รายงานการสอบสวนการระบาดของโรคไข้ปวดข้อยุงลาย อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร ระหว่างวันที่ 26 กุมภาพันธ์ - 8 มีนาคม 2562

ผู้แต่ง

  • วิษณุ อนิลบล โรงพยาบาลปากน้ำหลังสวน
  • ศักดิ์สิทธิ มหารัตนวงศ์ โรงพยาบาลหลังสวน
  • รวิพร ฤกษ์ดรุณ โรงพยาบาลปากน้ำหลังสวน
  • สุรวุฒิ เมฆนิติ โรงพยาบาลหลังสวน
  • ประยูร หนูเมือง สำนักงานสาธารณสุขอำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร

คำสำคัญ:

โรคไข้ปวดข้อยุงลาย, การควบคุมโรค, การป้องกันโรค

บทคัดย่อ

เมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00 น. งานระบาดวิทยา กลุ่มงานปฐมภูมิและองค์รวม โรงพยาบาลปากน้ำหลังสวนและงานระบาดวิทยาสำนักงานสาธารณสุขอำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร ได้รับรายงานจากศูนย์เทศบาลตำบลปากน้ำหลังสวนว่า พบผู้ป่วยไข้ออกผื่นในพื้นที่ตำบลปากน้ำ อำเภอหลังสวน จำนวน 5 ราย ไปรักษาที่คลินิกแห่งหนึ่งในตำบลปากน้ำ อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร ด้วยอาการไข้สูง หนาวสั่น ปวดข้อ ปวดเมื่อย และมีผื่นตามตัว ทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว (SRRT) อำเภอหลังสวน จึงได้ลงสอบสวนโรคเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 13.00 น. มีวัตถุประสงค์ เพื่อยืนยันการระบาดของโรค อธิบายการกระจายของโรค และลักษณะการติดต่อของโรค นำไปสู่การควบคุมและป้องกันการระบาดของโรค วิธีการศึกษา คือ ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา (Descriptive Epidemiology Study) ผลการศึกษา พบผู้ป่วยที่มีอาการเข้าได้กับนิยามโรคไข้ปวดข้อยุงลายในอำเภอหลังสวนจำนวนทั้งหมด 55 ราย ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม - 3 มีนาคม 2562 พบผู้ป่วยสงสัย จำนวน 45 ราย ผู้ป่วยที่เข้าข่ายจำนวน 8 ราย และผู้ป่วยที่ยืนยัน จำนวน 2 ราย ผู้ป่วยพบมากที่สุดในช่วงอายุน้อยกว่า 20 ปี (ร้อยละ 36.40) โดยพบในกลุ่มนักเรียนและเกษตรกรหรือรับจ้างมากที่สุด รูปแบบการระบาดเป็นแบบแหล่งโรคแพร่ขยาย (Propagated source) ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรค คือ ลักษณะภูมิประเทศของอำเภอหลังสวนที่เป็นที่ราบตามแนวชายฝั่งทะเลของอ่าวไทย ฝนตกสม่ำเสมอเกือบตลอดปี มีที่ราบลุ่มหรือแอ่งน้ำนิ่งที่มีน้ำขัง เป็นสาเหตุในเกิดการเพาะพันธุ์ยุงลาย รวมทั้งการพบลูกน้ำยุงในบริเวณบ้าน เป็นแหล่งรังโรคของโรคไข้ปวดข้อยุงลายได้ การดำเนินมาตรการในการควบคุมป้องกันการระบาดของโรคในครั้งนี้ คือ การการกำจัดลูกน้ำยุงลาย การพ่นสารเคมีกำจัดยุงตัวเต็มวัย การให้สุขศึกษาการป้องกันตนเองแก่ประชาชนในพื้นที่ การให้ความรู้เกี่ยวกับโรคไข้ปวดข้อยุงลาย การดูแลตัวเองเบื้องต้นหลังจากมีอาการ และค้นหาผู้สัมผัสโรคในชุมชนและในโรงเรียน หลังจากดำเนินการควบคุมและป้องกันการระบาดของโรคแล้วจนพ้นระยะเฝ้าระวังโรค ไม่พบผู้ป่วยเข้าได้กับนิยามของโรคในช่วงปลายเดือนมีนาคม 2562 มาตรการในระยะยาว คือ การสร้างระบบการเฝ้าระวัง การควบคุมและป้องกันโรคที่รวดเร็วตามาตรฐาน โดยการแจ้งข่าวการระบาดของโรค ให้มีความรวดเร็วส่งผลต่อการควบคุมโรคได้ทันเวลาและมีประสิทธิภาพ

เอกสารอ้างอิง

1. สำนักโรคติดต่อนำโดยแมลง สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค. สถานการณ์โรคไข้ปวดข้อยุงลายประเทศไทย ประจำสัปดาห์ที่ 5/2562 ณ วันที่ 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2562 [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2563]. เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/uploads/ckeditor/

2. งานระบาดวิทยา. รายงานจำนวนผู้ป่วยโรคไข้ปวดข้อยุงลาย ปี พ.ศ.2557 – 2563. วันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2563; สำนักงานสาธารณสุขอำเภอหลังสวน. ชุมพร; 2563. หน้า 1.

3. สำนักงานจังหวัดชุมพร. อำเภอหลังสวน [อินเทอร์เน็ต]. 2556 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2563]. เข้าถึงได้จาก http://www.chumphon.go.th/2013/page/ampher_langsuan/lang/1.

4. พจมาน ศิริอารยาภรณ์, ลักษณา ไทยเครือ. การสอบสวนทางระบาดวิทยา. ใน: คำนวณ อึ้งชูศักดิ์ ปฐม สวรรค์ปัญญาเลิศ, วิทยา สวัสดิวุฒิพงศ์, ชุลีพร จิระพงษา, บรรณาธิการ. พื้นฐานทางระบาดวิทยา.
พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แคนนากราฟฟิค; 2562: 178 – 211.

5. กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. แผนงานเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรคติดต่อนำโดยยุงลาย ปี 2560-2564 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 27 เมษายน 2563]. เข้าถึงได้จาก http://plan.ddc.moph.go.th/meeting30_1augsep/meetting30_1/page1.html.

6. สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 27 เมษายน 2563]. เข้าถึงได้จาก http://www.boe.moph.go.th/fact/Chikungunya.htm.

7. สริตา มิ่งมาลีโชคชัย. การแพร่ระบาดของโรคชิคุนกุนยาช่วง พ.ศ.2552 -2560 ในประเทศไทย. [วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2561.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2020-10-01

รูปแบบการอ้างอิง

อนิลบล ว. . . ., มหารัตนวงศ์ ศ. ., ฤกษ์ดรุณ ร. ., เมฆนิติ ส. ., & หนูเมือง ป. . (2020). รายงานการสอบสวนการระบาดของโรคไข้ปวดข้อยุงลาย อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร ระหว่างวันที่ 26 กุมภาพันธ์ - 8 มีนาคม 2562. วารสารวิชาการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา, 26(3), 54–61. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ODPC9/article/view/246227

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ