การพัฒนารูปแบบระบบเฝ้าระวังเหตุการณ์ที่มีผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน โดยชุมชนในพื้นที่เขตรอยต่อชายแดนไทย – กัมพูชา จังหวัดสุรินทร์ พ.ศ. 2557-2559

บทคัดย่อ

การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบระบบเฝ้าระวังเหตุการณ์ที่มีผลกระทบต่อสุขภาพ
ในชุมชนโดยชุมชน ใช้รูปแบบการวิจัยและพัฒนา (Research & Development) ประชากรได้แก่ แกนนำหมู่บ้าน
ที่อยู่ตามแนวชายแดนในอำเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ จำนวน 84 คน กลุ่มตัวอย่างได้แก่ แกนนำบ้านโพนทอง
ต.ด่าน และ บ้านโจรก ต.เกษตรถาวร อำเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ หมู่บ้านละ 20 คน ผลการศึกษา ทั้ง 2 หมู่บ้าน
มีการจัดตั้งระบบเฝ้าระวังเหตุการณ์ที่ผิดปกติและส่งผลกระทบต่อสุขภาพประชาชน โดยผ่านผู้นำชุมชน และ
อาสาสมัครสาธารณสุขโดยเหตุการณ์ที่เฝ้าระวังเป็นเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับโรค ภัย ไข้เจ็บและสิ่งแวดล้อม ข้อมูล
จากระบบเฝ้าระวังที่จัดตั้งขึ้น พบว่ามีเหตุการณ์ที่ได้รับแจ้งจากอาสาสมัคร จำนวนทั้งสิ้น 25 เหตุการณ์
เป็นเหตุการณ์ในคน 11 เหตุการณ์ และเหตุการณ์ในสัตว์ 14 เหตุการณ์ ในการจัดเก็บข้อมูลของอาสาสมัคร
มีความถูกต้อง ทันเวลา ร้อยละ 100 ความทันเวลาในการแจ้งข่าวไป รพ.สต. มีความทันเวลาร้อยละ 100
ความทันเวลาในการตรวจสอบข่าวเหตุการณ์ผิดปกติของ รพ.สต. ภายในเวลาที่กำหนด 3 ชั่วโมง ร้อยละ 100
ส่วนความครบถ้วนของการแจ้งข่าวแก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ รพ.สต. และปศุสัตว์อำเภอ คิดเป็น
ร้อยละ 40 ผลการประเมินการมีส่วนร่วมของประชาชน โดยการสำรวจในกลุ่มตัวอย่าง 60 คน พบว่า
ประชาชนทั้ง 2 หมู่บ้าน สนใจเหตุการณ์ที่มีผลกระทบต่อสุขภาพ คิดเป็นร้อยละ 90.93 ประชาชนเห็นด้วย
เรื่องการจัดตั้งระบบเฝ้าระวังเหตุการณ์ที่มีผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนโดยชุมชน ส่วนใหญ่มีความเห็นว่า
จำเป็นที่ต้องจัดตั้งระบบเฝ้าระวังเหตุการณ์ฯ เพราะจะได้รับรู้ข้อมูลได้ทันเหตุการณ์ รู้สาเหตุและแก้ไขได้ทันท่วงที
จากการศึกษาในครั้งนี้ทำให้ทราบว่าการการพัฒนารูปแบบระบบเฝ้าระวังโรคในชุมชน โดยให้ชุมชนจัดการเอง
ทั้งหมด จะต้องสร้างแนวคิดในการดูแลสุขภาพและการบริหารจัดการระบบเฝ้าระวังที่เหมาะสมในชุมชน รวมทั้ง
สนับสนุนการจัดหางบประมาณในการดำเนินงานแก่ชุมชน และหน่วยงานภาครัฐควรสนับสนุนด้านวิชาการและ
จัดหางบประมาณสำหรับการดำเนินงานของชุมชน