ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับอาการผิดปกติของระบบทางเดินหายใจอันเนื่องมาจากการทำงานในเกษตรกรเลี้ยงโคเนื้อ
คำสำคัญ:
ความชุก, อาการผิดปกติของระบบทางเดินหายใจ, เกษตรกรเลี้ยงโคเนื้อบทคัดย่อ
อาการผิดปกติของระบบทางเดินหายใจเป็นปัญหาสุขภาพจากการทำงานที่พบได้บ่อยในเกษตรกรเลี้ยงโคเนื้อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกของอาการผิดปกติระบบทางเดินหายใจและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดอาการผิดปกติของเกษตรกรเลี้ยงโคเนื้อ จำนวน 431 ราย ในอำเภอหันคา จังหวัดชัยนาท โดยใช้แบบสอบถามความชุกของอาการผิดปกติของระบบทางเดินหายใจ ตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 6 ท่าน ค่าความตรงเชิงเนื้อหา OIC (Objective Index of Congruence) เท่ากับ 1.00 ค่าความเชื่อมั่น Cronbach's Alpha เท่ากับ 0.80 และแบบสอบถามปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดอาการผิดปกติของระบบทางเดินหายใจ ค่าความตรงเชิงเนื้อหา เท่ากับ 1.00 ค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.70 รวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนเมษายนถึงมิถุนายน พ.ศ. 2567 วิเคราะห์ด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติไคสแควร์
ผลการวิจัยพบว่าความชุกของอาการผิดปกติของระบบทางเดินหายใจในช่วง 1 ปีที่ผ่านมาอยู่ที่ร้อยละ 33.17 อาการที่พบบ่อยขณะทำงาน ได้แก่ คัดจมูก ร้อยละ 61.90 แน่นหน้าอก ร้อยละ 52.50 และระคายเคืองจมูก ร้อยละ 47.44 ช่วงเย็นหลังเลิกงาน ได้แก่ น้ำมูกไหล ร้อยละ 29.89 ระคายคอ ร้อยละ 29.89 และหายใจไม่เต็มอิ่ม ร้อยละ 28.07 ในช่วงหยุดพักงาน ได้แก่ ไอ ร้อยละ 36.72 ไข้ ร้อยละ 33.33 และหายใจมีเสียงดังหวีด ร้อยละ 32.56 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับอาการผิดปกติ ได้แก่ ระยะเวลาสัมผัสฝุ่น (χ2= 11.09, p < 0.05) การใช้หน้ากากป้องกันทางเดินหายใจ (χ2 = 8.0, p < 0.05) การสัมผัสฝุ่นละอองจากอาหารข้นหรืออาหารสำเร็จรูป (χ2 = 4.50, p < 0.05) การสัมสัมผัสกลิ่น ก๊าซจากมูลโค (χ2 = 10.24, p < 0.05) การสัมผัสควันไฟ (χ2 = 8.78, p < 0.05) และฝุ่นจากขนหรือผิวหนังของโค (χ2 = 7.70, p < 0.05) ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่าเกษตรกรเลี้ยงโคเนื้อมีความเสี่ยงสูงต่ออาการผิดปกติของระบบทางเดินหายใจจากการทำงาน จึงมีความจำเป็นที่ต้องส่งเสริมพฤติกรรมการใช้หน้ากากป้องกันทางเดินหายใจ เช่น ฝึกอบรมเกษตรกรให้ตระหนักถึงความสำคัญ จัดหาหน้ากากที่เหมาะสมรวมทั้งปรับปรุงสิ่งแวดล้อมการทำงานตรวจสอบระบบระบายอากาศ และทำความสะอาดพื้นที่ทำงานอย่างสม่ำเสมอเพื่อลดความเสี่ยงดังกล่าว
เอกสารอ้างอิง
Radon K, Danuser B, Iversen M, Jorres R, Monso E, Opravil U, et al. Respiratory symptoms in European animal farmers. European Respiratory Journal 2001; 17(4):747-54.
ฤทธ์ดรงค์ เอมแย้ม, วีระพร ศุทธากรณ์, กรรณิการ์ ณ ลำปาง. ปัจจัยคุกคามสุขภาพจากการทำงานและภาวะสุขภาพตามความเสี่ยงของเกษตรกรเลี้ยงโคนมอำเภอแม่ออนจังหวัดเชียงใหม่. วารสารสาธารณสุขล้านนา 2563; 16(2):13-24.
Thaon I, Thiebaut A, Jochault L, Lefebvre A, Laplante JJ, Dalphin CJ. Influence of hay and animal feed exposure on respiratory status: A longitudinal study. European Respiratory Journal 2011; 37(4):767-74.
อัศนี โชติพันธุ์วิทยากุล. โรคจมูกอักเสบจากการทำงาน. ธรรมศาสตร์เวชสาร 2557; 14(1):72-8.
Eduard W, Douwes J, Omenaas E, Heederik D. Do farming exposures cause or prevent asthma Results from a study of adult Norwegian farmers. Thorax 2004; 59(5):381-6.
Sigsgaard T, Basinas I, Doekes G, Blay DF, Folletti I, Heederik D. Respiratory diseases and allergy in farmers working with livestock: A EAACI position paper. Clinical and Translational Allergy 2020; 29:10-29.
May S, Romberger DJ, Poole JA. Respiratory health effects of large animal farming environments. National Institute Health Public Access 2012; 15(8):524-41.
Nordgren TM, Charavaryamath C. Agricultural occupational exposures and factors affecting health effects. Current Allergy and Asthma Reports 2018; 18(12):1-8.
Puvvula J, Baccaglini L, Johnson A, Du Y, Bell EJ, Rautiainen HR. Prevalence and risk factors for pulmonary conditions among farmers and ranchers in the Central United States. J Agromedicine 2022; 27(4):378-90.
แม้นสรวง วุฒิอุดมเลิศ. โรคจากมลพิษในอาคาร Stachybotrys (ตอนที่ 2) [อินเทอร์เน็ต]. 2556 [เข้าถึงเมื่อ 20 เม.ย. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/134/
Sobczak AZW, Badora CJ, Wroblewska P, Zwolinski J. Farmers’ occupational diseases of allergenic and zoonotic origin. Journal of Agricultural and Environmental Medicine 2013; 30(5):311-5.
ขวัญใจ หรูพิทักษ์, สุกิจ พรมมากูล, สุปรีณา ศรีใสคํา. การสํารวจรูปแบบการเลี้ยงและการจัดการฟาร์มโคเนื้อในอําเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว. วารสารวิจัยรําไพพรรณี 2565; 16(3):121-32.
ถาวร ฉิมเลี้ยง, พรชัย เหลืองวารี. การศึกษาสภาพการเลี้ยงโคเนื้อของเกษตรกรในจังหวัดจันทบุรี. วารสารวิจัยรำไพพรรณี 2559; 10(3):73-8.
สุรีย์พร แสงวงศ์, วีรนุช ทันนิธิ, จักรกฤษ วิชาพร, พยุงศักดิ์ อินต๊ะวิชา. การศึกษาสภาพการเลี้ยงการประเมินปัญหาและโอกาสในการผลิตโคเนื้อคุณภาพของเกษตรกรจังหวัดแพร่. วารสารเกษตรพระจอมเกล้า 2563; 38(2):254-62.
ประทุม สร้อยวงค์. ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง [เอกสารประกอบการสอน]. บรรยายทาง Zoom Meeting ระเบียบวิธีวิจัยทางการพยาบาล. คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2564.
Polit DF, Beck CT. The content validity index: Are you sure you know what’s being reported Critique and recommendations. Research in Nursing & Health 2006; 29:489-97.
กรมปศุสัตว์. รายงานข้อมูลการเลี้ยงสัตว์ในประเทศไทย ปี 2562 [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: กรมปศุสัตว์; 2562 [เข้าถึงเมื่อ 20 พ.ย. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://ict.dld.go.th/webnew/images/stories/stat_web/yearly/2562/T2-1-cattle.pdf
พัทธนิษย์ คำธาร, อารีย์ จอแย, มณีรัตน์ สวนม่วง. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับอาการระบบทางเดินหายใจของเกษตรกรชาวนาในช่วงสถานการณ์หมอกควัน พื้นที่จังหวัดเชียงราย. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มทร.สุวรรณภูมิ 2565; 6(1):37-46
Burns N, Grove SK. The practice of nursing research: Conduct, critique, and utilization. 5th ed. Missouri: Elsevier Saunders; 2005.
Dosman JA, Senthilselvan A, Kirychuk SP, Lemay S, Barber EM, Willson P, et al. Positive human health effects of wearing a respirator in a swine barn. Chest 2000; 118(3):852-60.
Rogers F. Physiology of airway mucus secretion and pathophysiology of hypersecretion. Respiratory Care 2007; 52(9):1134-46.
Permatasari A, Kolibu RI. Health impact of dust exposure among livestock farmers. Environ Health Perspect 2020; 28(2):120-8.
Seifer A, Essen V, Jacobitz C, Crouch P, Lintner P. Organic Dust Toxic Syndrome: A Review. J Toxicol 2003; 41(2):185-93.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 10 จังหวัดอุบลราชธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 10 จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 10 จังหวัดอุบลราชธานีและบุคลากรท่านอื่นๆในสำนักงานฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
