ความชุกและคุณลักษณะของผู้ป่วยวัณโรคที่มีโรคเบาหวานที่ควบคุมไม่ได้ เขตสุขภาพที่ 4 ปีงบประมาณ 2564

สุชาญวัชร  สมสอน

ผู้แต่ง

สุชาญวัชร สมสอน สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 4 จังหวัดสระบุรี

คำสำคัญ:

ความชุก, คุณลักษณะ, วัณโรค, เบาหวานที่ควบคุมไม่ได้

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกและคุณลักษณะของผู้ป่วยวัณโรคที่มีโรคเบาหวานที่ควบคุมไม่ได้ ในเขตสุขภาพที่ 4 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาคือ ข้อมูลผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ควบคุมไม่ได้ที่ขึ้นทะเบียนคัดกรองวัณโรคในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุขในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 4 ตั้งแต่ 1 ตุลาคม 2563 ถึง 30 กันยายน 2564 จากฐานข้อมูลระบบ National Tuberculosis Information Program (NTIP) ที่ได้รับการวินิจฉัยเป็นวัณโรค จำนวน 13 ราย โดยใช้แบบบันทึกข้อมูลที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นสำหรับใช้เก็บรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูลนั้นใช้สถิติเชิงพรรณนา (Descriptive statistics) ได้แก่ แจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการศึกษา พบว่า จากข้อมูลคัดกรองวัณโรคในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ควบคุมไม่ได้ จำนวน 3,363 ราย ได้รับการวินิจฉัยเป็นวัณโรค จำนวน 13 ราย (ร้อยละ 0.39) เป็นเพศชาย ร้อยละ 69.2 ส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 45 – 60 ปี ร้อยละ 53.9 ประกอบอาชีพลูกจ้าง/พนักงานประจำ ร้อยละ 53.9 ใช้สิทธิการรักษาประกันสังคม ร้อยละ 53.9 มีผล AFB smear ครั้งแรก เป็น Negative ร้อยละ 46.1 มีผล CXR เป็น Cavity ร้อยละ 61.5 ได้รับการรักษาด้วยสูตรยามาตรฐาน ร้อยละ 100 และผลการรักษา รักษาสำเร็จ ร้อยละ 84.6 ข้อเสนอแนะ การดำเนินการป้องกันควบคุมวัณโรค ควรให้ความสำคัญในการคัดกรองวัณโรคในกลุ่มเสี่ยงโดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมไม่ได้อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อให้เข้ารับการวินิจฉัยวัณโรคได้อย่างรวดเร็ว

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. Global tuberculosis report 2021, Geneva: World Health Organization; 2021.

กรมควบคุมโรค สำนักวัณโรค. แนวทางการควบคุมวัณโรคประเทศไทย พ.ศ.2564. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2564.

กองวัณโรค. รายงานผู้ป่วยวัณโรค [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2564 ธันวาคม 5]. เข้าถึงได้จาก /https://tbcmthailand.net.

กรมควบคุมโรค สำนักวัณโรค. แนวทางการควบคุมวัณโรคประเทศไทย พ.ศ.2561. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2561.

กองวัณโรค. รายงานการค้นหาและคัดกรองวัณโรค [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2564 ธันวาคม 5]. เข้าถึงได้จาก /https://tbcmthailand.net.

สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. คู่มือบริหารกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ปีงบประมาณ 2564. นนทบุรี: สหมิตรพริ้นติ้งแอนด์พับลิสชิ่ง; 2564.

สมพร ขามรัตน์, พรนภา ศุกรเวทย์ศิริ, กรรณิการ์ ตฤณวุฒิพงษ์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการป่วยเป็นวัณโรคปอดในผู้ป่วยเบาหวานจังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จังหวัดขอนแก่น 2558; 22(1): 22-32.

กิตศราวุฒิ ขวัญชารี, พรนภา ศุกรเวทย์ศิริ, กรรณิการ์ ตฤณวุฒิพงษ์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อในผู้ป่วยเบาหวานของประเทศไทย: การวิเคราะห์เมตา. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จังหวัดขอนแก่น 2559; 23(3): 1-1.

สุชาญวัชร สมสอน, ณรงค์เดช พิมพรรณ, ดารณี ภักดิ์วาปี และคณะ. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตของผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่และกลับเป็นซ้ำในพื้นที่จังหวัดนครนายก. วารสารการแพทย์และสาธารณสุขเขต 4 2562; 9(2):15-28.

Araia ZZ, Mesfin AB, Mebrahtu AH, Tewelde AG, Osman R, Tuumzghi HA. Diabetes mellitus and its associated factors in tuberculosis patients in Maekel region, Eritrea: Analytical cross-sectional study. Diabetes Metab Syndr Obes 2021; 14: 515-23.

Cordeiro JC, Oliveira O, Baía L, Gaio R, Correia-Neves M, Duarte1 R. Prevalence and factors associated with diabetes mellitus among tuberculosis patients: a nationwide cohort diabetes mellitus among tuberculosis patients: a nationwide cohort. Eur Respir J 2016; 48: 264–68.

Siddiqui AN, Khayyam KU, Sharma M. Effect of diabetes mellitus on tuberculosis treatment outcome and adverse reactions in patients receiving directly observed treatment Strategy in India: A prospective Study. Biomed Res Int 2016: 1-11.

Latif A, Ghafoor A, Wali A, et al. Did diabetes mellitus affect treatment outcome in drug- resistant tuberculosis patients in Pakistan from 2010 to 2014?. Public Health Action 2018; 8(1): 14-9.