ความต่างกันของเพศกับความเสี่ยงการเกิดโรคเป็นซ้ำในระยะเวลา 1 ปี: การเปรียบเทียบคะแนนความเสี่ยง ระดับความเสี่ยง และชนิดปัจจัยเสี่ยงในผู้ป่วยโรคสมองขาดเลือด กลุ่มผู้ใหญ่อายุน้อยเพศหญิงและชาย
คำสำคัญ:
ความต่างกันของเพศ, ปัจจัยเสี่ยง, โรคหลอดเลือดสมองในผู้ใหญ่อายุน้อยบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงบรรยายวิเคราะห์ข้อมูลย้อนหลัง 1 ปี มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงเปรียบเทียบคะแนนความเสี่ยง ระดับความเสี่ยงการเกิดโรคซ้ำในระยะเวลา 1 ปี และชนิดปัจจัยเสี่ยงที่พบในผู้ป่วยโรคสมองขาดเลือดกลุ่มผู้ใหญ่อายุน้อยเพศหญิงและชาย โดยการศึกษาข้อมูลทุติยภูมิจากระบบบันทึกข้อมูลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือด จำนวน 3,226 ราย ที่เข้ารักษาในโรงพยาบาลหาดใหญ่ ระหว่างเดือนตุลาคม 2554 ถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2559 ประเมินระดับความเสี่ยงโดยใช้ Essen Stroke Risk Score (ESRS) พิจารณาจากปัจจัยทำนายอุบัติการณ์ชนิดรุนแรงแปดชนิด ประกอบด้วย อายุ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน ประวัติเคยเกิดโรคหลอดเลือดสมองหรือภาวะสมองขาดเลือดชั่วคราว โรคหัวใจขาดเลือด โรคหัวใจและหลอดเลือดชนิดอื่นที่ไม่ใช่โรคหัวใจขาดเลือดและไม่ใช่ภาวะหัวใจห้องบนเต้นพลิ้ว โรคหลอดเลือดส่วนปลาย และการสูบบุหรี่ จำแนกระดับความเสี่ยงเป็นต่ำ และสูง วิเคราะห์โมเดลโลจิสติกโดยใช้ค่าอัตราส่วนความเสี่ยง (odds ratio [OR]) และช่วงความเชื่อมั่นที่ร้อยละ 95 (95% confidence interval [95%CI])
ผลการวิจัยพบว่า ผู้ป่วยเพศหญิงมีค่าเฉลี่ยคะแนนความเสี่ยงการเกิดโรคเป็นซ้ำในระยะเวลา 1 ปี รวม ต่ำกว่าชาย (p = <.001) และผู้ป่วยเพศหญิงและชายมีระดับความเสี่ยงแตกต่างกัน (χ2= 35.94, p = 0.000) และวิเคราะห์โมเดลปัจจัยเดียว พบว่าความชุกปัจจัยเสี่ยงแตกต่างกันสองชนิด คือเบาหวาน (χ2 = 5.754, p = 0.016) และการสูบบุหรี่ (χ2 = 35.94, p=0.000) การวิเคราะห์โมเดลโลจิสติก พบว่า ผู้ป่วยเพศหญิงมีความชุกของเบาหวานสูงกว่าชาย (aOR 1.59, 95%CI 1.12-2.26, p = 0.009) และพบความดันโลหิตสูงสูงกว่าชาย (aOR 1.35, 95%CI 1.01-1.82, p = 0.017) แต่พบความชุกของการสูบบุหรี่ในผู้ป่วยเพศหญิงต่ำกว่าชาย (aOR 0.02, 95%CI 0.01-0.03, p = 0.000)
งานวิจัยเสนอแนะว่าเนื่องจากปัจจัยเสี่ยงในผู้ป่วยโรคสมองขาดเลือดกลุ่มผู้ใหญ่อายุน้อยเพศหญิงและชายนั้นแตกต่างกัน การประเมินปัจจัยเสี่ยงโดยแยกตามเพศจึงเป็นข้อมูลสำคัญในการพิจารณาแนวทางการป้องกันความเสี่ยงการเกิดโรคเป็นซ้ำในระยะเวลา 1 ปีของผู้ป่วยโรคสมองขาดเลือดกลุ่มผู้ใหญ่อายุน้อย
เอกสารอ้างอิง
Suwanwela NC, Poungvarin N. for the Asian Stroke Advisory Panel. Stroke burden and stroke care system in Asia. Neurol India. 2016; 64(Suppl S1): 46-51.
Putaala J, Yesilot N, Waje-Andreassen U, Pitkäniemi J, Vassilopoulou S, Nardi K, et al. Demographic and geographic vascular risk factor differences in European young adults with ischemic stroke: the 15 Cities Young Stroke Study. Stroke. 2012; 43: 2624-30.
Rutten-Jacobs LCA, Arntz RM, Maaijwee NAM, Schoonderwaldt HC, Dorresteijn LD, van Dijk EJ, de Leeuw FE. Long-term mortality after stroke among adults aged 18 to 50 years. JAMA. 2013; 309(11): 1136-44.
Tan KS, Navarro JC, Wong KS, Huang YN, Chiu HC, Poungvarin N, et al. on behalf of the Asian Stroke Advisory Panel. Clinical profile, risk factors and aetiology of young ischaemic stroke patients in Asia: a prospective, multicentre, observational, hospital-based study in eight cities. Neurol. Asia. 2014; 19(2): 117-27.
Schneider S, Kornejeva A, Vibo R, Kõrv J. Risk Factors and Etiology of Young Ischemic Stroke Patients in Estonia. Stroke Res Treat. 2017; 2017: 8075697. doi.org/10.1155/2017/8075697
Barra M, Labberton AS, Faiz KW, Lindstrøm JC, Rønning OM, Viana J, et al. Stroke incidence in the young: evidence from a Norwegian register study. J. Neurol. 2019; 266: 68-84.
Griffiths D, Sturm J. Epidemiology and etiology of young stroke. Stroke Res Treat. 2011; 1: 209370. doi:10.4061/2011/209370
Maeda K, Toyoda K, Minematsu K, Kobayashi S, for the Japan Standard Stroke Registry Study Group. Effects of sex difference on clinical features of acute ischemic stroke in Japan. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2013; 22(7): 1070-5.
Wang Z, Li J, Wang C, Yao X, Zhao X, Wang Y, et al. Gender differences in 1-year clinical characteristics and outcomes after stroke: results from the China National Stroke Registry. PLoS ONE. 2013; 8(2): e56459. doi:10.1371/ journal.pone.0056459
Yu C, An Z, Zhao W, Wang W, Gao C, Liu S, et al. Sex differences in stroke subtypes, severity, risk factors, and outcomes among elderly patients with acute ischemic stroke. Front. Aging Neurosci. 2015; 7: 174. doi: 10.3389/fnagi.2015.00174
Palm F, Urbanek C, Wolf J, Buggle F, Kleemann T, Hennerici MG, et al. Etiology, risk factors and sex differences in ischemic stroke in the Ludwigshafen Stroke Study, a population-based stroke registry. Cerebrovasc Dis. 2012; 33: 69-75.
Putaala J, Curtze S, Hiltunen S, Tolppanen H, Kaste M, Tatlisumak T. Causes of death and predictors of 5-year mortality in young adults after first-ever ischemic stroke: the Helsinki Young Stroke Registry. Stroke. 2009; 40: 2698-703.
Dharmasaroja PA, Muengtaweepongsa S, Lechawanich C, Pattaraarchachai J. Causes of ischemic stroke in young adults in Thailand: a pilot study. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2011; 20(3): 247-50.
Lee JD, Hu YH, Lee M, Huang YC, Kuo YW, Lee TH. High risk of one-year stroke recurrence in patients with younger age and prior history of ischemic stroke. Curr Neurovasc Res. 2018; 16(3): 250-7.
Haast RAM, Gustafson DR, Kiliaan AJ. Sex differences in stroke. J Cereb Blood Flow Metab. 2012; 32(12): 2100-7.
Kernan WN, Ovbiagele B, Black HR, Bravata DM, Chimowitz MI, Ezekowitz MD, et al. for the American Academy of Neurology affirms the value of this guideline as an educational tool for neurologists. Endorsed by the American Association of Neurological Surgeons and Congress of Neurological Surgeons. Guidelines for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2014; 45: 2160-236.
Kauw F, Takx RAP, de Jong HWAM, Velthuis BK, Kappelle LJ, Dankbaar JW. Clinical and imaging predictors of recurrent ischemic stroke: a systematic review and meta-analysis. Cerebrovasc Dis. 2018; 45(5-6): 279-87.
Khanevski AN, Bjerkreim AT, Novotny V, Næss H, Thomassen L, Logallo N, et al. on behalf of the NORSTROKE study group. Recurrent ischemic stroke: Incidence, predictors, and impact on mortality. Acta Neurologica Scandinavica. 2019; 140(1): 3-8.
Weimar C, Diener HC, Alberts MJ, Steg PG, Bhatt DL, Wilson PWF, et al. on behalf of the REACH Registry Investigators. The Essen Stroke Risk Score predicts recurrent cardiovascular events: a validation within the REduction of Atherothrombosis for Continued Health (REACH) Registry. Stroke. 2009; 40(2): 350-4.
Weimar C, Benemann J, Michalski D, Müller M, Luckner K, Katsarava Z, et al. Prediction of recurrent stroke and vascular death in patients with transient ischemic attack or nondisabling stroke: a prospective comparison of validated prognostic scores. Stroke. 2010; 41(3): 487-93.
Liu J, Li M, Liu J. Evaluation of the ESRS and SPI-II scales for short-term prognosis of minor stroke and transient ischemic attack. Neurol. Res. 2012; 35(6): 568-72.
Chen P, Liu Y, Wang Y, Wang A, Zheng H, Zhao X, et al. A validation of the Essen Stroke risk score in outpatients with ischemic stroke. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2016; 25(9): 2189-95.
Boulanger M, Li L, Lyons S, Lovett NG, Kubiak MM, Silver L, et al. Essen risk score in prediction of myocardial infarction after transient ischemic attack or ischemic stroke without prior coronary artery disease. Stroke. 2019; 50(12): 3393-9.
Kulshreshtha A, Anderson LM, Goyal A, Keenan NL. Stroke in South Asia: a systematic review of epidemiologic literature from 1980 to 2010. Neuroepidemiology 2012; 38: 123-9.
Adams HP, Bendixen BH, Kappelle LJ, Biller J, Love BB, Gordon DL, et al. Classification of subtype of acute ischemic stroke: definition for use in a multicenter clinical trial. Stroke. 1993; 24: 35-41.
Meng X, Wang Y, Zhao X, Wang C, Li H, Liu L, et al. Validation of the ESSEN stroke risk score and the stroke prognosis instrument ii in Chinese patients. Stroke. 2011;42(12): 3619-20.
Field A. Discovering statistics using SPSS. 3rd ed. London: SAGE Publications Ltd; 2009.
Aekplakorn W, Puckcharern H, Thaikla K, Satheannoppakao W. Thai national health examination survey: NHES V. Nonthaburi: Health System Research Institute, Thailand; 2016. (in Thai)
Aigner A, Grittner U, Rolfs A, Norrving B, Siegerink B, Busch MA. Contribution of established stroke risk factors to the burden of stroke in young adults. Stroke. 2017; 48: 1744-51.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความนี้ยังไม่เคยตีพิมพ์หรืออยู่ในระหว่างส่งไปตีพิมพ์ในวารสารอื่น ๆ มาก่อน และกองบรรณาธิการขอสงวนสิทธิ์ในการตรวจทาน และแก้ไขต้นฉบับตามเกณฑ์ของวารสาร ในกรณีที่เรื่องของท่านได้ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารฉบับนี้ถือว่าเป็น ลิขสิทธิ์ของวารสารพยาบาลโรคหัวใจและทรวงอก
