ผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองของบุคคลและครอบครัวโดยให้ความรู้ตามหลักพิทส์ ต่อพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้เป็นเบาหวานประเภท 2 ที่ควบคุมไม่ได้ เพื่อชะลอไตเสื่อมและผลลัพธ์ทางคลินิก

บทคัดย่อ

โรคไตเสื่อมเรื้อรัง เป็นภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงในกลุ่มผู้เป็นเบาหวานที่ควบคุมโรคไม่ได้ ส่งผลกระทบต่อสุขภาพกาย ใจ สังคม เศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิตตามมา การวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดผลก่อนหลังการทดลองครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองของบุคคลและครอบครัวโดยให้ความรู้ตามหลักพิทส์ ต่อพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้เป็นเบาหวานที่ควบคุมไม่ได้เพื่อชะลอไตเสื่อมและผลลัพธ์ทางคลินิก กลุ่มตัวอย่างแบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบกลุ่มละ 12 คน โดยกลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมซึ่งพัฒนาขึ้นตามแนวคิดทฤษฎีการจัดการตนเองของบุคคลและครอบครัวโดยใช้การสอนแบบพิทส์ จำนวน 8 ครั้ง ห่างกัน 1 สัปดาห์ เก็บข้อมูลก่อนการทดลอง หลังการทดลอง (สัปดาห์ที่ 8) และติดตามผล (สัปดาห์ที่ 12) โดยใช้แบบสอบถามประเมินพฤติกรรมการจัดการตนเอง บันทึกผลลัพธ์ทางคลินิก (ระดับน้ำตาลสะสม ความดันโลหิตตัวบน และตัวล่าง) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติ t-test และ Repeated measure ANCOVA        

ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้เป็นเบาหวานที่ควบคุมไม่ได้เพื่อชะลอไตเสื่อมในระยะหลังการทดลอง และระยะติดตามผล สูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (F = 101.22, p < .001) และสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (F = 129.19, p < .001) และมีระดับน้ำตาลสะสม (HbA1c) และระดับความดันโลหิตตัวบนและตัวล่างดีกว่าก่อนได้รับโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) อย่างไรก็ตามผลลัพธ์ทางคลินิกระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ  

ผลการศึกษา สามารถนำไปพัฒนาแนวทางปฏิบัติสำหรับพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ควบคุมไม่ได้ โดยมีเป้าหมายเพื่อป้องกันโรคไตเสื่อมระยะแรกในชุมชน