ประสบการณ์การตรวจวินิจฉัยทารกก่อนคลอดโรคธาลัสซีเมียด้วยวิธี capillary electrophoresis โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา สภากาชาดไทย
คำสำคัญ:
ธาลัสซีเมีย, ทารกในครรภ์, capillary electrophoresisบทคัดย่อ
ธาลัสซีเมียเป็นโรคเลือดจางทางพันธุกรรมที่เป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุขของประเทศ โดยการตรวจวินิจฉัยทารก ในครรภ์เป็นขั้นตอนสำคัญขั้นตอนหนึ่งของการดำเนินงานเพื่อการควบคุมและป้องกันโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงของไทย จากการวินิจฉัยการตรวจวิเคราะห์ดีเอ็นเอในตัวอย่างเนื้อรก หรือน้ำคร่ำ เป็นวิธีที่นิยมมากที่สุด แต่เนื่องจากการตรวจวิเคราะห์ดีเอ็นเอมีความยุ่งยาก ซับซ้อน และใช้เวลาในการตรวจนาน ซึ่งมีข้อจำกัดคู่สมรสที่มาฝากครรภ์ล่าช้า ซึ่งจะไม่ทราบชนิดของธาลัสซีเมียก่อน ดังนั้นการใช้เทคนิค capillary electrophoresis เป็นเทคนิคที่ได้รับการพัฒนาขึ้นมาเพื่อใช้ในการตรวจฮีโมโกลบินแบบอัตโนมัติ อาศัยการแยกฮีโมโกลบินในสารละลายที่เป็นด่างที่ pH 9.4 ร่วมกับการใช้สารอิเลคโตรไลท์ และแยกฮีโมโกลบินแต่ละชนิดออกจากกันภายในหลอด capillary สามารถใช้วินิจฉัยได้ทั้ง α – thalassemia และ β – thalassemia บทความฉบับนี้จะนำเสนอประสบการณ์การตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์โรคธาลัสซีเมียด้วยวิธี capillary electrophoresis ซึ่งการตรวจสามารถทำาได้โดยง่าย ได้ผลเร็ว มีราคาถูกกว่าการตรวจวิเคราะห์ดีเอ็นเอซึ่งค่อนข้างยุ่งยากที่มีราคาแพงและให้บริการไม่แพร่หลาย
References
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. แนวทางการดูแลรักษาผู้ป่วยธาลัสซีเมียในเวชปฏิบัติทั่วไป. กิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรมราชูปถัมภ์ กันยายน 2560.
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. เด็กไทยเกิดใหม่ป่วยเป็นโรคธาลัสซีเมียกว่า 1.2 หมื่นคน. สืบค้นเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2567; จาก, https://www.hfocus.org/content/2016/03/11861
YamsriS,Sanchaisuriya K,Fucharoen G,Sae-ung N, Ratanasiri T.Prevention of severe thalassemiain northeast Thailand:16years of experience at a single university center. Prenat Diagn 2010; 30:540-6.
Ratanasiri T, Charoenthong C, Komwilaisak R, Changtrakul Y, Fucharoen S, Wongkham J, et al.Prenatal prevention for severe thalassemia disease at Srinagarind hospital. J Med Ass Thai 2006;89(suppl.4): S87-93.
Sae-ung N, Fucharoen G, Sanchaisuriya K, FucharoenS. bo-thalassemia and related disorders innorthest Thailand: a molecular and hematologicalcharacterization. Acta Haematol 2007; 117: 78-82.
Sanguamsermsri T, Thanaratanakorn P, Steger HF, Tongsong T, Sirivatanapa P, Wanapirak C,et al. Prenatal diagnosis of hemoglobin Bart’s hydrops fetalis by HPLC analysis of hemoglobinin fetal blood samples. Southeast Asian J Trop Med Public Health 2001; 32: 180-5.
Rouyer-Fessard P, Plassa F, Blouquit Y, Vidaud H, Varnavides L, Mibashan RS, et al.Prenatal diagnosis of haemoglobinopathies by ion exchange HPLC of haemoglobins. Prenat Diagn 1989; 9: 19-26.
สุพรรณ ฟู่เจริญ, กุลนภา ฟู่เจริญ. การตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์โรคธาลัสซีเมียด้วยวิธี capillary electrophoresis: ประสบการณ์จากภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย. วารสารเทคนิคการแพทย์และกายภาพบําบัด 2011; 23 (3).
อรุณี เจตศรีสุภาพ. ธาลัสซีเมียแบบองค์รวม 2550. มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2560.
มูลนิธิโรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย แห่งประเทศไทย. แนวทางการวินิจฉัยและการรักษาโรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย (Clinical practice guidline for diagnosis and management of thalassemia Syndromes). 2557. สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี พิมพ์ที่ พี เอ ลีฟวิ่ง จํากัด
Srivorakun H, Fucharoen G, Sae-ung N, Sanchaisuriya K, Ratanasiri T,FucharoenS. Analysisof fetal blood using capillary electrophoresis system: a simple method for prenatal diagnosisof severe thalassemia diseases. Eur J Haematol 2009; 83: 57-65.
Alter BP.Prenatal diagnosis: general introduction,methodology and review. Hemoglobin 1988; 12:763-72.
Sanchaisuriya K,Fucharoen G,Sae-ung N, Jetsrisuparb A,FucharoenS. Molecular andhematologicfeatures of hemoglobin E heterozygotes with different formsof a-thalassemia in Thailand. Ann Hematol 2003; 82: 612-6.
Fucharoen G, Trithipsombat J, Sirithawee S, Yamsri S, Changtrakul Y, Sanchaisuriya K,Fucharoen S. Molecular and hematological profiles of hemoglobin EE disease with differentforms of a – thalassemia. Ann Hematol 2006; 85: 450-4.
Boonsa S, Sanchaisuriya K, Fucharoen G, Wiangnon S, Jetsrisuparb A, Fucharoen S. The diverse molecular basis and hematologic features of Hb H and AEBart’s diseases in northeast Thailand. Acta Haematol 2004; 111: 149-54.
Charoenkwan P, Taweephol R, Sirichotiyakul S, et al. Cord blood screening for alpha-thalassemia and hemoglobin variants by isoelectric focusing in northern Thai neonates: correlation with genotypes and hematologic parameters. Blood Cells Mol Dis. 2010;45(1):53-7.