Perceived Role Perception and Role Performance of Family Member-Directly Observed Treatment (FM-DOT) Observers

Abstract

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ต้องการศึกษาการรับรู้บทบาท และการปฏิบัติตามบทบาทของผู้กำกับดูแลผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เป็นสมาชิกครอบครัว กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้กำกับดูแลผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เป็นสมาชิกครอบครัว จำนวน 65 ราย คัดเลือกอย่างเฉพาะเจาะจงจากผู้กำกับดูแลของผู้ป่วยวัณโรคปอดที่มารับการตรวจรักษาที่คลินิกวัณโรค แผนกผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาล 6 แห่ง ในภาคใต้ตอนล่างของประเทศไทย เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม 3 ชุด คือ แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลของผู้กำกับดูแลที่เป็นสมาชิกครอบครัว แบบสอบถามการรับรู้บทบาทของผู้กำกับดูแลที่เป็นสมาชิกครอบครัว และแบบสอบถามการปฏิบัติบทบาทของผู้กำกับดูแลที่เป็นสมาชิกครอบครัวตามการรับรู้ของผู้กำกับดูแลที่เป็นสมาชิกครอบครัว แบบสอบถามได้รับการตรวจความตรงด้านเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน และหาค่าสัมประสิทธิ์ความเชื่อมั่นของเครื่องมือได้ 0.71 สำหรับแบบสอบถามการรับรู้บทบาทของผู้กำกับดูแลที่เป็นสมาชิกครอบครัว และ 0.74 สำหรับแบบสอบถามการปฏิบัติบทบาทของผู้กำกับดูแลที่เป็นสมาชิกครอบครัวตามการรับรู้ของผู้กำกับดูแลที่เป็นสมาชิกครอบครัว วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติบรรยาย และค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน ผลการศึกษาพบว่า ผู้กำกับดูแลที่เป็นสมาชิกครอบครัวมีการรับรู้บทบาทของตนเองทั้งโดยรวมและรายด้านอยู่ในระดับปานกลาง มีการรับรู้การปฏิบัติตามบทบาทของตนเองโดยรวม และการปฏิบัติตามบทบาทด้านการรักษาพยาบาลอยู่ในระดับพอใช้ การรับรู้การปฏิบัติตามบทบาทด้านจิตสังคมอยู่ในระดับปานกลาง ส่วนการรับรู้การปฏิบัติตามบทบาทด้านการเงินและการค้นหารายป่วยอยู่ในระดับต้องปรับปรุง นอกจากนั้นยังไม่พบความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างการรับรู้บทบาท และการปฏิบัติตามบทบาทของผู้กำกับดูแลในแต่ละด้าน

คำสำคัญ: การรับรู้บทบาท, การปฏิบัติตามบทบาท, ผู้กำกับดูแลผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เป็นสมาชิกครอบครัว, ภาคใต้ของประเทศไทย

Abstract

This study aimed to describe the perceived role perception and role performance of Family Member-Directly Observed Treatment (FM-DOT) observers. Purposive sampling was used to recruit 65 subjects who had been assigned to be FM-DOT observers for a family member with pulmonary tuberculosis who attended the outpatient tuberculosis clinic at six hospitals in the lower southern part of Thailand. Three questionnaires were used in this study: Demographic Data Questionnaire, Role Perception of FM-DOT Observer Questionnaire (RPC-FMQ), and Role Performance of FM-DOT Observer Questionnaire (RPF-FMQ). The content validity of the questionnaires was tested by a panel of three experts in the field. Cronbach’s alpha of the RPC-FMQ, and RPF-FMQ were found to be 0.71 and 0.74, respectively. The data were analyzed using descriptive statistics and Pearson’s correlation coefficient. The findings revealed that the FM-DOT observers total and subtotal role perception scores were at a moderate level. The total score of role performance and the subtotal score of treatment regimen support were at a fair level; the subtotal score of psychosocial support was at a moderate level, while the subtotal scores for financial support and case finding were at a poor level. Moreover, no significant relationships were found among role perception and the various aspects of role performance.

Keywords: role perception, role performance, Family Member-Directly Observed Treatment (DOT) observers, southern Thailand