(1): 38-54.
ธนชัย รินไธสง. คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมในโรงพยาบาลบรบือ. วารสารวิชาการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม 2564; 5(1): 13-26.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดชลบุรี, คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
