ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของประชาชนบ้านโป่งดิน ตำบลป่าเมี่ยง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่

ผู้แต่ง

  • ศรินญาภรณ์ จันทร์ดีแก้วสกุล วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี เชียงใหม่ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนนก กระทรวงสาธารณสุข
  • สินี พวงเงินมาก โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโป่งดิน อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่
  • โอภาส รัตนมหามณีกร โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโป่งดิน อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่
  • อารีรัตน์ บัวคำ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโป่งดิน อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่

คำสำคัญ:

ภาวะสุขภาพ, พฤติกรรมสุขภาพ, การส่งเสริมสุขภาพ, ชุมชนบ้านโป่งดิน

บทคัดย่อ

การวิจัยแบบภาคตัดขวางนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะสุขภาพกับพฤติกรรมสุขภาพของของประชาชนบ้านโป่งดิน กลุ่มตัวอย่าง คือ ประชาชนที่เข้ารับการตรวจคัดกรองภาวะสุขภาพที่มีอายุ 15 ปี ขึ้นไป จำนวน 109 คน คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามภาวะสุขภาพ และ แบบสอบถามพฤติกรรมสุขภาพ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสหสัมพันธ์ของเพียร์สัน

ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมสุขภาพในภาพรวมอยู่ในระดับต่ำ (Mean = 1.05, S.D. = 0.25) ดัชนีมวลกายมีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำกับพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r =0.36, p-value < 0.01) ความดันโลหิตมีความสัมพันธ์ทางลบในระดับต่ำกับพฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพและพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = 0.25, p-value < 0.01) และภาวะสุขภาพจิตมีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำกับพฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r =0.20, p-value < 0.05) ผลการศึกษานี้ พยาบาลและเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล สามารถนำข้อมูลนี้มาวางแผนการจัดกิจกรรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการสร้างเสริมสุขภาพของประชาชนในชุมชนเพื่อเฝ้าระวัง การเกิดโรคเรื้อรังรายใหม่ และส่งเสริมให้ผู้ป่วยโรคเรื้อรังมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพไปในทางที่ดีขึ้น เพื่อลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ จากโรคเรื้อรัง

เอกสารอ้างอิง

กองแผนงาน กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2568). การประชุมเชิงปฏิบัติการขับเคลื่อนนโยบาย “Healthy ทั่วไทย คนไทยห่างไกลโรค NCDs” สืบค้นเมื่อ 14 กุมภาพันธ์ 2568 จาก https://www.planning.anamai.moph.go.th.

กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. (2565). รายงานประจำปี 2565 กองโรคไม่ติด กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. นนทบุรี: สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซด์.

กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. (2566). คู่มือแนวทางการดำเนินงาน NCD Clinic Plus. นนทบุรี: กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.

ดวงพร บุญมี. (2565). ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพของประชากรกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี.วารสารวิจัยและนวัตกรรมสุขภาพ, 5(2), 154-166.

ถนัด จ่ากลาง, พิชิต แสนเสนา, สัญญา เคณาภูมิ และทรงศักดิ์ จีระสมบัติ. (2558). การบริหารการพัฒนาหมู่บ้าน ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ. วารสารธรรมทัศน์, 16(1), 163-179.

ปราณี จันธิมา และสมเกียรติ ศรีธาราธิคุณ. (2560). ผลของการสนับสนุนการจัดการตนเองต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในกลุ่มเสี่ยงโรคอ้วนลงพุง. วารสารพยาบาลสาร, 44(2), 162-171.

ปานชีวัน แลบุญมา และวัชรพงษ์ บุญจูบุตร. (2567). ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพผู้ป่วยโรคเบาหวาน ตำบลสมัย อำเอสบปราบ จังหวัดลำปาง.วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ,11(1),87-102.

พรรณี ปานเทวัญ. (2560). โมเดลเชิงนิเวศวิทยากับการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพ. วารสารพยาบาลทหารบก, 18(2), 7-15.

ไพรวัลย์ โคตรรตะ และอมรรัตน์ นธะสนธิ์. (2563). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในผู้ใหญ่ที่มีภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วน. วารสารวิจัยและนวัตกรรมทางการพยาบาล, 26(3), 338-353.

รัตนาวลี ภักดีสมัย. (2566). การพัฒนารูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของประชากรวัยทำงานในการป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรังโดยชุมชนเป็นฐาน. วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อมศึกษา, 8(2), 268-274.

โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพบ้านโป่งดิน. (2566). ข้อมูลการตรวจคัดกรองภาวะสุขภาพประจำปี 2566. เชียงใหม่: โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพบ้านโป่งดิน.

โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพบ้านโป่งดิน. (2567). ข้อมูลอัตราการป่วยด้วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง ประจำปี 2565-2567. เชียงใหม่: โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพบ้านโป่งดิน.

วัลลภา อันดารา. (2561). การศึกษาภาวะสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของประชาชนในชุมชนบ้านเอื้ออาทรบางเขน. วารสารแพทย์นาวี, 45(1), 121-138.

วิชัย เอกพลากร. (2563). รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกายครั้งที่ 6 พ.ศ. 2562-2563. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์.

วิชาญ มีเครือรอด. (2563). ผลของโปรแกรมการสร้างเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมสุขภาพ ดัชนีมวลกายและระดับความดันโลหิต ของบุคลากรสาธารณสุขอำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย. วารสารวิจัยและวิชาการสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร, 1(1), 70-85.

วุฒิพงศ์ คงทอง. (2566). ปัจจัยที่มีผลต่อระดับดัชนีมวลกายของประชาชนวัยทำงาน ตำบลดอนช้าง อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิจัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 24(2), 171-182.

ศิริลักษณ์ ขณะฤกษ์ และอุบล จันทร์เพชร. (2562). พฤติกรรมสุขภาพของวัยทำงานอายุ 15-59 ปี ในเขตสุขภาพที่ 5. วารสารช่อพะยอม, 30(1), 153-164.

สมาคมความดันโลหิตสูงแห่งประเทศไทย. (2562). แนวทางการรักษาโรคความดันโลหิตสูงในเวชปฏิบัติทั่วไป พ.ศ. 2562. เชียงใหม่: ทริค ธิงค์.

สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย. (2566). แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2566. กรุงเทพฯ: บริษัทศรีเมืองการพิมพ์ จำกัด.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่. (2567). ข้อมูลอัตราการป่วยด้วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง ประจำปี 2565-2567. สืบค้นเมื่อ 11 พฤศจิกายน 2567 จาก https://cmi.hdc.moph.go.th/hdc/reports/

อภิชัย มงคล, ยงยุทธ วงศ์ภิรมย์ศานติ์, ทวี ตั้งเสรี, วัชนี หัตถพนม, ไพรวัลย์ ร่มซ้าย และวรวรรณ จุฑา. (2552). รายงานการวิจัย การพัฒนาและทดสอบดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย (Version 2007): กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

อารีย์ เสนีย์. (2557). โปรแกรมการจัดการตนเองในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง. วารสารพยาบาลทหารบก, 15(2), 129-134.

อุบลทิพย์ ไชยแสง และนิวัติ ไชยแสง. (2555). ภาวะสุขภาพและพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพของบุคลากรวิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดยะลา. วารสารการพยาบาลและการศึกษา, 5(3), 135-144.

Best, J. W. & Kahn, J. V. (2006). Research in education. (10th edition). United States of America: Peason Education Inc.

Conner, M., & Norman, P. (2017). Health behaviour: Current issues and challenges. Psychology & Health, 32(8), 895-906. https://doi.org/10.1080/08870446.2017.1336240

Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational & Measurement, 30(2), 607-10. https://doi.org/10.1177/001316447003000308

Sallis, J. F., Owen, N., & Fisher, E. B. (2008). Ecological models of health behavior. In: Glanz. K., Rimer. B. K, Viswanath. K, editors. Health behavior and health education: Theory, research and practice. (4th ed). San Francisco: Jossey-Bass.

World Health Organization. (2021). The global health observatory: Explore a world of health data. Retrieved October 9, 2022 from https://www.who.int/data/gho/data/themes /topics/ topic-details/GHO/body-mass-index.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-04-18

รูปแบบการอ้างอิง

จันทร์ดีแก้วสกุล ศ., พวงเงินมาก ส., รัตนมหามณีกร โ., & บัวคำ อ. (2025). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของประชาชนบ้านโป่งดิน ตำบลป่าเมี่ยง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิจัยการพยาบาลและการสาธารณสุข, 5(1), e271968. สืบค้น จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/jnphr/article/view/271968