ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสุขภาพของพระสงฆ์ในจังหวัดอุตรดิตถ์
คำสำคัญ:
การสนับสนุนทางสังคม, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พฤติกรรมสุขภาพ, พระสงฆ์, ภาวะสุขภาพบทคัดย่อ
ความเป็นมาและวัตถุประสงค์ พระสงฆ์มีแนวโน้มเจ็บป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังเพิ่มขึ้น การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์และปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสุขภาพของพระสงฆ์ในจังหวัดอุตรดิตถ์
วิธีการศึกษา การวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างเป็นพระสงฆ์ 362 รูป ได้จากการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามเกี่ยวกับภาวะสุขภาพ พฤติกรรมสุขภาพ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ การเข้าถึงบริการสุขภาพ และการสนับสนุนทางสังคม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา Chi-square test, Pearson's correlation และการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน
ผลการศึกษา พระสงฆ์มีภาวะน้ำหนักเกินและอ้วนร้อยละ 54.4 อ้วนลงพุงร้อยละ 45.6 และความดันโลหิตสูงร้อยละ 37.3 มีพฤติกรรมสุขภาพ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ การเข้าถึงบริการสุขภาพ และการสนับสนุนทางสังคมระดับปานกลาง ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะสุขภาพ ได้แก่ พฤติกรรมสุขภาพ (β=0.386) ความรอบรู้ด้านสุขภาพ (β=0.287) การเข้าถึงบริการสุขภาพ (β=0.175) อายุ (β=-0.145) และการสนับสนุนทางสังคม (β=0.118) ร่วมกันทำนายภาวะสุขภาพได้ร้อยละ 68.4
บทสรุป การพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพพระสงฆ์ควรเน้นการพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ เพิ่มการเข้าถึงบริการสุขภาพ และสร้างเครือข่ายการดูแลสุขภาพโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Department of Medical Services, Ministry of Public Health. Report of health status among Buddhist monks in Thailand 2021. Veterans Organization of Thailand Publishing; 2021.
National Health Commission Office. Results of national monk health survey according to the National Monk Health Charter. NHCO; 2022.
Kuntajonsakul C, Pitayarangsarit S, Petchmark S. The development of health service delivery system for monks in Thailand. J Health Syst Res. 2018;12(1):55-67.
Hongthong S, Nukaew O, Songtrai S, et al. Factors affecting accessibility to health services of Buddhist monks in upper northern Thailand. J Health Sci Res. 2020;14(2):79-88.
Angkatavanich J, Wisestrith W, Sangviroon A, et al. The study of nutrition status and food offering to Buddhist monks in Bangkok. Asia Pac J Clin Nutr. 2020;29(2):370-9. doi:10.6133/apjcn.202007_29(2).0022
WHO Expert Consultation. Appropriate body-mass index for Asian populations and its implications for policy and intervention strategies. Lancet. 2004;363(9403):157-63. doi:10.1016/S0140-6736(03)15268-3
Alberti KGMM, Zimmet P, Shaw J. Metabolic syndrome—a new worldwide definition. Diabet Med. 2006;23(5):469-80. doi:10.1111/j.1464-5491.2006.01858.x
Kunanon S, Krittayaphong R, Udompunturak S, et al. 2019 Thai guidelines on the treatment of hypertension: Executive summary. J Med Assoc Thai. 2021;104:1729-38. doi:10.35755/jmedassocthai.2021.10.12199
National Health Commission Office. National health charter for monks, B.E. 2560. NHCO; 2017.
McLeroy KR, Bibeau D, Steckler A, Glanz K. An ecological perspective on health promotion programs. Health Educ Q. 1988;15(4):351-77. doi:10.1177/109019818801500401
Suwannasarn H, Kanittha N, Vongsirimas N. Factors affecting health behaviors among Buddhist monks: an integrative review. J Nurs Sci. 2022;40(1):14-25.
Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int. 2000;15(3):259-67. doi:10.1093/heapro/15.3.259
Noo-in S, Khiewkhern S, Somdee T. Factors influencing preventive self-care behaviors to avert diabetes mellitus among Thai Buddhist monks, Thailand: A cross-sectional study. J Public Hlth Dev. 2024;22(3):228-42. doi:10.55131/jphd/2024/220319.
House JS. Work Stress and Social Support. Addison-Wesley; 1981.
Penchansky R, Thomas JW. The concept of access: definition and relationship to consumer satisfaction. Med Care. 1981;19(2):127-40. doi:10.1097/00005650-198102000-00001
National Office of Buddhism, Uttaradit Provincial Office. Statistical report of monks and temples in Uttaradit province 2023. NOB; 2023.
Uttaradit Provincial Health Office. Monk health screening report of Uttaradit province 2023. UPH; 2023.
Moolasarn S, Sripa S, Kueseng M, et al. Dietary behaviors and nutritional status of Buddhist monks in Northern Thailand. J Med Assoc Thai. 2020;103(12):1235-43.
National Health Security Office (NHSO). Empower Buddhist monks to bridge up the gap in Thai healthcare access. https://eng.nhso.go.th. Accessed October 14, 2025.
World Health Organization (SEARO). Health in All Policies: Thailand – National Health Assembly case study. https://apps.who.int/iris/handle/10665/207768. Accessed October 14, 2025.
Yamane T. Statistics: An Introductory Analysis. 3rd ed. New York: Harper & Row; 1973.
Thai Health Promotion Foundation. Health status assessment form. Thai Health Promotion Foundation; 2019.
Division of Health Education, Department of Health Service Support. Health literacy assessment tool. Ministry of Public Health: 2018.
Polit DF, Beck CT. Nursing Research: Generating and Assessing Evidence for Nursing Practice. 10th ed. Wolters Kluwer Health: 2017.
Health Systems Research Institute. Thai national health examination survey VI, 2019-2020. HSRI: 2021.
Jeamjitvibool T, Tankumpuan T, Lukkahatai N, Davidson PM. Noncommunicable diseases and social determinants of health in Buddhist monks: An integrative review. Res Nurs Health. 2022;45(2):249-60. https://doi.org/10.1002/nur.22215.
Bull FC, Al-Ansari SS, Biddle SJH, et al. World Health Organization 2020 guidelines on physical activity and sedentary behaviour. Br J Sports Med. 2020;54(24):1451-62. doi:10.1136/bjsports-2020-102955
Pongutta S, Suphanchaimat R, Patcharanarumol W, Tangcharoensathien V. Lessons from the Thai Health Promotion Foundation. Bull World Health Organ. 2019;97(3):213-20. doi:10.2471/BLT.18.220277
Seesen M, Panyasopon T, Tanchitphiboon T, et al. Dharmanamaya: A conceptual framework for monk health promotion based on Buddhist principles. J Int Buddhist Stud. 2020;11(1):25-42.
Pramukhabongse N, Khampolsiri T, Intarakamhang U. Predictive factors of health-promoting behaviors among Buddhist monks in lower northern Thailand. J Health Res. 2019;33(5):390-400. doi:10.1108/JHR-11-2018-0156
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2026 ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ และคณาจารย์ท่านอื่น ในราชวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว