ผลของโปรแกรมพัฒนาศักยภาพด้านการใช้สมุนไพรเป็นยาสามัญประจำบ้าน ของจิตอาสาในชุมชนกองขยะหนองแขม เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร
คำสำคัญ:
โปรแกรมพัฒนาศักยภาพ, สมุนไพร , ยาสามัญประจำบ้านบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมพัฒนาศักยภาพด้านการใช้สมุนไพรเป็นยาสามัญประจำบ้าน ของจิตอาสาในชุมชนกองขยะหนองแขม เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร กลุ่มตัวอย่าง คือ จิตอาสาในชุมชนกองขยะหนองแขม จำนวน 76 คน โดยเก็บข้อมูลทั้งหมด รูปแบบการวิจัยเป็นแบบกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียว วัดก่อนและหลังการทดลอง โปรแกรมพัฒนาศักยภาพด้านการใช้สมุนไพรนี้ เครื่องมือที่ใช้ได้แก่ แบบสอบถามที่ศึกษาปัจจัยส่วนบุคคล ความรู้ ทัศนคติ พฤติกรรมการใช้สมุนไพรดูแลสุขภาพของจิตอาสา แบบสอบถามมีค่า IOC อยู่ในช่วง 0.89–0.97 ค่า KR-20 ของแบบสอบถามความรู้เท่ากับ 0.98 ค่าสัมประสิทธิ์อัลฟ่าของครอนบาคของแบบสอบถามด้านทัศนคติและด้านพฤติกรรม เท่ากับ 0.95 และ 0.92 ตามลำดับ สถิติที่ใช้ คือ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยโดยใช้สถิติaired sample t-test โดยกำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
ผลการวิจัย พบว่า หลังทดลอง กลุ่มตัวอย่างมีระดับคะแนนความรู้ระดับต่ำ หลังเข้าร่วมโปรแกรมระดับความรู้สูงขึ้นอยู่ในระดับปานกลาง ส่วนระดับทัศนคติ และพฤติกรรมในระดับต่ำลดลง ระดับสูงเพิ่มขึ้น และ มีค่าคะแนนเฉลี่ยความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมหลังเข้าร่วมโปรแกรมมากกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าโปรแกรมพัฒนาศักยภาพด้านการใช้สมุนไพรเป็นยาสามัญประจำบ้านนี้ สามารถเพิ่มความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการใช้ยาสมุนไพรเป็นยาสามัญประจำบ้านได้ จึงควรนำโปรแกรมนี้ไปประยุกต์ใช้ในการส่งเสริมการใช้สมุนไพรในชุมชนอื่น ๆ ให้เหมาะกับบริบทของแต่ละชุมชนต่อไป
เอกสารอ้างอิง
ปพิชญา ไชยเหี้ยม. ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการใช้สมุนไพร [อินเทอรเน็ต]. กรุงเทพฯ: กรม
วิทยาศาสตร์บริการ;2560. เข้าถึงได้จากwww.sptn.dss.go.th/otopinfo/attachments/article/
สุภาภรณ์ ปิติพร. ขิง ข่า ไพล สมุนไพรไทย สู่เศรษฐกิจชีวภาพ. นิตยสารเบโด้ [อินเทอรเน็ต].2560;
: [6]. เข้าถึงได้จาก: www.bedo.or.th/bedo/backend/upload/content/.pdf
ลลิตา วีระเสถียร และ มยุรี ตั้งเกียรติกำจาย. ดูแลสุขภาพด้วยสมุนไพรอย่างปลอดภัย ฉบับ 24
ปรับปรุง 2562. บริษัท เกร๊ต อิสเทอร์น ดรั๊ก จำกัด; [อินเทอรเน็ต].2562.เข้าถึงได้จาก:
https://herbalexpertbymayuree.com/ebook/ebook_1597487282.pdf
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. แผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการ
พัฒนาสมุนไพรไทย ฉบับที่ 1 (พ.ศ. 2560 – 2564). กรุงเทพฯ : บจก.ยูเอส อินเตอร์ พริ้นท์;
[อินเทอรเน็ต].2559.เข้าถึงได้จาก: http://164.115.27.97/digital/files/original/.pdf
มหาวิทยาลัยมหิดล,สถาบันวิจัยประชากรและสังคม. การส่งเสริมสมุนไพรไทย จากอดีตถึงปัจจุบัน
ในรายงานสุขภาพคนไทย2566. [อินเทอร์เน็ต]. พิมพ์ครั้งที่1. กรุงเทพฯ: อัมรินทร์ พริ้นติ้งแอนด์พับลิช
ชิ่ง: 2566. เข้าถึงได้จาก: https://www.thaihealthreport.com/th
Nadler, Leonard, and Wiggs, Garland D. Managing Human Resource Development. San
Francisco: Jossey-Bass.1989.
เครือข่ายกองทุนแม่ของแผ่นดินกองขยะหนองแขม. การพัฒนาในวิถีชีวิตของคนจนเมือง ศึกษากรณี
ชุมชนแออัด เขตหนองแขม [อินเทอรเน็ต]. วิทยานิพนธ์สังคมวิทยามหาบัณฑิต สาขาสังคมวิทยา
ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.[อินเทอรเน็ต].2562.
เข้าถึงได้จาก: https://www.oncb.go.th
โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน. วิสัยทัศน์และพันธกิจ [อินเทอรเน็ต].2567.
เข้าถึงได้จาก: https://ttcmh.dtam.moph.go.th/index.php/dtamnews
ปฏิภาณี ขันธโภค และ เนตรนภา สาสังข์. ผลของโปรแกรมพัฒนาศักยภาพด้านการใช้สมุนไพรในการ
ดูแลสุขภาพของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน เทศบาลตำบลคลองจิก อำเภอบางปะอิน
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. 2565; 28:114-27
เข้าถึงได้จาก: https://he01.tcthaijo.org/index.php/CUTJ/article/view/248375
Bloom. BS .Handbook on formative and summative evaluation of student learning. 7
New York: McGraw–Hill,1971.
Best. JW. Research in Education. New York : Prentice-Hall, Englewood Cliffs,1977.
ปุญญพัฒน์ ไชยเมล์. การสำรวจปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการใช้สมุนไพรดูแลสุขภาพ
ตนเองในตำบลแหลมโตนด อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา
;7:2.
ชฎาธาร สระถึง. การศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการใช้สมุนไพรพื้นบ้านในการรักษา
บาดแผลของประชาชน ตำบลกระดังงา อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา. 2561
ปัทมา ศิริวรรณ. ความรู้ ทัศนคติ การรับรู้และการใช้ยาสมุนไพรของผู้ให้บริการและผู้รับบริการใน
โรงพยาบาลแม่ทา อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน. 2560
วิริญญา เมืองช้าง. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการใช้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพตนเองของ
ประชาชนในอำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา. วารสารธรรมศาสตร์ กรุงเทพมหานคร. 2559
อัชฌา วารีย์ และ นงลักษณ์ วุฒิปรีชา. การพัฒนาศักยภาพการดูแลสุขภาพตนเองด้วยสมุนไพรใน
ผู้สูงอายุบ้านท่าข้าม ตำบลแม่เหียะ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. วารสารพยาบาลสาร;45.2