พืชกระท่อมกับการดูแลสุขภาพของคนไทย

บทคัดย่อ

คนไทยใช้ประโยชน์จากพืชกระท่อมมาเป็นเวลานาน โดยเฉพาะพื้นที่ภาคใต้ของประเทศ ใน พ.ศ. 2564 มีการปรับปรุงแก้ไขพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ มีสาระสำคัญให้ปลดพืชกระท่อมออกจากบัญชียาเสพติดให้โทษ รวมทั้งยกเลิกบทลงโทษทั้งหมดที่เกี่ยวกับพืชกระท่อม จากการศึกษาพบว่า ฤทธิ์ของพืชกระท่อมมีคุณมากกว่าโทษ และเสพติดได้ยากถ้าใช้อย่างถูกวิธี บทความวิชาการนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ นำเสนอลักษณะทางพฤกษศาสตร์และองค์ประกอบทางเคมีของพืชกระท่อม พืชกระท่อมกับกฎหมายยาเสพติด พิษวิทยาของพืชกระท่อม และพืชกระท่อมกับการดูแลสุขภาพของคนไทย จากการศึกษา พบว่าสารสำคัญในพืชกระท่อมเป็นสารกลุ่มอัลคาลอยด์ (Alkaloids) ได้แก่ ไมทราไจนีน (Mitragynine) ซึ่งพบเฉพาะในพืชกระท่อม ออกฤทธิ์คล้าย โอปิออยด์ (Opioids) และสาร เซเว่น ไฮดรอกซี่ ไมทราไจนีน (7-Hydroxy  Mitragynine) ที่มีฤทธิ์ระงับปวดคล้ายมอร์ฟีน แต่มีความแรงของยาต่ำกว่า ไม่กดระบบทางเดินหายใจ นอกจากนี้ยังมีสารอัลคาลอยด์ชนิดอื่น ๆ อีกเล็กน้อย ที่ให้ประโยชน์ในการลดการปวดเมื่อย และต้านอาการอักเสบ ใบกระท่อมยังสามารถใช้รักษาอาการท้องเสีย ใช้ลดน้ำหนัก ต้านอนุมูลอิสระ รักษาแผลในกระเพาะอาหาร บรรเทาอาการไอ คลายความเครียด ต้านอาการซึมเศร้า และคลายกล้ามเนื้อลาย  และตำพอกรักษาแผล แต่อย่างไรก็ตามยังไม่มีการกำหนดขนาดและปริมาณการใช้อย่างปลอดภัยในการรักษาอาการต่าง ๆ และการศึกษาวิจัยทางการแพทย์ในพืชกระท่อมยังไม่แพร่หลายมากนัก นอกจากนี้หากใช้ไม่ถูกวิธีอาจทำให้เกิดพิษต่อร่างกาย ดังนั้นจึงควรมีการศึกษาถึงขนาดและปริมาณของพืชกระท่อมในการรักษาอาการต่าง ๆ เพื่อการดูแลสุขภาพของคนไทยให้ชัดเจนขึ้น ทั้งนี้เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับประชาชนในการนำพืชกระท่อมไปใช้การดูแลสุขภาพของตนเองต่อไป