ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อน้ำหนักทารกแรกเกิด และภาวะโภชนาการทารกแรกเกิดถึง 2 ปี ในพื้นที่รับผิดชอบของศูนย์อนามัยที่ 3

Abstract

การวิจัยนี้เป็นการศึกษาปัจจัยด้านมารดาที่มีอิทธิพลต่อน้ำหนักทารกแรกเกิดและภาวะ โภชนาการทารกแรกเกิดถึง 2 ปี กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยมารดาและทารกแรกเกิดถึง 2 ปี จำนวน 200 คู่ ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ดำเนินการตำบลนมแม่เพื่อสายใยรักแห่งครอบครัวในจังหวัดพื้นที่รับผิด ชอบของศูนย์อนามัยที่ 3 จำนวน 9 ตำบล 9 จังหวัด เลือกด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่าย เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม และสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก ในเดือนมีนาคม-เมษายน 2556 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติบรรยายไคสแควร์ และการวิเคราะห์ถดถอยพหุโลจิสติกส์

ผลการวิจัยพบว่า มารดาตั้งครรภ์ส่วนใหญ่อายุ 20-35 ปี ร้อยละ 76.0 และ ร้อยละ 15.5 อายุน้อยกว่า 20 ปี มีดัชนีมวลกายก่อนการตั้งครรภ์ปกติ ร้อยละ 51.5 ฝากครรภ์ครั้งแรกอายุครรภ์ก่อน 12 สัปดาห์ ร้อยละ 65.0 และฝากครรภ์ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์อายุครรภ์ ร้อยละ 54.5 มารดามีน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นปกติระหว่างตั้งครรภ์ ร้อยละ73.5 ทารกแรกเกิดน้ำหนักปกติเป็นส่วนใหญ่ ร้อยละ 93.5 ทารกแรกเกิดถึง 2 ปี มีส่วนสูงระดับดีและรูปร่างสมส่วน ร้อยละ 68.5 ไม่พบปัจจัยที่สามารถทำนายน้ำหนักทารกแรกเกิด ปัจจัยดัชนีมวลกายปกติก่อนการตั้งครรภ์ การฝากครรภ์ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์อายุครรภ์ และน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นปกติระหว่างการตั้งครรภ์มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับ ภาวะโภชนาการทารกแรกเกิดถึง 2 ปี (χ2 = 3.99, p< 0.5, χ2 = 3.75, p< 0.5, และ χ2 = 6.35, p< 0.01 ตามลำดับ) และพบว่า มารดาที่มีดัชนีมวลกายปกติก่อนตั้งครรภ์และน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นปกติระหว่างตั้งครรภ์ มีโอกาสที่ทารกมีภาวะโภชนาการส่วนสูงระดับดีและรูปร่างสมส่วนเพิ่มเป็น 2.547 เท่า และ 1.182 เท่า เมื่อเทียบกับกลุ่มที่มีดัชนีมวลกายน้อยและมากกว่าปกติก่อนตั้งครรภ์ และกลุ่มที่มีน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นน้อยกว่าปกติระหว่างตั้งครรภ์ (OR = 2.547, 95% CI = 1.203 - 5.392; OR = 1.182, 95% CI =1.076 - 1.300)  

Factors influencing infant birth weight and nutritional status among children aged 0-2 years old in the Area of Health Promotion Center III

This study was aim to examine the predictive relationship between the maternal factors and infant birth weight and nutritional status in children aged 0-2 years. The 200 samples were randomly selected from mothers and children aged 0- 2 years old living in breastfeeding sub-districts for family bonding which were the areas of responsibility of the Health Promotion Center III, 9 sub-districts from 9 provinces. The data were collected by questionnaires and well child health booklets and analyzed by percentage, chi-square and Multiple Logistic Regression.

The results showed that 76.0 percent of mothers aged 20-35 years and 15.5 percent were less than 20 years. Fifty-one point five percent of them had normal Body Mass Index before pregnancy. Sixty-five percent of them had early prenatal care. There were 54.5 per­cent of them had 5 times prenatal care services. Seventy-three point five percent of them had weight gained normally during pregnancy, there were 93.5 percent of newborns with weight more than 2,500 grams. There were only 68.5 percent of normal height and normal weight/height ratio. No factor could predict birth weight of infants. Normal body Mass Index (BMI) before pregnancy, five time prenatal cares and normal weight gain during pregnancy was associated with nutritional status of children aged 0-2 years significantly (χ2 = 3.99, p< 0.5, χ2 = 3.75, p< 0.5, χ2 = 6.35, p< 0.01 respectively). Mothers with normal BMI before pregnancy were 2.547 times significantly more likely to have infant aged 0-2 years with normal nutritional status compared to mothers with low or high BMI (OR = 2.547, 95% CI = 1.203 - 5.392 ). Mothers of normal weight gain during pregnancy were 1.182 time signifi­cantly more likely to have infant aged 0-2 years with normal nutritional status compared to mothers with low weight gain during pregnancy (OR = 1.182, 95% CI=1.076 - 1.300).