พฤติกรรมการดูแลตนเองและความผาสุกของผู้สูงอายุโรคเบาหวาน ในแขวงสะหวันนะเขตประเทศสาธารณรัฐ ประชาธิปไตย ประชาชนลาว

Abstract

บทคัดย่อ

โรคเบาหวานเป็นโรคเรื้อรังสำคัญที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ผู้สูงอายุโรคเบาหวานจำเป็นต้องดูแล ตนเองอย่างเหมาะสมเพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงต่างๆ ที่จะส่งผลกระทบต่อความผาสุกของตนเอง การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาพฤติกรรมการดูแลตนเอง ความผาสุก และความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมการดูแลตนเอง และความผาสุก ของผู้สูงอายุโรคเบาหวาน กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคเบาหวานและมาร้บการรักษาที่แผนกผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาลแขวงละหวันนะเขต ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว จำนวน 136 คน เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงตามคุณสมบัติที่กำหนดไว้ เก็บข้อมูลโดยใช้ แบบวัดพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ดัดแปลง มาจากเครื่องมือของอานฺสร สีสฺลาด (2551) และแบบวัดความผาสุกด้วยตนเองตามวิธีการของแคนทริล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติสหสัมพันธ์สเปียร์แมนโร (Spearman rho)

ผลการวิจัยพบว่า

ผู้สูงอายุโรคเบาหวานมีพฤติกรรมการดูแลตนเองโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง พฤติกรรม ด้านการจัดการความเครียดอยู่ในระดับสูง พฤติกรรมด้านการควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย การดูแลสุขภาพอนามัยโดยทั่วไป การใช้ยาและการติดตามการรักษา และการดูแลเท้าอยู่ในระดับ ปานกลาง ส่วนพฤติกรรมการป้องกันและแก้ไขภาวะแทรกซ้อนอยู่ในระดับตา สำหรับความผาสุก อยู่ในระดับปานกลาง พฤติกรรมการดูแลตนเองโดยรวมไม่มีความสัมพันธ์กับความผาสุก แต่เมื่อ พิจารณารายด้านพบว่าเฉพาะพฤติกรรมการจัดการความเครียดมีความสัมพันธ์ทางบวกกับความผาสุก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.05) ส่วนพฤติกรรมการป้องกันและแก้ไขภาวะแทรกซ้อน มีความ สัมพันธ์ทางลบกับความผาสุกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.05)

ผลการวิจัยจะเป็นข้อมูลพื้นฐานที่บุคลากรทีมสุขภาพสามารถใช้วางแผนกิจกรรมเพื่อส่งเสริม พฤติกรรมการดูแลตนเองและความผาสุกของผู้สูงอายุโรคเบาหวานได้

คำสำคัญ: พฤติกรรมการดูแลตนเอง ความผาสุกของผู้สูงอายุโรคเบาหวาน

Abstract

Diabetes mellitus is a major chronic disease commonly found among the elderly. Diabetic elderly patients need to care for themselves properly to prevent fatal complications that will affect their well-being. This research aimed to describe self-care behaviors, well-being and the relationship between self-care behaviors and well-being in diabetic elderly. The sample consisted of 136 elderly patients diagnosed with diabetes mellitus attending the Out-patient Department of Savannakhet hospital, Lao People’s Democratic Republic. The subjects were purposively selected based on the eligibility criteria. Data were colleted using the modified Self-care Behavior Questionnaire and the Cantril’s Well-being Self Anchoring Ladder Scale. Data were analyzed using descriptive statistics and the Spearman rho correlation coefficient.

The results of study

The elderly with diabetic mellitus demonstrated the self care behavior at a moderate level; stress management behavior at a high level; dietary control, exercise, general health care, medication use and follow up, and foot care behaviors at moderate level and complication prevention and correction behavior at a low level while well-being was at a moderate level. The overall self-care behavior did not significantly relate to well-being. Considering individual dimensions of self-care behavior, only stress management showed a significant relationship with well-being (p < 0.05), whereas complication prevention and correlation behaviors showed a negatively significant relationship with well-being (p < 0.05).

The findings can be used as basic information for health personnel to plan for activities to enhance proper self care and well-being of the diabetic elderly.

Key words: Self-care Behaviors, Well-being, Elderly with Diabetes Mellitus