ผลของโปรแกรมการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุ ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ในชุมชนแห่งหนึ่ง จังหวัดนครราชสีมา

ผู้แต่ง

  • พรรณรัตน์ เป็นสุข สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
  • จันทกานต์ วลัยเสถียร สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา
  • ณัฐนรี ทางธรรม สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา

คำสำคัญ:

โปรแกรมการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พลัดตกหกล้ม, ผู้สูงอายุ, อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบหนึ่งกลุ่ม วัดผลก่อนและหลังการเข้าร่วมโปรแกรม มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)ในชุมชนแห่งหนึ่ง จังหวัดนครราชสีมา กลุ่มตัวอย่าง คือ อสม.ในเขตความรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองขาม ตำบลหนองระเวียง อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยใช้เกณฑ์คัดเข้า จำนวน 50 คน ดำเนินกิจกรรมจำนวน 11 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลก่อนและหลังการเข้าร่วมโปรแกรม โดยใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบความแตกต่างของคะแนนเฉลี่ยก่อนและหลังการเข้าร่วมโปรแกรม โดยใช้สถิติ paired sample t-test ผลการศึกษาพบว่า ภายหลังการเข้าร่วมโปรแกรมกลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับการป้องกันการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุมากกว่าก่อนการเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) และภายหลังการเข้าร่วมโปรแกรมกลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการปฏิบัติในการป้องกันการพลัดตกหกล้มมากกว่าก่อนการเข้าร่วมโปรแกรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05)  ดังนั้นควรนำโปรแกรมการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุของอสม.ไปใช้กับผู้ดูแลผู้สูงอายุกลุ่มโรคอื่นๆ ได้ และบุคลากรสาธารณสุขสามารถนำไปใช้ในการพัฒนาส่งเสริมและป้องกันภาวะถดถอยของร่างกายผู้สูงอายุ ประเด็นการพลัดตกหกล้ม และประเด็นความถดถอยของร่างกายด้านอื่นๆ ได้

เอกสารอ้างอิง

Ismail Z, Ahmad WIW, Hamjah SH, Astina IK. The Impact of Population Ageing: A Review. Iran J Public Health 2021;50(12):2451–60.

Limpawattana P, Sutra S, Thavornpitak Y, Wirasorn K, Chindaprasirt J, Mairieng P. Health Situation Analysis of Hospitalized Thai Older Persons in the Year 2010. J Med Assoc Thai 2012;95(Suppl.7):S81–6

มานิตา รักศรี, นารีรัตน์ จิตรมนตรี, เสาวลักษณ์ จิรธรรมคุณ. ผลของโปรแกรมการปรับความเชื่อด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมป้องกันการหกล้มของผู้ป่วยสูงอายุในโรงพยาบาล. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย 2562;12(2):134–50.

กองป้องกันการบาดเจ็บ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายงานประจำปี 2564. พิมพ์ครั้งที่ 1 กรุงเทพมหานคร:สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2564

สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. การพยากรณ์การพลัดตกหกล้มของผู้สูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) ในประเทศไทย ปี พ.ศ.2560–2564 [อินเตอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2566 กุมภาพันธ์ 12]. เข้าถึงได้จาก: http://www.thaincd.com/2016/mission/documents-detail.php?id=12095&tid=&gid=1-027

World Health Organization. WHO Global report on falls Prevention in older Age [Internet]. 2007. [cited 2023 Feb 2]. Available from: https://extranet.who.int/agefriendlyworld/wp-content/uploads/2014/06/WHo-Global-report-on-falls-prevention-in-older-age.pdf

สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา. สรุปผลการดำเนินงานป้องกันการบาดเจ็บ เขตสุขภาพที่ 9 สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา [เอกสารอัดสำเนา]. สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา; 2566.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา เขตสุขภาพที่ 9 . ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (HDC) [อินเตอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 2566 กุมภาพันธ์ 12]. เข้าถึงได้จาก: https://hdc.moph.go.th/nma/public/main

Berkman ND, Sheridan SL, Donahue KE, Halpern DJ, Crotty K. Low Health Literacy and Health Outcomes: an Updated Systematic Review. Ann Intern Med 2011;155(2):97–107.

Matsee C, Waratwichit C. Promotion of Health Literacy: from Concept to Practice. Boromarajonani College of Nursing, Uttaradit Journal 2017;9(2):96–111.

Ghaddar SF, Valerio MA, Garcia CM, Hansen L. Adolescent Health Literacy: the Importance of Credible Sources for Online Health Information. J Sch Health 2012;82(1):28–36.

กฤศภณ เทพอินทร์, เสน่ห์ ขุนแก้ว.ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอฟากท่า จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ 2565;14(1):206–18.

วัชราพร เชยสุวรรณ. ความรอบรู้ด้านสุขภาพ: แนวคิดและการประยุกต์สู่การปฏิบัติการพยาบาล. แพทย์นาวี 2560;44(3):183–97.

ทรรศนีย์ บุญมั่น. ปัจจัยที่มีผลต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดสุโขทัย.[วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2564.

Taguchi A, Murayama H, Murashima S. Association between Municipal Health Promotion Volunteers’ Health Literacy and Their Level of Outreach Activities in Japan. PLoS One 2016;11(10):e0164612.

Cohen J. Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. 2nd ed. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates; 1988.

ฐิติมา ทาสุวรรณอินทร์, กรรณิการ์ เทพกิจ. ผลของโปรแกรมการป้องกันการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุ. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ 2560;35(3):186–95.

ขวัญเมือง แก้วดำเกิง. ความรอบรู้ด้านสุขภาพ : กระบวนการปฏิบัติการเครื่องมือประเมิน. กรุงเทพมหานคร: ไอดี ออล ดิจิตอล พริ้นท์; 2564.

ปาจรา โพธิหัง. ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพ และป้องกันโรคในประเทศไทย: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ.วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา 2564;29(3):115–30.

นิชดา สารถวัลย์แพศย์, สมยศ ศรีจารนัย, เมทณี ระดาบุตร, ปัฐยาวัชร ปรากฏผล, วนิดา ชวเจริญพันธ์, ลัดดาวัลย์ ไวยสุระสิงห์. การพัฒนาความแตกฉานด้านสุขภาพเกี่ยวกับการพลัดตกหกล้มของผู้สูงอายุในชุมชน เขตสุขภาพที่ 4. วารสารพยาบาลตำรวจ 2562;11(1):95–106.

Sørensen K, Pelikan JM, Röthlin F, Ganahl K, Slonska Z, Doyle G, et al. Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). Eur J Public Health 2015;25(6):1053–8.

สุรีย์ สิมพลี, พรรณี บัญชรหัตถกิจ. ผลของโปรแกรมการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพร่วมกับการออกกำลังกายโดยท่าบริหารมณีเวชประยุกต์เพื่อป้องกันการหกล้มในผู้สูงอายุจังหวัดบุรีรัมย์. วารสารสุขศึกษา 2562;42(2):149–59.

ปรีดา สาราลักษณ์, วรารัตน์ ทิพย์รัตน์. ผลของโปรแกรมการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันการพลัดตกหกล้มของผู้ดูแลผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยง ในเขตเทศบาลนครตรัง 2565. วารสารการพยาบาลและการศึกษา 2565;15(2):1–12.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-08-21

รูปแบบการอ้างอิง

เป็นสุข พ., วลัยเสถียร จ. ., & ทางธรรม ณ. . (2025). ผลของโปรแกรมการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุ ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ในชุมชนแห่งหนึ่ง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิชาการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมา, 31(2), 5–17. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ODPC9/article/view/271278

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ