ความแม่นยำของการตรวจหาเลือดแฝงในอุจจาระโดยอาศัยปฏิกิริยาทางอิมมูโนเคมมิคอล (Fecal Immunochemical Test : FIT test) ในการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ของโรงพยาบาลบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ

บทคัดย่อ

ที่มาของปัญหา: ในประเทศไทย โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่เป็นโรคมะเร็งที่พบเป็นอันดับ 3 ในเพศชาย และเป็นอันดับ 4 ในเพศหญิง มีความชุกคิดเป็นร้อยละ 1.0 และมีผู้เสียชีวิตประมาณ 3,000 รายต่อปี จากข้อมูลทางสถิติของแผนกศัลยกรรมโรงพยาบาลบางบ่อพบว่า ผู้ป่วยโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่มีแนวโน้มสูงขึ้น โดยในปี พ.ศ. 2559 (49 ราย) ปี พ.ศ. 2560 (55 ราย) และปี พ.ศ. 2561 (56 ราย) โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่สามารถตรวจพบได้ในระยะเริ่มแรกด้วยวิธีการตรวจคัดกรอง FIT test

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความแม่นยำของการตรวจ FIT test สำหรับการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ในโรงพยาบาล และศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ ได้แก่ เพศ ดัชนีมวลกาย ประวัติดื่มสุรา สูบบุหรี่ โรคเบาหวาน และโรคความดันโลหิตสูง

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาวิจัยแบบย้อนหลัง โดยเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนของผู้ป่วยที่เข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ด้วยวิธีการตรวจ FIT test ที่ให้ผลบวก และตรวจยืนยันด้วยการส่องกล้องลำไส้ใหญ่และทวารหนัก ตั้งแต่วันที่ 1 เดือนมกราคม พ.ศ. 2560 ถึงวันที่ 30 เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2562 และนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์หาค่าความแม่นยำ และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่

ผลการศึกษา: ค่าความแม่นยำของการตรวจ FIT test ในการคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ของโรงพยาบาลบางบ่อเท่ากับร้อยละ 49.3 ที่ค่า cut off value ที่ 50 ng/ml และเมื่อวิเคราะห์หาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ ด้วยสถิติตัวแปรการถดถอยโลจิสติกอย่างง่ายพบว่า เพศ และความดันโลหิตสูง เป็นปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ โดยเพศชายมีโอกาสเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่คิดเป็น 3.56 เท่าของเพศหญิง และคนที่เป็นความดันโลหิตสูงมีโอกาสเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่คิดเป็น 2.86 เท่าของคนที่ไม่เป็นโรคความดันโลหิตสูง

สรุป: ค่าความแม่นยำของการตรวจหา FIT test ในการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ในโรงพยาบาลบางบ่อเท่ากับร้อยละ 49.3 นอกจากนี้พบว่าปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ ได้แก่ เพศ และความดันโลหิตสูงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ค่า p-value = 0.05