ผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงในกลุ่มวัยทำงาน

รัฏฐรินีย์ ธนเศรษฐ

ผู้แต่ง

รัฏฐรินีย์ ธนเศรษฐ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 นครราชสีมา

คำสำคัญ:

กลุ่มเสี่ยง,โรคความดันหิตสูง, การจัดการตนเอง,โปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการ
ตนเองในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงกลุ่มวัยทำงาน อายุ 35 - 59 ปี
ที่ผ่านการคัดกรองจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพหนองปลิง จังหวัดนครราชสีมา เลือกกลุ่มตัวอย่างโดยวิธีการ
สมัครใจเข้าร่วมโปรแกรมและทำงานโรงงานในเขตอุตสาหกรรมสุรนารี จังหวัดนครราชสีมา เข้าร่วมโปรแกรมได้
เป็นระยะเวลา 6 เดือนตั้งแต่เดือนกรกฎาคมถึงธันวาคม พ.ศ. 2559 จำนวน 100 คน โดยแบ่งเป็นกลุ่ม
ทดลอง 50 คน และกลุ่มควบคุม 50 คน เครื่องมือที่ใช้คือแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติร้อยละ
ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยคะแนนโดยใช้สถิติ Paired t-test และ Independent
t-test ผลการศึกษาพบว่า ภายหลังเข้าร่วมโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
สุขภาพของกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรู้เรื่องโรคความดันโลหิตสูงโรคหลอดเลือดสมอง การรับประทาน
อาหาร การออกกำลังกาย การผ่อนคลายความเครียดสูงขึ้นมากกว่ากลุ่มควบคุมและแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ
ทางสถิติที่ระดับ 0.05 มีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย การผ่อนคลาย
ความเครียด การสูบบุหรี่ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์สูงขึ้นกว่ากลุ่มควบคุมและแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ
ทางสถิติที่ระดับ 0.05 มีภาวะสุขภาพได้แก่ นํ้าหนักดัชนีมวลกาย ความดันโลหิต Systolic ความดันโลหิต
Diastolic ดีขึ้น มากกว่ากลุ่มควบคุมและแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ดังนั้น
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ 3 Self ด้วยหลัก PROMISE Model ที่เน้นผู้รับบริการเป็นศูนย์กลาง
สอนจดบันทึก กำหนดเป้าหมายด้านสุขภาพที่ปรารถนาให้เกิดขึ้นกับตนเอง รับรู้ว่าตนเองเป็นผู้มีความสามารถ
มีความเชื่อมั่นในการตัดสินใจเกี่ยวกับภาวะสุขภาพของตนนำไปสู่การมีพลังอำนาจในการจัดการตนเองที่ดี
มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย หยุดสูบบุหรี่และมีการติดตามเยี่ยมบ้าน
เยี่ยมครัว สนับสนุนความรู้ ให้คำปรึกษาและมีการพูดคุยแลกเปลี่ยนประสบการณ์ทำให้กลุ่มเสี่ยงมีความรู้
และมีสมรรถนะในการจัดการตนเองที่ดีขึ้น ส่งผลให้กลุ่มเสี่ยงสามารถจัดการตนเองในการปรับลดพฤติกรรมเสี่ยง
และลดโรคเรื้อรังได้ด้วยตนเองอย่างมีประสิทธิภาพ

เอกสารอ้างอิง

1. Puangpetch L. Self-care behaviors and complications of patients with hypertension hospital.
Region 6 Medical J.2009; 23:141-51.
2. Titeemat H. Self health care of hypertensive patients. Thai Journal of Nursing Research. 2005;
5: 269-280. Thai.
3. กรมควบคุมโรค. คู่มือการจัดบริการสุขภาพกลุ่มวัยทำงานแบบบูรณาการ. สำนักโรคไม่ติดต่อ, กรุงเทพฯ ; 2558.
4. กรมควบคุมโรค. รายงานสถานการณ์ NCDS ฉบับที่ 2 Kick off to the Goals. สำนักพัฒนานโยบายสุขภาพ
ระหว่างประเทศ, กรุงเทพฯ ; 2559.
5. กรมควบคุมโรค. หลักสูตรการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพสำหรับพยาบาลผู้จัดการรายกรณีโรคเรื้อรัง.
สำนักโรคไม่ติดต่อ, กรุงเทพฯ; 2559.
6. กุลพิมล เจริญดีและนิตยา พันธุเวทย์. นโยบายในการส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคในกลุ่มงาน
ไม่ติดต่อ.[ออนไลน์]. 2557 [เข้าถึงเมื่อ 2557 พฤษภาคม 15]. เข้าถึงได้จาก http://portal.in.th/
les/2/4/2/2009/11/06/DMday2009. pdf.
7. กรมควบคุมโรค. รายงานสถานการณ์โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เขตสุขภาพที่ 9 ปี พ.ศ. 2553-2558. สำนักงาน
ป้องกันควบคุมโรคที่ 9 นครราชสีมา, นครราชสีมา ; 2558.
8. กรมควบคุมโรค. รายงานผลการตรวจราชการสาธารณสุขเขตสุขภาพที่ 9 ปี 2559. สำนักงานป้องกัน
ควบคุมโรคที่ 9 นครราชสีมา, นครราชสีมา ; 2559.
9. ชดช้อย วัฒนะ. การสนับสนุนการจัดการตนเอง : กลยุทธ์ในการส่งเสริมการควบคุมโรค. วารสารวิทยาลัย
พยาบาลพระปกเกล้าจันทบุรี 2558 ; 26 : ฉบับเพิ่มเติม 1 กันยายน 2558 :118-127.
10. อังศินันท์ อินทรกำแหง. การพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ : 3 self ด้วยหลัก PROMISe Model. กรุงเทพฯ:
สุขุมวิทการพิมพ์, 2552.
11. ประหยัด ช่อไม้ และอารยา ปรานประวิตร. ผลของโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
สุขภาพของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านเขาดิน อำเภอ
เขาพนม จังหวัดกระบี่. วารสารบัณฑิตวิทยาลัยพิชญทรรศน์ 2558 ; 10(1) : 15-24.
12. ยุพา ฟูชื่น และวิไลพรรณ วัชรธาดาพงศ์. ประสิทธิผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของ
ประชาชนกลุ่มเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมองในเขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านเอื้อม อำเภอ
เมือง จังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] [เข้าถึงเมื่อ 2559 ตุลาคม 12]. เข้าถึงได้จาก http://gishealth.
moph.go.th./healthmap/ upload/document/work_06129_191016_232105.pdf.
13. สุพิชชา วงค์จันทร์, อังศินันท์ อินทรกำแหงและพรรณี บุญประกอบ. ผลโปรแกรมการปรับเปลี่ยน
พฤติกรรมสุขภาพ 3-Self เพื่อลดภาวะอ้วนของวัยรุ่นตอนปลาย. วารสารพฤติกรรมศาสตร์ 2557;
20(1):127-141.