การพัฒนารูปแบบการป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับโดยชุมชน ในชุมชนแห่งหนึ่งของตำบลละหาน อำเภอจัตุรัส จังหวัดชัยภูมิ

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ใช้เทคนิควิธีการแบบผสม (mixed method)
เพื่อพัฒนารูปแบบการป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับที่เหมาะสมกับชุมชน ใช้แนวคิดปัจจัยกำหนดสุขภาพ
ที่ประกอบด้วยด้านบุคคล ด้านสิ่งแวดล้อม และด้านระบบบริการสุขภาพ เป็นกรอบในการวิเคราะห์บริบทและ
ปัญหาโรคพบว่า ทุกข์จากปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับของชุมชนเกี่ยวข้องกับปัจจัยส่วนบุคคล ที่กลุ่มเป้าหมาย
ส่วนใหญ่ยังคงมีพฤติกรรมเสี่ยงจากการบริโภคปลาดิบคิดเป็นร้อยละ 63.41 ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมของชุมชน
ที่อยู่ติดบึงนํ้าขนาดใหญ่ สามารถหาปลามาบริโภคได้ง่ายทั้งปลาสดและผลิตภัณฑ์ที่ทำจากปลา อีกทั้ง
ยังมีวัฒนธรรมท้องถิ่นในการบริโภคปลาดิบที่สืบทอดในครอบครัว ค่านิยมการบริโภคปลาดิบในโอกาสพิเศษ
นอกจากนั้น สถานบริการในพื้นที่เสี่ยงยังไม่มีระบบบริการรองรับ ส่วนทุนของชุมชนที่สำคัญคือความสัมพันธ์
ของคนในชุมชน สู่การพัฒนารูปแบบที่ใช้กลไกความสัมพันธ์ของชุมชนจัดการกับปัญหา โดยการพัฒนาศักยภาพ
ของแกนนำชุมชน ให้สามารถบริหารจัดการ สื่อสาร ติดตามเพื่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมกับคน
ในครอบครัวและชุมชน และการพัฒนาสู่งานประจำของระบบบริการสาธารณสุข