ลักษณะทางระบาดวิทยาของการระบาดแบบกลุ่มก้อนและมาตรการควบคุมโรคอาหารเป็นพิษ ในประเทศไทย

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยนี้เป็นรูปแบบการวิจัยเชิงพรรณนา (Descriptive study) เก็บรวบรวมข้อมูลย้อนหลัง (Retrospective data collection) โดยใช้ข้อมูลทุติยภูมิจากการรายงานในโปรแกรมการตรวจสอบข่าวการระบาด (Event-based surveillance) ของกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายลักษณะทางระบาดวิทยาของการระบาดแบบกลุ่มก้อนและมาตรการควบคุมของโรคอาหารเป็นพิษในประเทศไทย ระหว่างปี พ.ศ. 2556-2563 ผลการศึกษา พบว่าเหตุการณ์การระบาดแบบกลุ่มก้อนของโรคอาหารเป็นพิษ มีทั้งสิ้น 472 เหตุการณ์ พบผู้ป่วยจำนวน 31,684 ราย ส่วนใหญ่ในรายงานการสอบสวนโรคไม่มีการระบุเพศ ร้อยละ 58.37 มีสัญชาติไทยมากที่สุด ร้อยละ 97.03 และเข้ารับการรักษาแบบผู้ป่วยนอกมากที่สุด ร้อยละ 62.13 สาเหตุการณ์ระบาดส่วนใหญ่เนื่องจากอาหาร น้ำดื่ม น้ำใช้ และน้ำแข็ง มากที่สุด ร้อยละ 55.44 โดยที่ไม่สามารถระบุเชื้อก่อโรคหรือไม่ทราบเชื้อก่อโรคมากที่สุด ร้อยละ 35.96 สำหรับมาตรการควบคุมการระบาดแบบกลุ่มก้อนของโรคอาหารเป็นพิษ 3 อันดับแรก คือ 1) การให้ความรู้ด้านสุขลักษณะส่วนบุคคลแก่ผู้ป่วย ผู้ประกอบอาหาร ผู้ปรุงอาหาร และผู้ที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานด้านอาหารโดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุข (ร้อยละ 34.19) 2) เฝ้าระวังและค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในพื้นที่ (ร้อยละ 19.70) และ 3) จัดการอาหาร/น้ำดื่ม/น้ำใช้/น้ำแข็ง (ร้อยละ 16.80) อย่างไรก็ตาม พบว่าการใช้มาตรการจัดการด้านสุขาภิบาลห้องน้ำและห้องส้วมในการป้องกันควบคุมโรคน้อยที่สุด เพียงร้อยละ 3.73 ดังนั้น การสร้างความรอบรู้ และสร้างความตระหนักให้กับประชาชนให้เห็นความสำคัญในการป้องกันตนเองจากโรคอาหารเป็นพิษ รวมถึงการให้ความสำคัญกับมาตรการด้านสุขาภิบาลอาหารและสิ่งแวดล้อมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับอาหาร