ความรอบรู้ด้านสุขภาพ พฤติกรรมสุขภาพ 3อ 2ส และคุณภาพชีวิตของประชาชนในจังหวัดจันทบุรี
คำสำคัญ:
คุณภาพชีวิต, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พฤติกรรมสุขภาพ 3อ 2สบทคัดย่อ
การวิจัยแบบภาคตัดขวางนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพ พฤติกรรมสุขภาพ 3อ 2ส คุณภาพชีวิต และปัจจัยที่สามารถทำนายคุณภาพชีวิตของประชาชนในจังหวัดจันทบุรี กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ที่มีอายุ18 ปีขึ้นไป จำนวน 400 คน สุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนสิงหาคม - ธันวาคม พ.ศ. 2567 เครื่องมือวิจัยที่ใช้ คือ แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพ แบบประเมินพฤติกรรมสุขภาพ 3อ 2ส แบบวัดคุณภาพชีวิตขององค์การอนามัยโลกชุดย่อฉบับภาษาไทย มีค่าความเชื่อมั่นด้วยการหาค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ 0.80, 0.71 และ 0.86 ตามลำดับ และทดสอบความเชื่อมั่นของแบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพด้านความเข้าใจโดยใช้ค่า KR 20 ได้ค่าเท่ากับ 0.76 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน
ผลการศึกษาพบว่า ค่าเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับดี (Mean = 47.81, S.D. = 6.84) ค่าเฉลี่ยพฤติกรรมสุขภาพตาม 3อ 2ส อยู่ในระดับดี (Mean = 22.52, S.D. = 3.67) ค่าเฉลี่ยคุณภาพชีวิตอยู่ในระดับปานกลาง (Mean = 92.01, S.D. = 12.80) ปัจจัยด้านความรอบรู้ด้านสุขภาพ (ß = 0.23) ระดับพฤติกรรมสุขภาพตาม 3อ2ส (ß = 0.16) และอายุ (ß = -0.16) สามารถร่วมกันทำนายคุณภาพชีวิตของประชาชนในจังหวัดจันทบุรี ได้ร้อยละ 12.20 (R2 = 0.12, p-value < 0.05) ดังนั้น ควรมีการพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมสุขภาพ 3อ 2ส ตั้งแต่ในช่วงวัยเยาว์อย่างเป็นระบบและต่อเนื่องเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในจังหวัดจันทบุรีต่อไป
เอกสารอ้างอิง
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2561). การเสริมสร้างและประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2566). คู่มือการดูแลสุขภาพตามหลัก 3อ.2ส. สำหรับแกนนำสุขภาพ. สืบค้นเมื่อ 25 เมษายน 2568 จาก https://hed.hss.moph.go.th/uploads/2024/05.
กิติพงษ์ เรือนเพ็ชร, สุภิศา ขำเอนก, อภิสรากรณ์ หิรัณย์วิชญกุล, สุวรัตน์ ธีระสุต และศิริลักษณ์ สุวรรณวงษ์. (2566). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3อ. 2ส. ของนิสิตพยาบาลมหาวิทยาลัยเอกชนแห่งหนึ่งในจังหวัดบุรีรัมย์. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9, 17(1), 1-12.
จิตติยา ใจคำ, จักรกฤษณ์ วังราษฎร์ และอักษรา ทองประชุม. (2561). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพตามหลัก 3อ. 2ส. ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน. วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ, 8(2), 1-24.
จิราพร เกศพิชญวัฒนา, สุวิณี วิวัฒน์วานิช, อังคณา ศรีสุข และสหรัฐ เจตมโนรมย์. (2561). คู่มือเรียนรู้เข้าใจวัยสูงอายุ: โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในเขตกรุงเทพมหานคร. กรุงเทพฯ: บริษัท ยืนยงการพิมพ์ จำกัด.
ชินตา เตชะวิจิตรจารุ. (2561). ความรอบรู้ทางสุขภาพ: กุญแจสำคัญสู่พฤติกรรมสุขภาพและผลลัพธ์สุขภาพที่ดี. วารสารพยาบาลทหารบก, 19(ฉบับพิเศษ มกราคม-เมษายน), 1-11.
ทิวากร พระไชยบุญ, พรรณี บัญชรหัตถกิจ, เพชรัตน์ ศิริสุวรรณ, อัจฉรา นาเมือง, ณาฏนภา หีบแก้ว ปัดชสุวรรณ์ และอลงกรณ์ สุขเรืองกูล. (2565). ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพและคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพแห่งประเทศไทย, 4(2), 48-56.
ปลื้มใจ ไพจิตร. (2558). คุณภาพในการดำรงชีวิตของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารวิชาการด้านบริหารธุรกจิการจัดการ เศรษฐศาสตร์และนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี, 2, 30-41.
พงศ์รัตน์ ภิรมย์รัตน์, ฤๅเดช เกิดวิชัย และณัฐพงษ์ เตชะรัตนเสฏฐ์. (2563). รูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนจังหวัดแพร่. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 8(4), 1492-1505.
พัชรพงศ์ ชวนชม, ธีระวัฒน์ จันทึก และพิทักษ์ ศิริวงศ์. (2561). ลักษณะงานที่เหมาะสมกับแรงงานผู้สูงอายุ. วารสารวิจัยและพัฒนา วไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์, 13(1), 107-116.
พิศิษฐ์ ชัยสุวรรณถาวร, ธัญญาณี นิยมกิจ, ศตวรรษ ทิพโสต, วิฆเนศวร ฑะกอง และสุทธินันท์ โสตวิถี. (2565). คุณภาพชีวิตของประชาชนกลุ่มฐานรากจังหวัดจันทบุรี ระยอง และตราด. วารสารวิจัยรำไพพรรณี, 16(1), 118-127.
เพชราภรณ์ คำเอี่ยมรัตน์. (2558). ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเองตามหลัก 3อ.2ส. ของประชาชนกลุ่มเสี่ยงสูงโรคเบาหวานตำบลทุ่ม อำเภอเมืองศรีสะเกษ จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 8(3), 4-11.
วัชราพร เชยสุวรรณ. (2560). ความรอบรู้ด้านสุขภาพ: แนวคิดและการประยุกต์สู่การปฏิบัติการพยาบาล. วารสารแพทย์นาวี, 44(3), 183-197.
วิมล โรมา และคณะ. (2562). การสำรวจความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชนไทย อายุ 15 ปีขึ้นไป พ.ศ. 2562. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. (2568). การเมือง เศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิต ในปี 2568. สืบค้นเมื่อ 30 พฤษภาคม 2568 จาก https://nidapoll.nida.ac.th/survey_detail?survey_id=733.
สำนักงานจังหวัดจันทบุรี. (2566). แผนพัฒนาจังหวัดจันทบุรี พ.ศ. 2566-2570. สืบค้นเมื่อ 12 กันยายน 2566 จาก https://www.chanthaburi.go.th/news_devpro.
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2560). แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560-2564). กรุงเทพฯ: กระทรวงสาธารณสุข.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2565). จำนวนและสัดส่วนประชากรจากการทะเบียน จำแนกตามกลุ่มวัย เพศ ภาค และจังหวัด พ.ศ. 2555-2565. สืบค้นเมื่อ 12 กันยายน 2566 จากhttp://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/01.aspx.
สุภาภรณ์ ตันตินันทตระกูล, จิรกุล ครบสอน และนงลักษณ์ วิชัยรัมย์. (2565). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในชุมชนบางโพธิ์เหนือ อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 7(11), 352-373.
สุวรรณา หล่อโลหะการ และประพรศรี นรินทร์รักษ์. (2564). ศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพ พฤติกรรมสุขภาพและคุณภาพชีวิตของอาสาสมัครสาธารณสุขจังหวัดภูเก็ต. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 30(3), S414-S422.
อรรยา จันทร์เพ็ญ และอมรศักดิ์ โพธิ์อ่ำ. (2566). ความรอบรู้ด้านสุขภาพที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุพฤฒพลังเขตอำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนอร์ทเทิร์น, 4(3), 90-100.
อุไรวรรณ ทัศนีย์สุวรรณ. (2564). ปัจจัยทำนายคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในคลินิกโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง โรงพยาบาลหัวไทร อำเภอหัวไทร จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 8(1), 293-311.
Mahatnirunkul, S., Tuntipivatanakul, W., & Pumpisanchai, W. (1998). Comparison of the WHOQOL-100 and the WHOQOL-BREF (26 items). Journal of Mental Health Thailand, 5(3), 4-15.
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into health 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259-267. https://doi.org/10.1093/heapro/15.3.259
World Health Organization. (2022). Noncommunicable diseases: Key facts. Geneva: Author. Retrieved May 30, 2025 from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases.
Yamane, T. (1973). Statistics: An introductory analysis. New York: Harper & Row.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารวิจัยการพยาบาลและการสาธารณสุข
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารวิจัยการพยาบาลและการสาธารณสุข ที่เป็นวรรณกรรมของผู้เขียน บรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
2. บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของ วารสารวิจัยการพยาบาลและการสาธารณสุข
