ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมต่อพฤติกรรมสุขภาพและดัชนีมวลกายในบุคลากรสาธารณสุขที่มีภาวะน้ำหนักเกิน ที่ปฏิบัติงานในหน่วยงานสาธารณสุขจังหวัดนครพนม

Phimraphat Theangthonglang; Kemika Sombateyotha; Thidarat Somdee

Authors

Phimraphat Theangthonglang Graduate students, Master Degree of Public Health Program, Faculty of Public Health, Mahasarakham University
Kemika Sombateyotha Faculty of Public Health, Mahasarakham University
Thidarat Somdee Faculty of Public Health, Mahasarakham University

Keywords:

Behavior Modification Program, Health Behavior, Public Health Personnel, Overweight, Body Mass Index (BMI)

Abstract

The study was a quasi-experimental research design using a two-group pretest–posttest design. The objective was to examine the effects of a behavior modification program on health behaviors and body mass index (BMI) among overweight public health personnel working in health agencies in Nakhon Phanom Province. The sample consisted of 58 overweight public health personnel working in public health agencies in Nakhon Phanom Province. The participants were divided into two groups: an experimental group (29 participants) and a comparison group (29 participants). The study was conducted between September and November 2024, with program activities implemented over a period of 8 weeks. The intervention applied the transtheoretical model of behavior change in combination with the health belief model, consisting of 5 stages and 17 activities. Data were collected through questionnaires and analyzed using descriptive statistics. The Wilcoxon signed-ranks test was employed for dependent groups, while the Mann-Whitney U test was performed for independent groups, with a statistically significant level set at 0.05. The results showed that, after the program, the experimental group’s average scores were higher in overweight perception, dietary behavior, and exercise behavior compared to their scores before the program. The experimental group’s average scores were also higher than the comparison group’s scores; however, there were no statistically significant differences between the groups. Moreover, after the program, the experimental group revealed a statistically significant lower average BMI than the comparison group (p < 0.001). Therefore, health behavior modification through activities that raise awareness about overweight, combined with health behavior modification, and organized according to the stages of behavior change using the health belief model, could serve as a guideline for addressing overweight problems among public health personnel in Nakhon Phanom Province.

References

สุพิณญา คงเจริญ.โรคอ้วน: ภัยเงียบในยุคดิจิทัล.วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2560;11(3): 22–9.

สถานีสุขภาพ. “โรคอ้วน” ปัญหาระดับโลกเสี่ยงสารพัดโรค เร่งอัตราเสียชีวิต 7–10 ปี [อินเตอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 2567 มีนาคม 20]. เข้าถึงได้จาก https://www.pptvhd36.com/health/care/3494

สถานีสุขภาพ. ภายในปี 2035 คนครึ่งโลกจะมีภาวะน้ำหนักเกิน-โรคอ้วน[อินเตอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 2567 มีนาคม 20]. เข้าถึงได้จาก https://www.pptvhd36.com/health/news/2924

BBC News ไทย. ยูเอ็นเตือนวิกฤติ “โรคอ้วน” ในเด็กประเทศเอเชียแปซิฟิก ไทยติดอันดับสูงในอาเซียน[อินเตอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 2567 มีนาคม 20]. เข้าถึงได้จาก https://www.bbc.com/thai/thailand-43695753

กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กระทรวงสาธารณสุข. แผนยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี ด้านสาธารณสุข (ปี พ.ศ. 2560–2579). พิมพ์ครั้งที่ 2.นนทบุรี:กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข; 2561

ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (HDC) สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครพนม เขตสุขภาพที่ 8.รายงานโภชนาการ วัยทำงานอายุ 15-59 ปี [อินเตอร์เน็ต].2566 [เข้าถึงเมื่อ 2567 กุมภาพันธ์ 12]. เข้าถึงได้จาก https://hdc.moph.go.th/npm/public/standard-subcatalog/46522b5bd1e06d24a5bd81917257a93c

ศูนย์อนามัยที่ 8 อุดรธานี. รายงานระดับความสำเร็จของการขับเคลื่อนการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพกลุ่มวัยทำงาน [อินเตอร์เน็ต].2566 [เข้าถึงเมื่อ 2567 กุมภาพันธ์ 12]. เข้าถึงได้จาก https://hpc8.anamai.moph.go.th/th/workingage66/download?id=98864&mid=36707&mkey=m_document&lang=th&did=33595

ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (HDC) สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครพนม เขตสุขภาพที่ 8. ร้อยละของประชากรวัยทำงานอายุ 19–59 ปี มีค่าดัชนีมวลกายปกติ [อินเตอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 2567 กุมภาพันธ์ 12]. เข้าถึงได้จาก https://hdc.moph.go.th/npm/public/standard-report-detail/64baebe49ae9f932bdde7660b8ff9d0d

กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข.แนวทางการพัฒนาองค์กรสมรรถนะสูง กระทรวงสาธารณสุข MoPH-4T. นครพนม: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครพนม; 2566

พิพัฒน์พงศ์ แปดด่านจาก, นิลจิรา ทูลธรรม, ณัฏฐวุฒิ แก้วพิทูลย์.ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อลดภาวะน้ำหนักเกินในกลุ่มวัยเรียน อายุ 12-14 ปี ตำบลหนองบุนนาก อำเภอหนองบุญมาก จังหวัดนครราชสีมา.วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น 2563;27(2):103–16.

พรรณี ปานเทวัญ, อายุพร ประสิทธิเวชชากูร.การประยุกต์ทฤษฎีขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการสูบบุหรี่. วารสารพยาบาลทหารบก 2557;15(1):36–44.

จารุณี นุ่มพูล. การประยุกต์ทฤษฎีขั้นการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในผู้ป่วยกลุ่มอาการเมแทบอลิกวัยผู้ใหญ่. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย 2563; 13(2):15–28.

จีรารักษณ์ โสกัณทัต. การพัฒนาโปรแกรมการสร้างเสริมการออกกำลังกายโดยใช้ทฤษฎีรูปแบบขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรรมสำหรับครูและบุคลากรทางการศึกษาสูงอายุ [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ; 2562.

สุตาภัทร ประดับแก้ว, จินตนา สรายุทธพิทักษ์, ถนอมวงศ์ กฤษณ์เพ็ชร์. การพัฒนาโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อป้องกันโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงของบุคลากรกลุ่มเสี่ยงในสถานศึกษา.วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ 2563;12(2):269–81.

วิไลรัตน์ บุญราศรี. แบบแผนความเชื่อและพฤติกรรมสุขภาพของพนักงานโรงไฟฟ้าแม่เมาะที่มีภาวะอ้วนลงพุง [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต].ปทุมธานี:มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์;2559.

กรรณิการ์ เงินดี. ประสิทธิผลของโปรแกรมการประยุกต์แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของผู้ป่วยความดันโลหิตสูงอำเภอเมือง จังหวัดพะเยา [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต].พะเยา:มหาวิทยาลัยพะเยา; 2564.

Prochaska JO, DiClemente CC, Norcross JC. In search of how people change: Applications to addictive behaviors. Am Psychol 1992;47(9): 1102–14.

Rosenstock IM. Historical origins of the Health Belief Model. Health Educ Monogr 1974;2(4):328–35.

อรุณ จิรวัฒน์กุล. สถิติทางวิทยาศาสตร์สุขภาพเพื่อการวิจัย. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: วิทยพัฒน์; 2558:167–9.

สุภาพ พุทธปัญโญ, นิจฉรา ทูลธรรม, นันทิพัฒน์ พัฒนโชติ. ประสิทธิผลของโปรแกรมพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพต่อความฉลาดทางสุขภาพ พฤติกรรมการลดน้ำหนัก และน้ำหนักของบุคลากรที่มีภาวะโภชนาการเกินในโรงพยาบาลร้อยเอ็ด อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด.วารสารการพยาบาลและการศึกษา 2559;9(4):42–59.

สถาบันวิจัยพฤติกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. หลักสูตรการพัฒนาบุคลากรสุขภาพแกนนำ เพื่อส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและปรับพฤติกรรมสุขภาพตามหลักพอเพียงสำหรับประชุมชนกลุ่มวัยทำงานที่เสี่ยงโรค [อินเตอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 2567 มีนาคม 5]. เข้าถึงได้จาก: https://bsri.swu.ac.th/health-literacy/

ชุลีพร หีตอักษร, รุ่งนภา จันทรา, อัศนี วันชัย, จิริยา อินทนา. การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการออกกำลังกาย: การประยุกต์ทฤษฎีขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ 2560; 35(4): 25–33.

ณินญากร ใจยอด, อนุกูล มะโนทน. ประสิทธิผลการประยุกต์แนวคิดแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการลดภาวะโรคอ้วนของบุคลากรโรงพยาบาลสุโขทัย อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน 2566;9(1):54–68.

รุสนี วาอายีตา,กรรณิกา เรืองเดช ชาวสวนศรีเจริญ, บุญสิทธิ์ ไชยชนะ,ไพบูลย์ ชาวสวนศรีเจริญ. ประสิทธิผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพต่อการรับรู้ความสามารถของตนเอง การกำกับตนเอง พฤติกรรมการดูแลตนเอง และการลดน้ำหนักของบุคลากรที่มีภาวะน้ำหนักเกิน โรงพยาบาลรามัน จังหวัดยะลา.วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข 2558;24(2):90–104.

วิชาญ มีเครือรอด. ผลของโปรแกรมการสร้างเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมสุขภาพ ดัชนีมวลกายและระดับความดันโลหิต ของบุคลากรสาธารณสุขอำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย. วารสารวิจัยและวิชาการสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร 2563;1(1):70–85.

สุภาพร ทิพย์กระโทก, ธนิดา ผาติเสนะ. ผลของโปรแกรมการจัดการตนเอง เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ค่าดัชนีมวลกาย และเส้นรอบเอวของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านที่มีภาวะอ้วนลงพุง. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 2563;14(34):210–23.

สำราญ กาศสุวรรณ, ทัศนีย์ บุญอริยเทพ, รุ่งกิจ ปินใจ. ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพโดยใช้กระบวนการกลุ่มในกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง ตำบลร้องเข็ม อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่. วารสารโรงพยาบาลแพร่ 2565;30(2):27–42.

วิดาพร ทับทิมศรี,จินตนา รักษา. ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพต่อดัชนีมวลกายและพฤติกรรมสุขภาพของนักศึกษาพยาบาลศาสตร์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี กรุงเทพ. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล 2564;37(2):251–62.