การศึกษาย้อนหลังผลของการทำศัลยกรรมปลายรากฟัน
Article Sidebar
Published:
Oct 21, 2020
Keywords:
ผลสำเร็จของงานเอ็นโดดอนติกส์, ศัลยกรรมปลายรากฟัน, ปัจจัยต่อผลสำเร็จ, วัสดุอุดย้อนปลายรากฟัน, งานเอ็นโดดอนติกส์มหิดล
Main Article Content
Abstract
วัตถุประสงค์ เพื่อประเมินผลสำเร็จของการทำศัลยกรรมปลายรากฟัน และปัจจัยที่มีต่อผลสำเร็จ
วัสดุอุปกรณ์และวิธีการศึกษา รวบรวมข้อมูลบันทึกผู้ป่วยที่ได้รับการทำศัลยกรรมปลายรากฟันที่คลินิกวิทยาเอ็นโดดอนต์ คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ตั้งแต่เดือนมกราคม พ.ศ. 2543 ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2553 และได้ติดตามผลการรักษาอย่างน้อย 1 ปี วิธีการศึกษา การรวบรวมข้อมูลและการประเมินผล อิงตามการศึกษาโตรอนโตระยะที่ 3, 4, 5: การทำศัลยกรรมปลายรากฟัน ประกอบด้วยการประเมินทางคลินิกและภาพรังสีก่อนการรักษา ระหว่างการรักษา และหลังการรักษา การหายแบ่งออกเป็น หายอย่างสมบูรณ์ กำลังหาย และเป็นโรค
ผลการศึกษา ฟันที่ได้รับการทำศัลยกรรมปลายรากฟันทั้งสิ้น 103 ซี่ อยู่ในเกณฑ์คัดเข้า 78 ซี่ (ร้อยละ 75.7) ฟันที่ถูกคัดออก 25 ซี่ มีภาพรังสีไม่ดีหรือไม่ครบถ้วน 4 ซี่ ไม่ได้มาติดตามผลการรักษาหรือติดตามผลน้อยกว่า 1 ปี 20 ซี่ และฟันแตก 1 ซี่ การกลับมาติดตามผลร้อยละ 80.6 เวลาติดตามผล 1-11.5 ปี เฉลี่ย 3.8 ปี ผลการศึกษาพบการหายอย่างสมบูรณ์ร้อยละ 73.1 (57 ซี่) กำลังหายร้อยละ 10.2 (8 ซี่) และเป็นโรคร้อยละ 16.7 (13 ซี่) ปัจจัยที่มีผลต่อการหายอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) ได้แก่ การไม่อุดย้อนปลายรากหลังจากตัดปลายรากฟัน ชนิดของวัสดุอุดย้อนปลายราก การไม่มีกระดูกเบ้าฟันด้านริมฝีปาก และการมีร่องลึกปริทันต์หลังการรักษา
บทสรุป ผลสำเร็จของการทำศัลยกรรมอุดย้อนปลายรากฟันซึ่งรวมการหายอย่างสมบูรณ์และกำลังหายคิดเป็นร้อยละ 83.3 (65ซี่) โดยปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) ได้แก่ การไม่อุดย้อนปลายรากหลังตัดปลายรากฟัน ชนิดของวัสดุอุดย้อนปลายรากที่ไม่ใช่เอ็มทีเอหรือซูเปอร์อีบีเอ การไม่มีกระดูกเบ้าฟันด้านริมฝีปาก และการมีร่องลึกปริทันต์หลังการรักษา
Article Details
How to Cite
1.
Sutimuntanakul S, Jirathanyanatt T, Theinkaprasit H, Jantarat J, Yanpiset K. การศึกษาย้อนหลังผลของการทำศัลยกรรมปลายรากฟัน. M Dent J [Internet]. 2020 Oct. 21 [cited 2024 Nov. 18];37(3):339-56. Available from: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/mdentjournal/article/view/246867
Section
Original articles
References
1. Oberli K, Bornstein MM and von Arx T. Periapical surgery and the maxillary sinus: radiographic parameters for clinical outcome. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2007; 103: 848-53.
2. Rud J, Andreasen JO, Jensen JE. Radiographic criteria for the assessment of healing after endodontic surgery. Int J Oral Surg 1972; 1:195-214.
3. Ørstavik D, Kerekes K, Eriksen HM. The periapical index: a scoring system for radiographic assessment of apical periodontitis. Endod Dent Traumatol 1986; 2 :20-34.
4. Wang N, Knight K, Dao T, Friedman S. Treatment outcome in endodontics-The Toronto study.Phases I and II: Apical surgery. J Endod 2004; 30: 751-61.
5. Barone C, Dao TT, Basrani BB, Wang N, Friedman S. Treatment outcome in endodontics: The Toronto study-phase 3, 4, and 5: Apical surgery. J Endod 2010; 36: 28-35.
6. Rud J, Munksgaard EC, Andreasen JO, Rud V. Retrograde root filling with composite and a dentin-bonding agent. 2. Endod Dent Traumatol 1991; 7: 126-31.
7. Hirsch JM, Ahlstrom U, Henrikson PA, Heyden G, Peterson LE. Periapical surgery. Int J Oral Surg 1979; 8: 173-85.
8. Sumi Y, Hattori H, Hayashi K, Ueda M. Ultrasonic root-end preparation: Clinical and radiographic evaluation of results. J Oral Maxillofac Surg 1996; 54: 590-3.
9. August DS. Long-term, postsurgical results on teeth with periapical radiolucencies. J Endod 1996; 22: 380-3.
10. Halse A, Molven O, Grung B. Follow-up after periapcal surgery: the value of one-year control. Endod Dent Traumatol 1991; 7: 246-50.
11. Zuolo ML, Ferreira MO, Gutmann JL. Prognosis in periradicular surgery: a clinical prospective study. Int Endod J 2000; 33: 91-8.
12. Friedman S. The prognosis and expected outcome of apical surgery. Endod topics 2005; 11: 219-62.
13. Grung B, Molven O, Halse A. Periapical surgery in a Norwegian country hospital: follow-up findings of 477 teeth. J Endod 1990; 16: 411-7.
14. Rahbaran S, Gilthorp MS, Harrison SD, Gulabivala K. Comparison of clinical outcome of periapical surgery in endodontic and oral surgery units of a teaching dental hospital: A retrospective study. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2001; 91: 700-9.
15. von Arx T, Jensen SS, Hanni S, Clinical and radiographic assessment of various predictors for healing outcome 1 year after periapical surgery. J Endod 2007; 33: 123-8.
16. Molven O, Halse A, Grung B. Surgical management of endodontic failure: indications and treatment results. Int Dent J 1991; 41: 33-42
17. Tsesis I, Rosen E, Schwartz-Arad D, Fuss Z. Retrospective evaluation of surgical endodontic treatment: traditional versus modern technique. J Endod 2006; 32: 412-6.
18. Rubinstein RA, Kim S. Long-term follow up of cases considered healed one year after apical microsurgery. J Endod 2002; 28: 378-3.
19. Dorn SO, Gartner AH. Retrograde filling materials: a retrospective success-failure study of amalgam, EBA, and IRM. J Endod 1990; 16: 391-3.
20. Kim E, Song JS, Jung IY, Lee SJ, Kim S. Prospective clinical study evaluating endodontic microsurgery outcomes for cases with lesions of endodontic origin compared with cases with lesions of combined periodontal-endodontic origin. J Endod 2008; 34: 546-51.
21. Gagliani MM, Gorni FGM, Strohmenger L. Periapical resurgery versus periapical surgery: a 5-year longitudinal comparison. Int Endod J 2005; 38: 320-7.
22. Song M. Jung IY, Lee SJ, Lee CY, Kim E. Prognostic factors for clinical outcomes in endodontic microsurgery: a retrospective study. J Endod 2011; 37: 927-33.
23. de Lange J, Putters T, Baas EM, van Ingen JM. Ultrasonic root-end preparation in apical surgery: a retrospective randomized study. Oral Surg Oral Med Oral pathol Oral Radiol Endod 2007;104 :841-5.
24. Song M, Shin S-J, Kim E. Outcomes of endodontic micro-resurgery: a prospective clinical study. J Endod 2011; 37: 316-20.
25. Torabinajad M, Rastegar AF, Kettering JD, Pitt Ford TR. Bacterial leakage of mineral trioxide aggregate as a root-end filling material. J Endod 1995; 21: 109-12
26. Torabinejad M, Honh CU, Pitt Ford TR, Kettering JD. Cytotoxicity of four root end filling materials. J Endod 1995; 21: 489-92.
27. Baek S-H, Plenk Jr. H, Kim S. Periapical tissue responses and cementum regeneration with amalgam, SuperEBA, and MTA as root-end filling materials. J Endod 2005; 31: 444-9.
28. Chong BS, Pitt Ford TR, Hudson MB. A prospective clinical study of mineral trioxide aggregate and IRM when used as root-end filling materials in endodontic surgery. Int Endod J 2003; 36: 520-6.
29. Ray HA, Trope M: Periapical status of endodontically treated teeth in relation to the technical quality of the root filling and the coronal restoration. Int Endod J 1995; 28:12-8.
30. Molven O, Halse A, Grung B. Observer strategy and the radiographic classification of healing after endodontic surgery. Int J Oral Maxillofac Surg 1987; 16: 432-9.
31. Landis JR, Koch GG. The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics 1977; 33: 159-74.
32. Boucher Y, Matossian L, Rilliard F, Machtou P. Radiographic evaluation of the prevalence and technical quality of root canal treatment in a French subpopulation. Int Endod J 2002; 35: 229-38.
33. Dugas NN, Lawrence HP, Teplitsky PE, Pharoah MJ, Friedman S. Periapical health and treatment quality assessment of root-filled teeth in two Canadian populations. Int Endod J 2003; 36: 181-92.
34. Segura-Egea JJ, Jimenez-Pinzon A, Poyato-Ferrera M, Velasco-Ortega E, Rios-Santos JV. Periapical status and quality of root filling and coronal restorations in an adult Spanish population. Int Endod J 2004; 37: 525-30.
35. Testori T, Capelli M, Milani S, Weinstein RL. Success and failure in periradicular surgery: a longitudinal retrospective analysis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1999; 87: 493-498.
36. Harty FJ, Parkins BJ, Wengraf AM. The success rate of apicectomy: a retrospective study of 1,016 cases. Br dent J 1970; 129: 407-13.
37. Skoglund A, Persson G. A follow up study of apicoectomized teeth with total loss of the buccal bone plate. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1985; 59:78-81.
38. Schwartz-Arad D, Yarom N, Lustig JP, Kaffe I. A retrospective radiographic study of root end surgery with amalgam and intermediate restorative material. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2003; 96: 472-7.
39. Christiansen R, Kirkevang LL, Horsted-Bindslev P, Wenzel A. Randomized clinical trial of root-end resection followed by root-end filling with mineral trioxide aggregate or smoothing of the orthograde gutta-percha root filling-1-year follow-up. Int Endod J 2009; 42: 105-14.
40. Pichardo MR, George SW, Bergeron BE, Jeansonne BG, Rutledge R. Apical leakage of root- end placed SuperEBA, MTA, and Geristore restorations in human teeth previously stored in 10% formalin. J Endod 2006; 32: 956-9.
41. Maltezos C, Glickman GN, Ezzo P, He J. Comparison of the sealing of Resilon, ProRoot MTA, and Super-EBA as root-end filling materials: a bacterial leakage study. J Endod 2006; 32: 324-7.
42. Torabinejad M, Chivian N. Clinical applications of mineral trioxide aggregate. J Endod 1999; 25: 197-205.
43. Danin J, Stromberg T, Forsgren H, Linder LE, Ramskold LO. Clinical management of nonhealing periradicular pathosis. Surgery versus endodontic retreatment. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1996; 82: 213-7.
44. Torabinejad M, Corr R, Handysides R, Shabahang S. Outcomes of nonsurgical retreatment and endodontic surgery: a systematic review. J Endod 2009; 35: 930-7.
45. von Arx T, Penarrocha M, Jensen S. Prognostic factors in apical surgery with root end filling: a meta-analysis. J Endod 2010; 36: 957-73.
46. Peterson J, Gutmann JL. The outcome of endodontic resurgery: a systematic review. Int Endod J 2001; 34: 169-75.
47. Rud J, Andreasen JO, Jensen JE. A follow-up study of 1,000 cases treated by endodontic surgery. Int J Oral Surg 1972; 1: 215-28.
2. Rud J, Andreasen JO, Jensen JE. Radiographic criteria for the assessment of healing after endodontic surgery. Int J Oral Surg 1972; 1:195-214.
3. Ørstavik D, Kerekes K, Eriksen HM. The periapical index: a scoring system for radiographic assessment of apical periodontitis. Endod Dent Traumatol 1986; 2 :20-34.
4. Wang N, Knight K, Dao T, Friedman S. Treatment outcome in endodontics-The Toronto study.Phases I and II: Apical surgery. J Endod 2004; 30: 751-61.
5. Barone C, Dao TT, Basrani BB, Wang N, Friedman S. Treatment outcome in endodontics: The Toronto study-phase 3, 4, and 5: Apical surgery. J Endod 2010; 36: 28-35.
6. Rud J, Munksgaard EC, Andreasen JO, Rud V. Retrograde root filling with composite and a dentin-bonding agent. 2. Endod Dent Traumatol 1991; 7: 126-31.
7. Hirsch JM, Ahlstrom U, Henrikson PA, Heyden G, Peterson LE. Periapical surgery. Int J Oral Surg 1979; 8: 173-85.
8. Sumi Y, Hattori H, Hayashi K, Ueda M. Ultrasonic root-end preparation: Clinical and radiographic evaluation of results. J Oral Maxillofac Surg 1996; 54: 590-3.
9. August DS. Long-term, postsurgical results on teeth with periapical radiolucencies. J Endod 1996; 22: 380-3.
10. Halse A, Molven O, Grung B. Follow-up after periapcal surgery: the value of one-year control. Endod Dent Traumatol 1991; 7: 246-50.
11. Zuolo ML, Ferreira MO, Gutmann JL. Prognosis in periradicular surgery: a clinical prospective study. Int Endod J 2000; 33: 91-8.
12. Friedman S. The prognosis and expected outcome of apical surgery. Endod topics 2005; 11: 219-62.
13. Grung B, Molven O, Halse A. Periapical surgery in a Norwegian country hospital: follow-up findings of 477 teeth. J Endod 1990; 16: 411-7.
14. Rahbaran S, Gilthorp MS, Harrison SD, Gulabivala K. Comparison of clinical outcome of periapical surgery in endodontic and oral surgery units of a teaching dental hospital: A retrospective study. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2001; 91: 700-9.
15. von Arx T, Jensen SS, Hanni S, Clinical and radiographic assessment of various predictors for healing outcome 1 year after periapical surgery. J Endod 2007; 33: 123-8.
16. Molven O, Halse A, Grung B. Surgical management of endodontic failure: indications and treatment results. Int Dent J 1991; 41: 33-42
17. Tsesis I, Rosen E, Schwartz-Arad D, Fuss Z. Retrospective evaluation of surgical endodontic treatment: traditional versus modern technique. J Endod 2006; 32: 412-6.
18. Rubinstein RA, Kim S. Long-term follow up of cases considered healed one year after apical microsurgery. J Endod 2002; 28: 378-3.
19. Dorn SO, Gartner AH. Retrograde filling materials: a retrospective success-failure study of amalgam, EBA, and IRM. J Endod 1990; 16: 391-3.
20. Kim E, Song JS, Jung IY, Lee SJ, Kim S. Prospective clinical study evaluating endodontic microsurgery outcomes for cases with lesions of endodontic origin compared with cases with lesions of combined periodontal-endodontic origin. J Endod 2008; 34: 546-51.
21. Gagliani MM, Gorni FGM, Strohmenger L. Periapical resurgery versus periapical surgery: a 5-year longitudinal comparison. Int Endod J 2005; 38: 320-7.
22. Song M. Jung IY, Lee SJ, Lee CY, Kim E. Prognostic factors for clinical outcomes in endodontic microsurgery: a retrospective study. J Endod 2011; 37: 927-33.
23. de Lange J, Putters T, Baas EM, van Ingen JM. Ultrasonic root-end preparation in apical surgery: a retrospective randomized study. Oral Surg Oral Med Oral pathol Oral Radiol Endod 2007;104 :841-5.
24. Song M, Shin S-J, Kim E. Outcomes of endodontic micro-resurgery: a prospective clinical study. J Endod 2011; 37: 316-20.
25. Torabinajad M, Rastegar AF, Kettering JD, Pitt Ford TR. Bacterial leakage of mineral trioxide aggregate as a root-end filling material. J Endod 1995; 21: 109-12
26. Torabinejad M, Honh CU, Pitt Ford TR, Kettering JD. Cytotoxicity of four root end filling materials. J Endod 1995; 21: 489-92.
27. Baek S-H, Plenk Jr. H, Kim S. Periapical tissue responses and cementum regeneration with amalgam, SuperEBA, and MTA as root-end filling materials. J Endod 2005; 31: 444-9.
28. Chong BS, Pitt Ford TR, Hudson MB. A prospective clinical study of mineral trioxide aggregate and IRM when used as root-end filling materials in endodontic surgery. Int Endod J 2003; 36: 520-6.
29. Ray HA, Trope M: Periapical status of endodontically treated teeth in relation to the technical quality of the root filling and the coronal restoration. Int Endod J 1995; 28:12-8.
30. Molven O, Halse A, Grung B. Observer strategy and the radiographic classification of healing after endodontic surgery. Int J Oral Maxillofac Surg 1987; 16: 432-9.
31. Landis JR, Koch GG. The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics 1977; 33: 159-74.
32. Boucher Y, Matossian L, Rilliard F, Machtou P. Radiographic evaluation of the prevalence and technical quality of root canal treatment in a French subpopulation. Int Endod J 2002; 35: 229-38.
33. Dugas NN, Lawrence HP, Teplitsky PE, Pharoah MJ, Friedman S. Periapical health and treatment quality assessment of root-filled teeth in two Canadian populations. Int Endod J 2003; 36: 181-92.
34. Segura-Egea JJ, Jimenez-Pinzon A, Poyato-Ferrera M, Velasco-Ortega E, Rios-Santos JV. Periapical status and quality of root filling and coronal restorations in an adult Spanish population. Int Endod J 2004; 37: 525-30.
35. Testori T, Capelli M, Milani S, Weinstein RL. Success and failure in periradicular surgery: a longitudinal retrospective analysis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1999; 87: 493-498.
36. Harty FJ, Parkins BJ, Wengraf AM. The success rate of apicectomy: a retrospective study of 1,016 cases. Br dent J 1970; 129: 407-13.
37. Skoglund A, Persson G. A follow up study of apicoectomized teeth with total loss of the buccal bone plate. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1985; 59:78-81.
38. Schwartz-Arad D, Yarom N, Lustig JP, Kaffe I. A retrospective radiographic study of root end surgery with amalgam and intermediate restorative material. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2003; 96: 472-7.
39. Christiansen R, Kirkevang LL, Horsted-Bindslev P, Wenzel A. Randomized clinical trial of root-end resection followed by root-end filling with mineral trioxide aggregate or smoothing of the orthograde gutta-percha root filling-1-year follow-up. Int Endod J 2009; 42: 105-14.
40. Pichardo MR, George SW, Bergeron BE, Jeansonne BG, Rutledge R. Apical leakage of root- end placed SuperEBA, MTA, and Geristore restorations in human teeth previously stored in 10% formalin. J Endod 2006; 32: 956-9.
41. Maltezos C, Glickman GN, Ezzo P, He J. Comparison of the sealing of Resilon, ProRoot MTA, and Super-EBA as root-end filling materials: a bacterial leakage study. J Endod 2006; 32: 324-7.
42. Torabinejad M, Chivian N. Clinical applications of mineral trioxide aggregate. J Endod 1999; 25: 197-205.
43. Danin J, Stromberg T, Forsgren H, Linder LE, Ramskold LO. Clinical management of nonhealing periradicular pathosis. Surgery versus endodontic retreatment. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1996; 82: 213-7.
44. Torabinejad M, Corr R, Handysides R, Shabahang S. Outcomes of nonsurgical retreatment and endodontic surgery: a systematic review. J Endod 2009; 35: 930-7.
45. von Arx T, Penarrocha M, Jensen S. Prognostic factors in apical surgery with root end filling: a meta-analysis. J Endod 2010; 36: 957-73.
46. Peterson J, Gutmann JL. The outcome of endodontic resurgery: a systematic review. Int Endod J 2001; 34: 169-75.
47. Rud J, Andreasen JO, Jensen JE. A follow-up study of 1,000 cases treated by endodontic surgery. Int J Oral Surg 1972; 1: 215-28.