การเพิ่มอัตราการได้รับยา Recombinant Tissue Plasminogen Activator ทางหลอดเลือดดำผ่านการดำเนินงานเชิงระบบในการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองโรงพยาบาลพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ที่มาของปัญหา: โรคหลอดเลือดสมองเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตและทุพพลภาพที่สำคัญทั่วโลกรวมถึงประเทศไทย การรักษามาตรฐานที่สามารถลดความรุนแรงและความพิการของโรคสมองขาดเลือด ได้แก่ การให้ยาละลายลิ่มเลือดภายใน 4.5 ชั่วโมง หลังเกิดอาการ ผู้ป่วยมีโอกาสได้รับยาสูงขึ้นหากมาถึงโรงพยาบาลเร็ว (early arrival time) และมีระบบช่องทางด่วน (stroke fast track system) ที่มีประสิทธิภาพ โรงพยาบาลพนัสนิคม พัฒนาระบบบริการสุขภาพในรูปแบบเครือข่ายครอบคลุมช่วงเวลาก่อนและหลังมาถึงโรงพยาบาล ทำให้สามารถเพิ่มอัตราการให้ยาละลายลิ่มเลือดได้
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของการดำเนินงานเชิงระบบต่ออัตราการได้รับยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำ เพื่อใช้เป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ถึงความสำคัญของการจัดระบบบริการสุขภาพในรูปแบบเครือข่ายในการเพิ่มอัตราการได้รับยาละลายลิ่มเลือด
วิธีการศึกษา: ศึกษาแบบย้อนหลัง คัดเลือกผู้ป่วยอายุ 18 ปีขึ้นไปที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลันและมีอาการไม่เกิน 24 ชั่วโมง ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลพนัสนิคมตั้งแต่พฤศจิกายน พ.ศ. 2564 ถึง ธันวาคม พ.ศ. 2565 โดยศึกษาอัตรามาถึงโรงพยาบาลทันเวลา อัตราการได้รับยาละลายลิ่มเลือด และปัจจัยที่สัมพันธ์กับอัตราดังกล่าว รวมถึงศึกษาผลการรักษาทางคลินิกอื่น
ผลการศึกษา: มีผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลันจำนวน 300 ราย มาทันเวลา 4.5 ชั่วโมง จำนวน 180 ราย (ร้อยละ 60) โดยพบว่าปัจจัยที่มีผลต่อการมาโรงพยาบาลทันในเวลา 4.5 ชั่วโมง ได้แก่ เพศหญิง ระดับการศึกษาที่สูงกว่าประถมศึกษา ช่องทางการมาถึงโรงพยาบาล มีอาการอ่อนแรงเป็นอาการสำคัญ ไม่ดื่มสุราและไม่สูบบุหรี่ ผู้ป่วยที่มาทันเวลาจำนวน 180 ราย ได้รับยาละลายลิ่มเลือด 38 ราย (ร้อยละ 21) ค่าเฉลี่ยของระยะเวลา door to needle เท่ากับ 48.4 นาที (20-108 นาที) มีผู้เสียชีวิตทั้งหมด 35 ราย (ร้อยละ 11.7) ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเสียชีวิตที่สำคัญได้แก่ สูงอายุ มีโรคประจำตัวเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหัวใจห้องบนเต้นพลิ้ว Glasgow Coma Scale ต่ำ National Institute of Health Stroke Scale (NIHSS) สูง การตีบหรืออุดตันของหลอดเลือดสมองขนาดใหญ่ และการอุดตันของหลอดเลือดสมองจากเหตุหัวใจ
สรุป: การพัฒนาระบบเครือข่ายบริการสุขภาพร่วมกับระบบช่องทางด่วนเพื่อดูแลโรคหลอดเลือดสมอง สามารถเพิ่มอัตราผู้ป่วยมาทันเวลา 4.5 ชั่วโมง เป็นร้อยละ 60 และอัตราการได้รับยาละลายลิ่มเลือดเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 21 ลดเวลา door to needle ได้สั้นที่สุดเหลือ 20 นาที
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
GBD 2019 Stroke Collaborators. Global, regional, and national burden of stroke and its risk fac-tors, 1990-2019: a systematic analysis for the global burden of disease study 2019. Lancet Neu-rol 2021;20:795-820.
Tiamkao S, IenghongK, Cheung LW, Celebi I, SuzukiT, Apiratwarakul K. Stroke incidence, rate of thrombolytic therapy, mortality in Thailand from 2009 to 2021. Open Access Macedonian Jour-nal of Medical Sciences [Internet]. 2022 [cited 2022 Oct 10];9(E):110-5. Available from: https://oamjms.eu/index.php/mjms/article/view/8051/6768
Saver JL, Fonarow GC, Smith EE, Reeves MJ, Grau-Sepulveda MV, Pan W, et al. Time to treat-ment with intravenous tissue plasminogen activator and outcome from acute ischemic stroke. JAMA 2013;309(23):2480-8.
Saver JL, Goyal M, Bonafe A, Diener HC, Levy EI, Pereira VM, et al. Stent-retriever throm-bectomy after intravenous t-PA vs. t-PA alone in stroke. N Engl J Med 2015;372(24):2285-95.
Qin B, Zhao MJ, Chen H, Qin H, Zhao L, Fu L, et al. Real-world outcomes of acute ischemic stroke treatment with intravenous thrombolysis: asystematic review and meta-analysis. J Stroke Cerebrovasc Dis 2018;27(12):3542-8.
Betts KA, Hurley D, Song J, Sajeev G, Guo J, Du EX, et al. Real-world outcomes of acute is-chemic stroke treatment with intravenous recombinant tissue plasminogen activator. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2017;26:1996-2003.
Ahmed N, Wahlgren N, Grond M, Hennerici M, Lees KR, Mikulik R, et al. Implementation and outcome of thrombolysis with alteplase 3-4.5 h after an acute stroke: an updated analysis from SITS-ISTR. Lancet Neurol 2010;9:866-74.
Quain DA, Parsons MW, Loudfoot AR, Spratt NJ, Evans MK, Russell ML, et al. Improving access to acute stroke therapies: a controlled trial of organised pre-hospital and emergency care. Med J Aust 2008;189:429-33.
Lin CB, Peterson ED, Smith EE, Saver JL, Liang L, Xian Y, et al. Emergency medical service hos-pital prenotification is associated with improved evaluation and treatment of acute ischemic stroke. Circ Cardiovasc Qual Outcomes 2012;5:514-22.
Xian Y, Smith EE, Zhao X, Peterson ED, Olson DM, Hernandez AF, et al. Strategies used by hospitals to improve speed of tissue-type plasminogen activator treatment in acute ischemic stroke. Stroke 2014;45:1387-95.
Xian Y, Xu H, Lytle B, Blevins J, Peterson ED, Hernandez AF, et al. Use of strategies to im-prove door-to-needle times with tissue-type plasminogen activator in acute ischemic stroke in clinical practice: findings from target: stroke. Circ Cardiovasc Qual Outcomes [Internet]. 2017 [cit-ed 2022 Oct 10];10(1):e003227. Available from: https://www.ahajournals.org/doi/epdf/10.1161/CIRCOUTCOMES.116.003227
Kepplinger J, Barlinn K, Deckert S, Scheibe M, Bodechtel U, Schmitt J. Safety and efficacy of thrombolysis in telestroke: A systematic review and meta-analysis. Neurology 2016;87:1344-51.
Lees KR, Emberson J, Blackwell L, Bluhmki E, Davis SM, Donnan GA, et al. Effects of alteplase for acute stroke on the distribution of functional outcomes: apooled analysis of 9 trials. Stroke 2016;47:2373-9.
Hacke W, Kaste M, Bluhmki E, Brozman M, Dávalos A, Guidetti D, et al. Thrombolysis with al-teplase 3 to 4.5 hours after acute ischemic stroke. N Engl J Med 2008;359:1317-29.
Paul CL, Ryan A, Rose S, Attia JR, Kerr E, Koller C, et al. How can we improve stroke throm-bolysis rates? A review of health system factors and approaches associated with thrombolysis administration rates in acute stroke care. Implement Sci [Internet]. 2016 [cited 2022 Nov 15]:11:51. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4825073/pdf/13012_2016_Article_414.pdf
Lee EJ, Kim SJ, Bae J, Lee EJ, Kwon OD, Jeong HY, et al Impact of onset-to-door time on outcomes and fac-tors associated with late hospital arrival in patients with acute ischemic stroke. PLoS One [Internet]. 2021 [cited 2022 Nov 15];16(3):e0247829. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7993794/pdf/pone.0247829.pdf
Le SM, Copeland LA, Zeber JE, Benge JF, Allen L, Cho J. Factors affecting time between symptom onset and emergency department arrival in stroke patients. eNeurologicalSci [Internet]. 2020 [cited 2022 Nov 20]:21:100285. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7649365/pdf/main.pdf
Gargano JW, Wehner S, Reeves MJ. Presenting symptoms and onset-to-arrival time in pa-tients with acute stroke and transient ischemic attack. J Stroke Cerebrovasc Dis 2011;20:494-502.
Carter AM, Catto AJ, Mansfield MW, Bamford JM, Grant PJ. Predictive variables for mortality after acute ischemic stroke. Stroke 2007;38:1873-80.
National Institute of Neurological Disorders and Stroke rt-PA Stroke Study Group. Tissue plasminogen activator for acute ischemic stroke. N Engl J Med 1995;333:1581-7.
