การประเมินผลด่านชุมชนเพื่อลดอุบัติเหตุการจราจรทางถนน เขตสุขภาพที่ 9 ช่วง 7 วันอันตรายเทศกาลสงกรานต์ ปี พ.ศ. 2561

บทคัดย่อ

เทศกาลสงกรานต์พื้นที่ชนบทเกิดอุบัติเหตุการจราจรทางถนนจากรถมอเตอร์ไซด์สูงสุด 54.2% สาเหตุ
จากเมาแล้วขับ 37.6% ด่านชุมชนถูกจัดตั้งขึ้นเพื่อสกัดคนเมาไม่ให้ขับรถออกจากชุมชนสู่ถนนสายหลัก
การประเมินผลครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบปัจจัยนำเข้า กระบวนการ ผลผลิต ผลลัพธ์ และผลกระทบ
ระหว่างพื้นที่ที่ได้รับการสนับสนุนให้ใช้แนวทาง เตรียม ตั้ง ติดตาม ของกรมควบคุมโรค (ด่านชุมชนต้นแบบ)
กับพื้นที่ที่ดำ เนินงานจากการสั่งการของฝ่ายปกครองส่วนท้องถิ่น (ด่านชุมชนสั่งการ) ใช้วิธีวิจัยเชิงประเมิน
เลือกพื้นที่แบบเฉพาะเจาะจงจำนวน 16 แห่งในเขตสุขภาพที่ 9 ประเมินผู้ให้บริการแห่งละ 7-15 คน ประเมิน
ผู้รับบริการจากการคำนวณขนาดตัวอย่าง 320 คน เก็บข้อมูลเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ คัดเลือกกลุ่มตัวอย่าง
แบบเฉพาะเจาะจงตามเกณฑ์ เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยระหว่างกลุ่มสองกลุ่ม (t-test) ผลการประเมินในผู้ให้บริการ
พบว่า ปัจจัยนำเข้าด้านบุคลากรด่านชุมชนต้นแบบมีบุคลากรเพียงพอต่อการปฏิบัติงานในขณะที่ด่านชุมชนสั่งการ
ไม่เพียงพอ ด้านงบประมาณไม่เพียงพอในด่านชุมชนทั้ง 2 รูปแบบ ด้านวัสดุ-อุปกรณ์ ด่านชุมชนต้นแบบมีความ
พร้อมมากกว่าด่านชุมชนสั่งการ กระบวนการ ผลผลิต ผลลัพธ์ที่เกิดจากการดำเนินงานคล้ายคลึงกัน ผลกระทบ
จำนวนครั้งในการเกิดอุบัติเหตุไม่แสดงแนวโน้มที่ชัดเจน แต่ความรุนแรงและจำนวนผู้เสียชีวิตลดลงเมื่อเปรียบ
เทียบกับก่อนตั้งด่านชุมชนผู้รับบริการมีความรู้และการปฏิบัติตนต่อด่านชุมชนไม่แตกต่างกัน คะแนนเฉลี่ยทัศนคติ
ต่อด่านชุมชนของผู้รับบริการด่านชุมชนต้นแบบแตกต่างกับด่านชุมชนสั่งการ(x = 47.7±4.3 VS 49.3±4.9)
อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (P-value = 0.002*) สรุป ประโยชน์ด่านชุมชนไม่แตกต่างกันแต่ข้อมูลเชิงคุณภาพ
กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน ความพร้อมและความเป็นจิตอาสาของด่านชุมชนต้นแบบมากกว่า ชุมชนสามารถดำเนินงาน
ไดเ้ องอยา่ งตอ่ เนื่อง แตผู่ใ้ หบ้ ริการดา่ นชุมชนสั่งการระบุวา่ หากไมสั่งการก็จะไมด่ ำเนินการดังนั้น ควรสรา้ งรูปแบบการพัฒนา
ด่านชุมชนสั่งการสู่การเป็นด่านชุมชนต้นแบบต่อไป