Developing Care System Network for Stroke Patients in Chiang Mai Province

Abstract

ผู้ที่มีอาการของโรคหลอดเลือดสมองมักมีความพิการหลงเหลือส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development: R&D)  มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ภายใต้บริบทของเครือข่ายจังหวัดเชียงใหม่ โดยดำเนินการวิจัยเป็น 4 ระยะได้แก่ 1) วิเคราะห์สถานการณ์  2) พัฒนาโปรแกรม 3) นำไปใช้ 4) ประเมินผล กลุ่มตัวอย่างเลือกแบบเจาะจงเป็นทีมสหสาขาวิชาชีพของเครือข่ายโรคหัวใจจังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 30 คน พยาบาลวิชาชีพและพยาบาลผู้จัดการรายกรณีโรงพยาบาลนครพิงค์ จำนวน 105 คน และผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลนครพิงค์   โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่ม  กลุ่มควบคุม เก็บข้อมูลระหว่าง เดือนมิถุนายน ถึงเดือน สิงหาคม 2563 จำนวน ผู้ป่วย 912 คน และกลุ่มศึกษาคือกลุ่มที่ใช้ระบบการดูแลผู้ป่วยผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองแบบครบวงจรระหว่างเดือน ตุลาคม ถึงเดือนธันวาคม 2563 จำนวน 815 คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม การสังเกตแบบมีส่วนร่วม และการศึกษาเอกสาร ข้อมูลเชิงปริมาณวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และเชิงอนุมาน paired t-test, Independent t- test  และ exact probability ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เนื้อหา

         ผลการวิจัยพบว่า เกิดระบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่มีมาตรฐานการดูแล ประกอบด้วย 3 ระยะ 1) ระยะก่อนมาโรงพยาบาล (pre-hospital) เริ่มตั้งแต่กระบวนการคัดกรองผู้ป่วยการส่งต่อผู้ป่วยเข้ารับการดูแลในโรงพยาบาล 2)ระยะการรักษาพยาบาลในโรงพยาบาล (in hospital) การดูแลรักษาโดยทีมสหวิชาชีพในโรงพยาบาล การใช้พยาบาลผู้จัดการรายกรณีในการบริหารจัดการการดูแลในระยะเปลี่ยนผ่าน การพัฒนาทักษะการดูแลผู้ป่วยและผู้ดูแลหลัก 3) ระยะการดูแลต่อเนื่องในชุมชน (post hospital) การส่งต่อผู้ป่วยสู่การดูแลโดยชุมชน ทีมสหวิชาชีพ เข้าร่วมกับหน่วยงานในชุมชนติดตามเยี่ยม เพื่อให้ความช่วยเหลือตามปัญหาและความต้องการแต่ละบุคคล โดยมีองค์ประกอบหลัก คือ STROKE CARE  และก่อให้เกิดผลลัพธ์ภาพรวมด้านการรักษาพยาบาล คือ อัตราการได้รับยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำ (rt-PA) ภายใน 60 นาที มีอัตราเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 81.25 เป็นร้อยละ85.00  อัตราผู้ป่วยเข้ารับการรักษาได้ตามมาตรฐานเวลา ภายใน 180 นาที เพิ่มขึ้นจากร้อยละ 54.19 เป็น 59.92  อัตราการเกิดภาวะปอดอักเสบ ลดลงจากร้อยล 6.90 เหลือร้อยละ 3.19  อัตราการการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ ลดลงจาก 7.01 เหลือ 4.75 อัตราการเกิดแผลกดทับลดลงจาก1.20 เหลือ 0.98 จำนวนวันนอนโรงพยาบาล ลดลงจาก 7 วันเหลือ 5 วัน  ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลเฉลี่ยลดลงจาก 25,230 บาท เหลือ 18,445 บาท อัตราการกลับมารักษาซ้ำภายใน 28 วันลดลงจากร้อยละ 8.55 เหลือ 4.09  อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ .05  ส่วนข้อมูลส่วนบุคคลด้านความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน เพิ่มจากร้อยละ 62.25 เป็น  72.10 คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยค่าคะแนนเฉลี่ยเพิ่มจาก 2.62 เป็น 3.60 และความพึงพอใจของผู้ป่วยและญาติเพิ่มขึ้น  อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ .05

        สรุปได้ว่าระบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่พัฒนาขึ้นสามารถเพิ่มคุณภาพการดูแลผู้ป่วย ได้อย่างมีประสิทธิภาพและเพิ่มคุณภาพชีวิตผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองได้