ปัจจัยทำนายภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในผู้ที่เป็นมารดาครั้งแรก

Abstract

     ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดส่งผลกระทบต่อภาวะสุขภาพของมารดาและทารก ทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ โดยเฉพาะในมารดาครั้งแรกที่ไม่เคยมีประสบการณ์ในการเป็นมารดามาก่อน การวิจัยเชิงทำนายครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาอำนาจการทำนายระหว่างของทัศนคติการเป็นมารดา ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง การสนับสนุนทางสังคม ต่อภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในผู้ที่เป็นมารดาครั้งแรก กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 120 ราย คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจงเป็นมารดาหลังคลอดครั้งแรกที่มาตรวจหลังคลอด 6 สัปดาห์ ณ หน่วยวางแผนครอบครัว โรงพยาบาลร้อยเอ็ด และโรงพยาบาลมหาสารคาม เครื่องมือที่ใช้ได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบประเมินทัศนคติการเป็นมารดา แบบประเมินความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง  แบบประเมินการสนับสนุนทางสังคม แบบประเมินภาวะซึมเศร้าหลังคลอด วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน และการถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน

ผลการวิจัย พบว่า

1. 1. ผู้ที่เป็นมารดาครั้งแรกมีภาวะซึมเศร้าหลังคลอด คิดเป็นร้อยละ 64.17 โดยมีคะแนนเฉลี่ย

9.06 (S.D. = 5.26)

1. 2. ทัศนคติการเป็นมารดามีความสัมพันธ์ระดับสูงกับภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในผู้ที่เป็นมารดา  ครั้งแรกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = .61, p < .01 ) ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองมีความสัมพันธ์ทางลบระดับปานกลางกับภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในผู้ที่เป็นมารดาครั้งแรกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = -.48,  p <.01) และการสนับสนุนทางสังคมมีความสัมพันธ์ทางลบระดับต่ำกับภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในผู้ที่เป็นมารดาครั้งแรกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r =-.24, p <.01)
2. 3. ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง (β = -.33) การสนับสนุนทางสังคม (β = -.20) และทัศนคติการเป็นมารดา (β = .52) สามารถทำนายการเกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในผู้ที่เป็นมารดาครั้งแรกร้อยละ 53.10 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001)

     ผลการศึกษาครั้งนี้สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาแนวทางปฏิบัติทางการพยาบาล เพื่อป้องกันการเกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในมารดาครั้งแรกต่อไป