บทบาทพยาบาลในการดูแลผู้สูงอายุที่ใช้ยาร่วมกันหลายขนาน:กรณีศึกษา

บทคัดย่อ

การใช้ยาร่วมกันหลายขนานเป็นสิ่งที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุเนื่องจากการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง และอาจมีโรคอื่นๆร่วมด้วย ซึ่งจำเป็นจะต้องใช้ยาหลายชนิดเพื่อวัตถุประสงค์ในการรักษาและป้องกันโรค การใช้ยาจำนวนมากร่วมกันอาจส่งผลให้เกิดปัญหา เช่น การเกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างยา การเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากยา  ความร่วมมือในการใช้ยาไม่ดี รวมทั้งพฤติกรรมการใช้ยาที่ไม่เหมาะสม ปัญหาเหล่านี้ส่งผลให้ผลลัพธ์การรักษาไม่มีประสิทธิภาพและเกิดอันตรายต่อผู้สูงอายุ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้เจ็บป่วยรุนแรง ต้องนอนโรงพยาบาล และเสียชีวิตได้ รวมทั้งค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพที่สูงขึ้น ทั้งนี้สถานการณ์จากการใช้ยาร่วมกันหลายขนานส่งผลให้เกิดความรุนแรงมากขึ้นในผู้สูงอายุ เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายจากความเสื่อมตามวัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางเภสัชวิทยา ดังนี้ 1) การเปลี่ยนแปลงทางเภสัชวิทยาจลนศาสตร์ ประกอบด้วย การดูดซึมยา การกระจายยา การเปลี่ยนแปลงยา และการขจัดยาทางไต และ 2) การเปลี่ยนแปลงทางเภสัชวิทยาพลศาสตร์ นอกจากนี้โรคเรื้อรังยังเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดความเสื่อมด้านร่างกายมากยิ่งขึ้น ซึ่งส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางเภสัชวิทยาและทำให้ปัญหาจากการใช้ยาร่วมกันหลายขนานมีความรุนแรงเพิ่มขึ้น

              พยาบาลที่ดูแลผู้สูงอายุที่ได้รับยาร่วมกันหลายขนานจะต้องแสดงบทบาทที่เหมาะสมดังนี้ 1) การประเมินการใช้ยาในผู้สูงอายุ โดยใช้หลักการประเมินผู้สูงอายุแบบสมบูรณ์ ในการรวบรวมข้อมูลให้ครอบคลุมทั้งด้านร่างกาย จิตสังคม และสิ่งแวดล้อมของผู้สูงอายุ ทบทวนการใช้ยา รวมถึงการใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หรือ สมุนไพรต่างๆ นำข้อมูลมาวิเคราะห์ภายใต้ความเข้าใจเรื่องของการเปลี่ยนแปลงทางเภสัชวิทยาตามวัยและการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง 2) การประสานงานกับทีมสุขภาพเพื่อให้การช่วยเหลืออย่างเหมาะสมและทันท่วงทีแก่ผู้สูงอายุ และ 3) การเป็นผู้ให้คำปรึกษาที่สอดคล้องกับบริบทของผู้สูงอายุ รวมทั้งการให้ผู้สูงอายุและผู้ดูแลมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ

            บทความนี้มีการทบทวนวรรณกรรม และใช้กรณีศึกษาผู้สูงอายุที่ใช้ยาร่วมกันหลายขนานในชุมชุนที่จะทำให้มองเห็นประเด็นปัญหา และการประยุกต์ความรู้ในการจัดการตามบทบาทของพยาบาลในการดูแลผู้สูงอายุที่ได้รับยาร่วมกันหลายขนานอย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ