การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานตามมาตรฐานการจัดบริการอาชีวอนามัยและเวชกรรมสิ่งแวดล้อม โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโสง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดนครราชสีมา ปี 2565

สุพาพร  แสนศรี; วรรณา หวังประสพกลาง; จิรัชญา พูนสุวรรณ; บุษกร แชจอหอ

ผู้แต่ง

สุพาพร แสนศรี สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
วรรณา หวังประสพกลาง โรงพยาบาลเฉลิมพระเกียรติ
จิรัชญา พูนสุวรรณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโสง
บุษกร แชจอหอ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโสง

คำสำคัญ:

การพัฒนารูปแบบ, การดำเนินงานตามมาตรฐาน, การจัดบริการอาชีวอนามัยและเวชกรรมสิ่งแวดล้อม

บทคัดย่อ

การดำเนินงานตามมาตรฐานการจัดบริการอาชีวอนามัยและเวชกรรมสิ่งแวดล้อม ถือเป็นกลยุทธ์สำคัญที่จะทำให้หน่วยบริการสุขภาพเห็นกรอบในการดำเนินงานอาชีวอนามัยและเวชกรรมสิ่งแวดล้อมทั้งเชิงรุกและ เชิงรับ และเห็นกลุ่มเป้าหมายในการดำเนินงาน การศึกษาวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบในการดำเนินงานอาชีวอนามัยและเวชกรรมสิ่งแวดล้อมของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เลือกพื้นที่ตัวอย่างนำร่องแบบเจาะจง รพ.สต.บ้านโสง อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.นครราชสีมา ได้แก่ บุคลากร รพ.สต.บ้านโสง จำนวน 6 คน และบุคลากรหน่วยงานเครือข่ายจำนวน 4 คน ทำการศึกษาในช่วงเดือนมกราคม–พฤษภาคม 2565 ใช้การพัฒนาตามกระบวนการ PAOR เก็บข้อมูลใช้แบบสัมภาษณ์ แบบทดสอบ และแบบประเมินมาตรฐานการจัดบริการอาชีวอนามัย วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติร้อยละ ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า ได้รูปแบบการดำเนินงาน คือ 1. มีนโยบายและการมีส่วนร่วมของทีม (ปรับความคิด) 2. พัฒนาศักยภาพบุคลากร (ปรับความรู้) 3. รวบรวมผลการดำเนินงาน สรุปข้อมูล ประเมินตามเกณฑ์มาตรฐาน (ปรับกระบวนการ) หลังการพัฒนา บุคลากร รพ.สต. มีระดับความรู้ในการดำเนินงานอาชีวอนามัยอยู่ในระดับสูง ร้อยละ 86 และผลการประเมินตามมาตรฐานอยู่ในระดับดีเด่น จากผลการศึกษาดังกล่าวพบว่า สามารถนำรูปแบบการดำเนินงานไปปรับใช้ใน รพ.สต. อื่นได้ โดย รพ.สต. ควรได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานระดับจังหวัด มีการนิเทศติดตามประเมินผลเชิงวิชาการ เน้นการพัฒนาศักยภาพบุคลากรและฝึกปฏิบัติเพื่อให้เกิดทักษะ รวมถึงเชื่อมโยงนำเสนอข้อมูลการดำเนินงานอย่างต่อเนื่องและขยายผลการนำรูปแบบดำเนินงานนี้ไปใช้อย่างกว้างขวาง

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. แผนงานด้านการป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพ ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2566–2570). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2566.

พระราชบัญญัติควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2562. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 136, ตอนที่ 67 ก (ลงวันที่ 22 พฤษภาคม 2562).

สำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน กระทรวงแรงงาน. สถิติแรงงานประจำปี 2565. กรุงเทพมหานคร: กองเศรษฐกิจการแรงงาน; 2566.

นภัค ด้วงจุมพล, ยุวดี วิทยพันธ์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการให้บริการอาชีวอนามัยของหน่วยบริการปฐมภูมิในจังหวัดนครราชสีมา. วารสารพยาบาลสาธารณสุข. 2556;27(3):83–93.

สมปอง พะมุลิลา. การวิจัยเชิงปฏิบัติการ [อินเตอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 2565 มีนาคม 2]; เข้าถึงได้จาก: http://www.nurse.ubu.ac.th/sub/knowledgedetail/Actionresearch.pdf.

กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือการดำเนินงานตามมาตรฐานการจัดบริการอาชีวอนามัยและเวชกรรมสิ่งแวดล้อมของหน่วยบริการสาธารณสุข ปี 2562. นนทบุรี: ศูนย์พัฒนาวิชาการอาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมจังหวัดสมุทรปราการ; 2561.

โสภาพรรณ จิรนิรัติศัย, ธีรเนตร พานิชเจริญ, ทิพวรรณ ไพหก. การพัฒนารูปแบบการจัดบริการอาชีวอนามัยในหน่วยบริการปฐมภูมิ: กรณีศึกษาจังหวัดสุพรรณบุรี. ราชบุรี: สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 5 จังหวัดราชบุรี; 2560.

บุญเลิศ ศักดิ์ชัยนานนท์, โสภาพรรณ จิรนิรัติศัย. การพัฒนาการจัดบริการอาชีวอนามัยในสถานี อนามัยสำหรับแรงงานนอกระบบ. วารสารควบคุมโรค. 2554;37(1):1-8.

สุนทราวดี เธียรพิเชฐ, รวีวรรณ เผ่ากัณหา, สุวรรณา จันทร์ประเสริฐ, ผ่องศรี เกียรติเลิศนภา, วารี กังใจ, จินตนา วัชรสินธุ์. การพัฒนารูปแบบการให้บริการสุขภาพระดับปฐมภูมิเพื่อชุมชนแห่งสุขภาพ: กรณีศึกษาภาคตะวันออก [อินเตอร์เน็ต]. 2546 [เข้าถึงเมื่อ 2565 มกราคม 20]. เข้าถึงได้จาก: https://buuir.buu.ac.th/xmlui/handle/1234567890/403.

สุรจิต สุนทรธรรม และคณะ. การศึกษาเพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานอย่างยั่งยืน ในงานศิลปหัตถกรรม: กรณีศึกษาศูนย์ศิลปาชีพบางไทรในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ [อินเตอร์เน็ต]. 2544 [เข้าถึงเมื่อ 2565 มกราคม 10]. เข้าถึงได้จาก: https://www.sem100library.in.th/opac/Catalog/BibItem.aspx?BibID=b00003488.

วรรณา จงจิตรไพศาล, อดุลย์ บัณฑุกุล, พรชัย สิทธิศรัณย์กุล. การดำเนินงานอาชีวอนามัยสำหรับบุคลากรโรงพยาบาลตามเกณฑ์การพัฒนาคุณภาพโรงพยาบาล ของโรงพยาบาลภาครัฐในประเทศไทย พ.ศ. 2547. วารสารการแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ. 2549;13(3):234–247.

ศิมาลักษณ์ ดิถีสวัสดิ์เวทย์, จรรยารักษ์ เยทส์, เกรียงศักดิ์ หาญสิทธิพร. การศึกษาการพัฒนารูปแบบการจัดบริการอาชีวอนามัยในโรงพยาบาลชุมชน. วารสารวิชาการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น. 2561;25(1):56–69.