ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการป่วยวัณโรคปอดในผู้ป่วยเบาหวาน จังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบ Unmatched case-control เพื่อหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์
กับการปว่ ยเปน็ วัณโรคปอดในผูป้ ว่ ยเบาหวาน จังหวัดนครราชสีมา เก็บขอ้ มูลจากการสัมภาษณด์ ว้ ยแบบสัมภาษณ์
และจากแบบคัดลอกเวชระเบียน การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณา ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย
และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยแบบตัวแปรเดี่ยว ใช้สถิติ Chisquare
test และ Simple logistic regression นำเสนอค่า Crude odds ratio (OR) และการวิเคราะห์ความสัมพันธ์
ระหว่างตัวแปร คราวละหลายๆ ตัวแปร โดยใช้สถิติการวิเคราะห์ถดถอยพหุลอจิสติก (Multiple logistic regression
analysis) และนำเสนอค่า Adjusted odds ratio (ORadj) ที่ช่วงความเชื่อมั่น 95% (95% CI)
ผลการศึกษาพบว่า จากผู้ป่วยเบาหวาน จำนวน 420 ราย ในกลุ่มศึกษาส่วนใหญ่ เป็นเพศชาย
ร้อยละ 51.5 มีอายุ 20 – 92 ปี อายุเฉลี่ย 58.8 + 12.9 ปี ในกลุ่มควบคุมส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ
60.4 มีอายุ 28 – 91 ปี อายุเฉลี่ย 60.8 + 10.9 ปี ผลจากการวิเคราะห์ถดถอยพหุลอจิสติส เมื่อควบคุม
ตัวแปรเพศและอายุ พบปัจจัยที่ที่มีความสัมพันธ์กับการป่วยเป็นวัณโรคปอดในผู้ป่วยเบาหวาน อย่างมีนัยสำคัญ
ทางสถิติ (P-value <0.05) ได้แก่ การมีรายได้เฉลี่ยต่อเดือนน้อยกว่า 5,000 บาท (ORadj=2.30; 95%CI=
1.39-4.13) ดัชนีมวลกายน้อยกว่า 18.5 (ORadj=0.33; 95%CI=0.16-0.67) การไม่ออกกำลังกาย
(ORadj=1.87; 95%CI=1.12-3.12) การพักอาศัยในบ้าน 2 ชั้นต่อเติมด้านล่าง/ห้องแถว/อาคารพาณิชย์
(ORadj=2.06; 95%CI=1.24-3.43) มีโรคความดันโลหิตสูง (ORadj=0.16; 95%CI=0.94-0.26)
จากผลการศึกษา จะเห็นว่าควรมีการคัดกรองวัณโรคปอดในผู้ป่วยเบาหวานอย่างต่อเนื่องทุกปี
โดยเฉพาะผู้ป่วยเบาหวานที่มีรายได้น้อย ขาดการออกกำลังกายอย่างสมํ่าเสมอ พักอาศัยในห้องแถวหรืออาคาร
พาณิชย์ ผู้ป่วยเบาหวานควรตระหนักว่าวัณโรคเป็นโรคติดเชื้อฉวยโอกาสของผู้ป่วยเบาหวาน และควรส่งเสริม
ให้มีการออกกำลังกายในผู้ป่วยเบาหวาน