การพัฒนาคุณภาพรูปแบบบริการคลินิกสุขภาพเด็กดีต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพ ในการเลี้ยงดูเด็กของผู้ปกครองและผลลัพธ์ด้านสุขภาพเด็ก

บทคัดย่อ

คลินิกสุขภาพเด็กดี มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมให้เด็กปฐมวัยมีสุขภาพดีและมีพัฒนาการสมวัย การจัดกระบวนการเรียนรู้ให้แก่ผู้ปกครองในคลินิกสุขภาพเด็กดี สามารถส่งเสริมให้ผู้ปกครองมีความรู้ ความเข้าใจ และสามารถเลี้ยงดูเด็กได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม การวิจัยเชิงพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบบริการคลินิกสุขภาพเด็กดีต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้ปกครอง และผลลัพธ์ด้านสุขภาพเด็ก ในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิแห่งหนึ่ง โดยใช้แนวทางการจัดคลินิกสุขภาพเด็กดีของกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข และ การเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพ ตามแนวคิดของ นัตบีม และ แนวคิดของวชิระ เพ็งจันทร์ กลุ่มตัวอย่างเลือกแบบเจาะจง ประกอบด้วยบิดามารดาของเด็กปฐมวัยจำนวน 30 คน และเด็กปฐมวัย จำนวน 30 คน ดำเนินการวิจัย 4 ระยะ ได้แก่ 1) การวิเคราะห์สถานการณ์ 2) การพัฒนารูปแบบการบริการ 3) การนำรูปแบบที่พัฒนาไปใช้ และ 4) การประเมินผล เครื่องมือดำเนินการวิจัยประกอบด้วย รูปแบบบริการคลินิกสุขภาพเด็กดี และโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้ปกครอง เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสัมภาษณ์การสนทนากลุ่ม แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้ปกครอง แบบบันทึกการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ แบบบันทึกสุขภาพเด็ก กราฟเจริญเติบโต และ คู่มือเฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติ paired t-test

ผลการวิจัยพบว่า ความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้ปกครองดีขึ้น คะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยรวมหลังเข้าร่วมโปรแกรม (Mean = 172.03, SD = 18.23) สูงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม (Mean = 154, SD = 14.02) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = -7.08, p < 0.001) เด็กทารกทุกคนได้รับนมแม่อย่างต่อเนื่อง แต่ผลลัพธ์ทางสุขภาพของเด็ก ได้แก่ภาวะโภชนาการ สุขภาพช่องปาก และพัฒนาการ ก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมไม่มีการเปลี่ยนแปลง

รูปแบบบริการคลินิกสุขภาพเด็กดีที่พัฒนาขึ้น ทำให้ผู้ปกครองมีความรอบรู้ด้านสุขภาพในการเลี้ยงดูเด็กเพิ่มมากขึ้น ซึ่งอาจส่งผลดีต่อผลลัพธ์สุขภาพของเด็กปฐมวัยต่อไป