การพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 อำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์

ณัฐนรี ทางธรรม; จเด็ด ดียิ่ง

ผู้แต่ง

ณัฐนรี ทางธรรม สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
จเด็ด ดียิ่ง โรงพยาบาลชุมพลบุรี

คำสำคัญ:

การพัฒนารูปแบบ, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 โรงเรียน

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงปฏิบัติการ เพื่อพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 อำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์ ประกอบด้วย 3 ระยะ คือ 1) ศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 กลุ่มตัวอย่างคือ นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 – 6 จำนวน 328 คน 2) พัฒนารูปแบบและทดลองใช้ โดยมีขั้นตอนการทำวิจัยซึ่งประยุกต์ใช้รูปแบบ PAOR คือ ขั้นวางแผนดำเนินการ ขั้นลงมือปฏิบัติ ขั้นสังเกต และขั้นสะท้อนผล กลุ่มตัวอย่างเลือกแบบเจาะจง จำนวน 40 คน 3) ประเมินผลการพัฒนารูปแบบและประเมินความพึงพอใจ เก็บข้อมูลโดยการสนทนากลุ่ม สังเกต สัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติพรรณนา การเปรียบเทียบค่าเฉลี่ย โดยใช้สถิติ Paired t-test และวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการศึกษา พบว่า รูปแบบการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในโรงเรียน ประกอบด้วย (1) การพัฒนาบุคลากรให้มีความพร้อม (2) การทำงานแบบบูรณาการในรูปแบบคณะทำงานโรงเรียนรอบรู้ด้านสุขภาพ (3) การพัฒนาความรู้และทักษะของวิทยากรกระบวนการ (4) การคัดเลือกพื้นที่ (5) ติดตามประเมินผล โดยทำการทดลองใช้โปรแกรมการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพ 9 สัปดาห์ กลุ่มตัวอย่างที่เข้าร่วมกิจกรรมตามรูปแบบ จำนวน 40 คน พบว่า ภายหลังการทดลองใช้โปรแกรมนักเรียนมีค่าคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพ และค่าคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 เพิ่มขึ้นก่อนการทดลองใช้ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.001) และผลการประเมินความพึงพอใจต่อรูปแบบกิจกรรมในการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับมากที่สุด สำหรับการพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 มีประสิทธิผลและเป็นไปได้ในทางปฏิบัติจริงสอดคล้องกับสภาพปัญหาในพื้นที่

เอกสารอ้างอิง

ศูนย์ปฏิบัติการณ์ภาวะฉุกเฉิน กรมควบคุมโรค. รายงานสถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 ฉบับที่ 545 [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2564 มกราคม 10]. เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/ file/situation/situation-no545-050164.pdf.

ศูนย์บริหารสถานการณ์โควิด-19 กระทรวงศึกษาธิการ. ติดตามนโยบายการจัดการเรียนการสอน(COVID-19) [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2564 กุมภาพันธ์ 1]. เข้าถึงได้จาก: http://www.covid.moe.go.th/app/report/report.php.

กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. ผลการสำรวจ Health Literacy ในกลุ่มเยาวชนอายุ 12-15 ปี [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2564 กุมภาพันธ์ 12]. เข้าถึงได้จาก: http://www.hed.go.th/menuHome/file/413.

นิทรา กิจธีระวุฒิวงษ์. การนำความฉลาดทางสุขภาพไปปฏิบัติงานสาธารณสุข. วารสารวิจัยคณะสาธารณสุขศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2558;8(2):68-75.

ภมร ดรุณ. ปัจจัยความรอบรู้ด้านสุขภาพที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมสุขภาพของประชาชนจังหวัดบึงกาฬ. วารสารวิชาการกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบึงกาฬ. 2562;15(3):71-82.

ขวัญเมือง แก้วดำเกิง. ความรอบรู้ด้านสุขภาพ เข้าถึง เข้าใจ และการนำไปใช้. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์พริ้นติ้ง; 2561.

ศูนย์ข้อมูล COVID-19 จังหวัดสุรินทร์. รายงานสถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2564 กุมภาพันธ์ 11]. เข้าถึงได้จาก: https://covid19.surin.rmuti.ac.th/covid19.

Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement. 1970;30(3):607-610.

กองสุขศึกษา กรมบริการสุขภาพ. การเสริมสร้างและประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรม สุขภาพกลุ่มเด็กและเยาวชน (อายุ 7 - 14 ปี) กลุ่มประชาชนที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป (ฉบับปรับปรุง ปี 2561). นนทบุรี: โรงพิมพ์กองสุขศึกษา กระทรวงสาธารณสุข; 2561.

Nutbeam, D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International. 2000;15(3):259–267.

วีระ กองสนั่น, อมรศักดิ์ โพธิ์อ่ำ. ความรอบรู้ด้านสุขภาพที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันและควบคุมโรค ไข้เลือดออก ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเขตตำบลหนองใหญ่ อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพและการสาธารณสุขชุมชน. 2563;3(1):35-44.

บงกช โมระสกุล, พรศิริ พันธสี. ความรู้และพฤติกรรมการป้องกันโรคโควิด-19 ของนักศึกษาพยาบาลชั้นปีที่ 1 วิทยาลัยนานาชาติเซนต์เทเรซา และวิทยาลัยเซนต์หลุยส์. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9. 2021;15(37):179-195.

จันทกานต์ วลัยเสถียร, เบญจมาศ อุนรัตน์. การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพการป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าในพื้นที่ต้นแบบ อำเภอศรีณรงค์ จังหวัดสุรินทร์. วารสารวิชาการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา. 2022;28(1):27-37.

วิภากร สอนสนาม, ธนะวัฒน์ รวมสุก, อารยา ทิพย์วงศ์, รังสิมา พัสระ, นงลักษณ์ แก้วทอง. ผลของรูปแบบการสร้างเสริมสุขภาพต่อความรอบรู้ทางสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ของผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุ เขตกรุงเทพมหานคร. วารสารพยาบาล. 2022;71(4):1-9.

รจนารถ ชูใจ, ชลธิชา บุญศิริ, กมลพร แพทย์ชีพ. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคโควิด-19 ต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคโควิด-19 ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ตำบลดอนตะโก อำเภอเมือง จังหวัดราชบุรี. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้. 2021;8(1):250-262.

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 2. ข้อมูลอัตรากำลังนักเรียน ระบบจัดเก็บข้อมูลนักเรียนรายบุคคล อำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์ ปีการศึกษา 2564 [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2564 มกราคม 16]. เข้าถึงได้จาก: http://surin-two.srn2.go.th/workgroups/05.