การพัฒนาแผ่นแปะไคโตซานที่มีส่วนผสมของสารสกัดสมุนไพรจากคัมภีร์การแพทย์แผนไทย
คำสำคัญ:
สารสกัดสมุนไพร , ไคโตซาน , คัมภีร์การแพทย์แผนไทย, โครมาโทกราฟีแบบผิวบาง, ฤทธิ์การต้านเชื้อแบคทีเรียบทคัดย่อ
บทนำ: ตำรับสมุนไพรที่มีสรรพคุณพอกแก้พิษฝีมีความน่าสนใจในการทดสอบฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียและพัฒนาในรูปแบบที่ง่ายต่อการใช้งาน วัตถุประสงค์: เพื่อตรวจเอกลักษณ์ทางเคมีของสารสกัดสมุนไพรด้วยวิธีโครมาโทกราฟีแบบผิวบาง (TLC) ทดสอบฤทธิ์การต้านเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus aureus ATCC25923 และพัฒนาแผ่นแปะไคโตซานที่มีส่วนผสมของสารสกัดสมุนไพร วิธีการศึกษา: สารสกัดตำรับเตรียมจากสมุนไพร 4 ชนิด คือ ผลสมอพิเภก เนื้อไม้กระพังอาด ผลมะคำดีควาย และเหง้าดองดึง แช่สกัดด้วย 95% เอทานอล แล้วนำไปตรวจเอกลักษณ์ทางเคมีด้วย TLC โดยใช้วัฏภาคเคลื่อนที่ Toluene : Ethyl acetate : Methanol : Formic acid : Acetic acid (15 : 15 : 1 : 4 : 1) และทดสอบฤทธิ์การต้านเชื้อแบคทีเรียด้วยวิธี Inhibition zone, MIC และ MBC ผลการศึกษา: การตรวจเอกลักษณ์ทางเคมีด้วย TLC พบว่าสารสกัดมีแถบที่ hRf เท่ากับ 55 ตรงกับ hRf ของ Gallic acid ซึ่งเป็นสารมาตรฐานเปรียบเทียบ การทดสอบฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย S. aureus พบว่า มีความกว้างของ Inhibition zone เท่ากับ 7.74±0.20 มิลลิเมตร โดยมีค่า MIC และ MBC เท่ากับ 12.5 และ 25 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตรตามลำดับ การศึกษาพัฒนาสูตรแผ่นแปะที่ดีที่สุดจากการประเมินคุณสมบัติทางพบว่า สูตรที่ดีที่สุดประกอบด้วยไคโตซาน 1.25 กรัม ซอร์บิทอล 10 กรัม และผสมสารสกัดเป็น 2 เท่าของค่า MBC ได้แผ่นแปะที่มีคุณสมบัติที่ยอมรับได้ บทสรุป: สารสกัดตำรับมี Gallic acid เป็นสารสำคัญ นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย S. aureus ซึ่งสามารถนำสารสกัดไปพัฒนาแผ่นแปะเพื่อนำไปใช้ในทางการแพทย์ต่อไป
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Piewngam P, Zheng Y, Nguyen TH, Dickey SW, Joo HS, Villaruz AE, et al. Pathogen elimination by probiotic Bacillus via signalling interference. Nature. 2018;562:532-537. doi:10.1038/s41586-018-0616-y
อารยา ข้อค้า. ยาปฏิชีวนะและการดื้อยาปฏิชีวนะของแบคทีเรีย. วารสารการแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ. 2563;27(2):125-139.
วันทนี สว่างอารณ์, พาฝัน จันทร์เล็ก. การเปรียบเทียบผลของสารสกัดจากสมุนไพรต่อการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus aureus และ Escherichia coli. วารสารก้าวทันโลกวิทยาศาสตร์. 2555;55(12):47-57.
วัชรินทร์ รังสีภานุรัตน์, พัชรี กัมมารเจษฎากุล, อิสยา จันทร์วิทยานุชิต. ฤทธิ์ของสารสกัดสมุนไพรไทย 10 ชนิด ต่อการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus aureus ATCC 25923, Bacillus cereus และ Escherichia coli ATCC 25922. วารสาร มฉก. วิชาการ. 2559;19(38):35-48.
ปณิตา ถนอมวงศ์. คู่มือประกอบการเรียนเวชกรรมไทย เล่ม 2. บริษัท วิชั่น พรีเพรส จำกัด: 2559.
สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือการกำหนดพื้นที่ส่งเสริมการปลูกสมุนไพรเพื่อใช้ในทางเภสัชกรรมไทย. สำนักงานกิจการโรงพิมพ์ องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก: 2558.
พิมพ์สุมน เจียมบุญศรี. เภสัชจลนศาสตร์ของสารกลุ่มแทนนิน. วารสารวิทยาศาสตร์ลาดกระบัง. 2562;28(1):1-14.
กองการประกอบโรคศิลปะ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม. กองการประกอบโรคศิลปะ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข: 2541.
สุธิดา คงทอง. ไคติน-ไคโตซาน (Chitin-Chitosan). วารสารวิชาการอุตสาหกรรมศึกษา. 2552;3(1):1-7.
ไพรัช วงศ์ยุทธไกร, โอภาส สุขหวาน, สุธิดา คงทอง. การผลิตแผ่นซับหน้ามันจากไคโตซานแบบแผ่นฟิล์มและแผ่นกระดาษ. วารสารวิชาการอุตสาหกรรมศึกษา. 2552;3(1):25-31.
Clinical Laboratory Standards Institute (CLSI). Performance standards for antimicrobial disk susceptibility tests; Approved standard - 9th ed. CLSI document M2-A9. Clinical Laboratory Standards Institute, Wayne, PA: 2006.
Clinical Laboratory Standards Institute (CLSI). Methods for dilution antimicrobial susceptibility tests for bacteria that grow aerobically; Approved standard - 7th ed. CLSI document M7-A7. Clinical Laboratory Standards Institute, Villanova, PA: 2006.
นพมาศ สุนทรเจริญนนท์, อุทัย โสธนะพันธุ์, ประไพ วงศ์สินคงมั่น. ทีแอลซี : วิธีอย่างง่ายในการวิเคราะห์คุณภาพเครื่องยาไทย. สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก: 2551.
Department of Medical Sciences, Ministry of Public Health. Thai Herbal Pharmacopoeia 2021, Volume II. Keawjawjom printing & publishing Suan Sunandha Rajabhat university: 2017.
Pu SB, Ma ZJ, Wang Q. Anti-Staphylococcus aureus evaluation of gallic acid by isothermal microcalorimetry and principle component analysis. J Therm Anal Calorim. 2019;136:1425-1432. doi:10.1007/s10973-018-7726-5
Elizabeth KM. Antimicrobial activity of Terminalia bellerica. Indian J Clin Biochem. 2005;20:150-153. doi: 10.1007/BF02867416
วาลุกา พลายงาม, ชลิตา สมโภชน์, นันท์ปภัสร นทีพิทักษ์. ผลของสารสกัดด้วยเอทานอลและแผ่นแปะจากตำรับยาทาแก้พิษฝีต่อการต้านเชื้อ Staphylococcus epidermidis. การประชุมวิชาการระดับชาติมหาวิทยาลัยรังสิต. มหาวิทยาลัยรังสิต; 2561. 29-37. จาก: https://rsucon.rsu.ac.th/proceeding/article/4
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ และคณาจารย์ท่านอื่น ในราชวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
