การพัฒนาแนวทางธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์ระดับพื้นที่ของตำบลแห่งหนึ่ง ในจังหวัดนครนายก

บทคัดย่อ

บทนำ: ธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ พ.ศ. 2560 เป็นแนวทางในการกำหนดนโยบาย หรือ ข้อตกลงร่วมกันของพระสงฆ์ สังคม ชุมชน และภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน ใช้เป็นแนวทางในการสร้างเสริมสุขภาวะของพระสงฆ์ในทุกระดับ วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาแนวทางธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์ระดับพื้นที่ วิธีการศึกษา: การวิจัยเชิงคุณภาพเฉพาะกรณี ประยุกต์ใช้ธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ พ.ศ. 2560 สร้างกรอบแนวคิดการวิจัย ผู้เข้าร่วมการวิจัยเลือกแบบเจาะจง จำนวน 131 คน คือ 1) พระสงฆ์ 9 รูป 2) ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 23 คน 3) ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 99 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการตรวจคัดกรองสุขภาพเบื้องต้น การสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม และการประชาพิจารณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา แบ่งการศึกษาเป็น 2 ขั้นตอน คือ 1) ศึกษาปัญหาสุขภาพและความต้องการดูแลสุขภาพของพระสงฆ์ และ 2) การพัฒนาแนวทางธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์ ผลการศึกษา: ขั้นตอนที่ 1 พบว่า พระสงฆ์มีสุขภาพดี 5 รูป อาพาธ 4 รูป, มีเอนไซม์โคลีนเอสเตอร์เลสในเลือดระดับไม่ปลอดภัย 7 รูป และ 2 รูป อยู่ในระดับมีความเสี่ยง  พระสงฆ์มีความต้องการดูแลสุขภาพตนเองโดยให้เจ้าหน้าที่สาธารณสุขมาตรวจสุขภาพที่วัดอย่างน้อยปีละ 2 ครั้ง ขั้นตอนที่ 2 พบว่า ธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์ของตำบลประกอบด้วย 5 หมวด คือ 1) ปรัชญาและแนวคิดหลักของธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์ตำบล 2) พระสงฆ์กับการดูแลสุขภาพของตนเองตามหลักพระธรรมวินัย 3) ชุมชนกับการดูแลสุขภาพพระสงฆ์ที่ถูกต้องตามหลักพระธรรมวินัย 4) บทบาทพระสงฆ์ในการเป็นผู้นำด้านสุขภาวะของชุมชน  และ 5) การขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์ตำบลสู่การปฏิบัติ  มี 23 ข้อปฏิบัติ ส่วนใหญ่สอดคล้องกับธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ บทสรุป: การพัฒนาธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์ระดับพื้นที่ ควรเลือกกระบวนการสร้างธรรมนูญสุขภาพให้เหมาะสมกับบริบท และข้อจำกัดต่างๆของพื้นที่ เน้นการมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆ ซึ่งธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์ตำบลนี้ ยังไม่ถึงขั้นการประกาศใช้ จึงเสนอแนะให้องค์การบริหารส่วนตำบลนำแนวทางธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์นี้ไปประกาศใช้เป็นนโยบายสาธารณะ เพื่อให้ชุมชนใช้เป็นแนวทางปฏิบัติในการดูแล และสร้างเสริมสุขภาวะพระสงฆ์เพื่อความยั่งยืนต่อไป