การสอบสวนการระบาดของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ B ในเรือนจำแห่งหนึ่ง จังหวัดชัยภูมิ เดือนมิถุนายน 2566

บทคัดย่อ

โรคไข้หวัดใหญ่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสในระบบทางเดินหายใจอย่างเฉียบพลัน แม้ว่าจะแสดงอาการป่วยเพียงเล็กน้อย แต่บางครั้งก็อาจเกิดความรุนแรงได้ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ต้องขัง ซึ่งต้องอาศัยอยู่ร่วมกันเป็นจำนวนมาก โดยในวันที่ 13 มิถุนายน 2566 โรงพยาบาลชัยภูมิได้รับแจ้งจากเรือนจำแห่งหนึ่งในจังหวัดชัยภูมิ พบผู้ต้องขังมีอาการสงสัยว่าเป็นไข้หวัดใหญ่จำนวนมาก จึงต้องมีการลงพื้นที่สอบสวนโรค ป้องกันและควบคุม เพื่อตัดวงจรการระบาดของโรค การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ มีวัตถุประสงค์เพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรค อธิบายลักษณะทางระบาดวิทยา ค้นหาปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรค และเสนอมาตรการป้องกันควบคุมโรค ดำเนินการระหว่างวันที่ 13-24 มิถุนายน 2566 สอบสวนโรคโดยใช้การศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนาในการวิเคราะห์สถานการณ์โรคไข้หวัดใหญ่จากฐานข้อมูลรายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาและค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม รวมถึงการศึกษาทางห้องปฏิบัติการร่วมกับการสำรวจสิ่งแวดล้อมในเรือนจำ และการศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ด้วยรูปแบบ Unmatched case-control study รวบรวม วิเคราะห์ข้อมูล และเสนอแนะมาตรการป้องกันควบคุมโรค จากผลการสอบสวนโรค พบว่า มีผู้ป่วยที่เข้าเกณฑ์นิยามโรคไข้หวัดใหญ่จำนวน 300 ราย เป็นผู้ต้องขังชายจำนวน 297 ราย และเจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ชายจำนวน 3 ราย อัตราป่วยเท่ากับร้อยละ 21.25 ส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 19-65 ปี ค่ามัธยฐานของอายุเท่ากับ 35 ปี ทุกรายมีอาการเพียงเล็กน้อย โดยอาการและอาการแสดงที่พบ ได้แก่ ไอ ร้อยละ 86.00 ปวดกล้ามเนื้อ ร้อยละ 78.33 และปวดศีรษะ ร้อยละ 73.66 ผลการตรวจ Nasopharyngeal swabs ด้วยวิธี Rapid influenza diagnostic test จำนวน 49 ตัวอย่าง พบแอนติเจนของเชื้อไข้หวัดใหญ่ชนิด B จำนวน 27 ตัวอย่าง และผลการตรวจ Nasopharyngeal swabs ด้วยวิธี RT-PCR จำนวน 5 ตัวอย่าง พบสารพันธุกรรมของเชื้อไข้หวัดใหญ่ชนิด B จำนวน 4 ตัวอย่าง จากการศึกษาดังกล่าว พบว่า ปัจจัยเสี่ยงต่อการระบาดของโรค คือ การใช้ขวดน้ำและแก้วน้ำร่วมกับผู้อื่น (odds ratio = 2.87, 95%CI: 2.06-4.00) และการพูดคุยกับผู้ที่มีอาการคล้ายไข้หวัด (odds ratio = 1.39, 95%CI: 1.01-1.94) การสอบสวนนี้ยืนยันการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ชนิด B ดังนั้นเรือนจำแห่งนี้จึงต้องใช้มาตรการควบคุมป้องกันโรค รวมถึงการให้สุขศึกษาส่วนบุคคลกับผู้ต้องขังและเจ้าหน้าที่ การใช้หน้ากากอนามัยเวลาไอ จาม หรือพูดคุยกับบุคคลอื่น และให้งดใช้ขวดน้ำหรือแก้วน้ำร่วมกับผู้อื่น