ผลของการแพทย์ฉุกเฉินที่มีต่อผลลัพธ์การรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบที่ได้รับยาละลายลิ่มเลือด rt-PA
คำสำคัญ:
งานบริการทางการแพทย์ฉุกเฉิน, โรคหลอดเลือดสมองตีบ, ยาละลายลิ่มเลือด It-PAบทคัดย่อ
บทนำ
การบริการทางการแพท์ฉุกเฉิน (Emergency Medical Services: EMS) ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างรวดเร็วและทันท่วงที่ ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบที่มาโรงพยาบาลด้วยระบบ EMS ได้รับการรักษาเพื่อเปิดหลอดเลือด (Reperfusion therapy) เร็วกว่า อีกทั้งมีผลลัพธ์การรักษาที่ดีกว่า ผู้วิจัยจึงต้องการศึกษาในประเด็นดังกล่าว ในผู้ป่วยแผนกอุบัติเหตุฉุกเฉินโรงพยาบาลชลบุรี
วัตถุประสงค์
เพื่อศึกษาผลของการแพทย์ฉุกเฉินที่มีต่อผลลัพธ์การรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบฉับฉับพลันที่ได้รับยาละลายลิ่มเลือด rt-PA
วิธีการศึกษา
การศึกษาย้อนหลัง รวบรวมข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบที่ได้รับยาละลายลิ่มเลือด rt-PA ในแผนกอุบัติเหตุฉุกเฉินโรงพยาบาลชลบุรี ช่วงวันที่ 1 มกราคม 2559 ถึง 31 ธันวาคม 2566 เปรียบเทียบผลลัพธ์ในการรักษาและอัตราการรอดชีวิตของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบที่ได้รับยาละลายลิ่มเลือด rt-PA ระหว่างกลุ่มที่ใช้บริการทางการแพทย์ฉุกเฉิน (EMS group) และกลุ่มที่มาด้วยการนำส่งอื่นๆ (non-EMS group) ด้วยวิธีการวิเคราะห์ถดถอยแบบพหุปัจจัย โดยมีระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05
ผลการศึกษา
ผู้ป่วยในการศึกษานี้ทั้งหมด 214 ราย ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย คิดเป็นร้อยละ 52.8 อายุเฉลี่ย 62.1+13.8 ปี แบ่งเป็น EMS group 52 ราย และ non-EMS group 162 ราย ใน EMS group พบว่ามีสัดส่วนของ Door-to-needle time ที่น้อยกว่า 45 และ 60 นาที มากกว่า non-EMS group โดยมี Odds ratio เท่ากับ 3.91 และ 2.73 เท่า ตามลำดับ แต่อัตราการรอดชีวิต การมี GCS, NIHSS, mRS ที่ดีขึ้นหลังจากการให้ยาไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
สรุป
การแพทย์ฉุกเฉินช่วยให้ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบได้รับยาละลายลิ่มเลือด rt-PA เร็วขึ้น แต่ผลลัพธ์การรักษาด้านอื่นๆ ไม่แตกต่างกัน
เอกสารอ้างอิง
Tsao CW, Aday AW, Almarzooq ZI, Anderson CAM, Arora P, Avery CL, et al. American heart association council on epidemiology and prevention statistics committee and stroke statistics subcommittee. Heart Disease and Stroke Statistics-2023 Update: A Report From the American Heart Association. Circulation 2023;147(8):e93-e621. doi: 10.1161/CIR.0000000000001123.
Powers WJ, Rabinstein AA, Ackerson T, Adeoye OM, Bambakidis NC, Becker K, et al. Guidelines for the early management of patients with acute ischemic stroke: 2019 update to the 2018 guidelines for the early management of acute ischemic stroke: a guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/American stroke association. Stroke 2019;50(12):e344-e418. doi:10.1161/STR.0000000000000211.
Xirasagar S, Wu Y, Heidari K, Zhou J, Tsai MH, Hardin JW, et al. Does emergency medical services transportation mitigate post-stroke discharge disability? a prospective observational study. J Gen Intern Med 2020;35(11):3173-80. doi:10.1007/s11606- 020-06114-4.
Chen H, Wang J, Pan X, Zhang M. Effects of emergency medical services on timely treatment and outcome in stroke patients with intravenous thrombolysis among the severity of neurologic deficits: A retrospective observational study. Medicine (Baltimore) 2023;102(36):e35053. doi: 10.1097/ MD.0000000000035053.
Odom E, Nakajima Y, Vellano K, Al-Araji R, Coleman King S, Zhang Z, et al. Trends in EMS-attended out-of-hospital cardiac arrest survival, United States 2015-2019. Resuscitation 2022;179:88-93. doi: 10.1016/j.resuscitation.2022.08.003.
Van DB, Song KJ, Shin SD, Ro YS, Jeong J, Bao HL, et al. Association between Scene Time Interval and Survival in EMS-Treated Major Trauma Admitted to the Intensive Care Unit: A Multinational, Multicenter Observational Study. Prehosp Emerg Care 2022;26(4):600-7. doi:10.1080/10903127.2021.1992053.
Rafie S, Mofrad-Booshehri N, Shalil-Ahmadi D, Maraghi E. The effect of prehospital notification by Emergency Medical Services on outcomes in patients receiving recombinant tissue-type plasminogen activator (r-tPA). Curr J Neurol 2022;21(2):133-35. doi:10.18502/cjn.v21i2.10497.
Zhang S, Zhang J, Zhang M, Zhong G, Chen Z, Lin L, et al. Prehospital Notification Procedure Improves Stroke Outcome by Shortening Onset to Needle Time in Chinese Urban Area. Aging Dis 2018;9(3):426-34. doi: 10.14336/ AD.2017.0601.
Nielsen VM, DeJoie-Stanton C, Song G, Christie A, Guo J, Zachrison KS. The Association between Presentation by EMS and EMS Prenotification with Receipt of Intravenous Tissue-Type Plasminogen Activator in a State Implementing Stroke Systems of Care. Prehosp Emerg Care 2020;24(3):319-25. doi:10.1080/10903127.2019.1662862.
Patel MD, Rose KM, O’Brien EC, Rosamond WD. Prehospital notification by emergency medical services reduces delays in stroke evaluation: findings from the North Carolina stroke care collaborative. Stroke 2011;42(8):2263-8. doi: 10.1161/STROKEAHA.110.605857.
Gu HQ, Rao ZZ, Yang X, Wang CJ, Zhao XQ, Wang YL, et al. Chinese Stroke Center Alliance Investigators. Use of Emergency Medical Services and Timely Treatment Among Ischemic Stroke. Stroke 2019;50(4):1013-6. doi: 10.1161/STROKEAHA.118.024232.
Ding K, Chen H, Wang Y, Liu H, Zhang W, Wu Y. Emergency medical service utilization and timely treatment among acute ischemic stroke patients in Beijing from 2018 to 2021. Eur J Emerg Med 2023;30(2):125-31. doi: 10.1097/MEJ.0000000000001004.
Ekundayo OJ, Saver JL, Fonarow GC, Schwamm LH, Xian Y, Zhao X, et al. Patterns of emergency medical services use and its association with timely stroke treatment: findings from Get With the Guidelines-Stroke. Circ Cardiovasc Qual Outcomes 2013;6(3):262-9. doi: 10.1161/CIRCOUTCOMES.113.000089.
National Institute for Emergency Medicine[internet].2023. [cited Mar 4, 2024]. Available from: https://ws.niems.go.th/ITEMS_DWH/
Jantasri S, Tiamkao S, Sawanyawisuth K. A 2-point difference of NIHSS as a predictor of acute ischemic stroke outcome at 3 months after thrombolytic therapy. Clin Neurol Neurosurg 2020;198:106206. doi: 10.1016/j.clineuro.2020.106206.
ElHabr AK, Katz JM, Wang J, Bastani M, Martinez G, Gribko M, et al. Predicting 90-day modified rankin scale score with discharge information in acute ischaemic stroke patients following treatment. BMJ Neurol Open 2021;3(1):e000177. doi: 10.1136/bmjno-2021-000177.
Brandler ES, Sharma M, McCullough F, Ben-Eli D, Kaufman B, Khandelwal P, et al. Prehospital stroke identification: factors associated with diagnostic accuracy. J Stroke Cerebrovasc Dis 2015;24(9):2161-6. doi: 10.1016/j.jstrokecerebrovasdis.2015.06.004.
Bae HJ, Kim DH, Yoo NT, Choi JH, Huh JT, Cha JK, et al. Prehospital notification from the emergency medical service reduces the transfer and intra-hospital processing times for acute stroke patients. J Clin Neurol 2010;6(3):138-42. doi:10.3988/jcn.2010.6.3.138.
Phongphuttha W, Tiamkao S. Outcome of stroke fast-track patients arrival by emergency medical services. J Med Assoc Thai 2021;104(suppl 1):S88-93.
Inyu S. Outcome of using EMS versus nonEMS in acute ischemic stroke patients received rt-PA in Emergency Department, Nopparatrajathanee Hospital. [internet]. 2023 [cited Aug 28, 2024]. Available from: https://nrh.nopparat.go.th/research/public/view/pdf/66_6.pdf.
Fonarow GC, Smith EE, Saver JL, Reeves MJ, Hernandez AF, Peterson ED, et al; Improving door-to-needle times in acute ischemic stroke: the design and rationale for the American Heart Association/American Stroke Association’s Target: Stroke initiative. Stroke 2011;42(10):2983-9. doi: 10.1161/STROKEAHA.111.621342.
Tran D, Zhu Z, Shafie M, Abcede H, Stradling D, Yu W. Three easily-implementable changes reduce median door-to-needle time for intravenous thrombolysis by 23 minutes. BMC Neurol 2019;19(1):300. doi: 10.1186/s12883-019-1527-8.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยแพทย์เวชศาสตร์ฉุกเฉินแห่งประเทศไทย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับตีพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ฉุกเฉินแห่งประเทศไทย ถือเป็นเป็นลิขสิทธิ์ของ วิทยาลัยแพทย์เวชศาสตร์ฉุกเฉินแห่งประเทศไทย
กรณีที่บทความได้รับการตีพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ฉุกเฉินแห่งประเทศไทยแล้ว จะตีพิมพ์ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ ไม่มีสำเนาการพิมพ์ภายหลังหนังสือเผยแพร่เรียบร้อยแล้ว ผู้นิพนธ์ไม่สามารถนำบทความดังกล่าวไปนำเสนอหรือตีพิมพ์ในรูปแบบใดๆ ที่อื่นได้ หากมิได้รับคำอนุญาตจากวารสารเวชศาสตร์ฉุกเฉินแห่งประเทศไทย
