ปัจจัยด้านพฤติกรรมและตำแหน่งฟันที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคปริทันต์ในวัยกลางคน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ที่มาของปัญหา: โรคปริทันต์เป็นโรคของการอักเสบของเนื้อเยื่อรอบฟัน จะนำไปสู่การสูญเสียฟันในช่วงอายุที่มากขึ้นโดยเฉพาะในวัยกลางคน
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับโรคปริทันต์ในวัยกลางคนที่มีฟันแท้ครบ 28 ซี่
วัสดุและวิธีการ: การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ที่ได้รับบริการทันตกรรมที่คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มีผู้ผ่านเกณฑ์คัดเข้าและคัดออกจำนวน 50 คน เป็นวัยกลางคนผู้มีอายุ 40 – 59 ปี ที่มีฟันแท้ครบ 28 ซี่ ข้อมูลที่ใช้ ได้แก่ เพศ อายุ โรคประจำตัว พฤติกรรมการสูบบุหรี่ และผลการตรวจปริทันต์ทั้งปาก (168 ตำแหน่ง) โดยมีข้อตกลงว่าการเป็นปริทันต์แต่ละตำแหน่งเป็นอิสระกัน วิเคราะห์ความสัมพันธ์ด้วยการถดถอยพหุลอจิสติก ที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ 0.05 อธิบายความสัมพันธ์ของปัจจัยต่างๆ ด้วยค่า Odds Ratio (ORs) และช่วงความเชื่อมั่น 95% ของ ORs
ผลการศึกษา: อิทธิพลของปัจจัยต่างๆ ที่มีแนวโน้มการเกิดโรคปริทันต์ได้แก่ เพศหญิงมีแนวโน้มการเกิดโรคปริทันต์มากกว่าเพศชาย 2.40 (95% CI 2.04 - 2.82) เท่า ผู้สูบบุหรี่และเคยสูบบุหรี่มีแนวโน้มการเกิดโรคปริทันต์มากกว่าผู้ที่ไม่สูบบุหรี่ 2.05 (95% CI 1.58 - 2.66) และ 1.61 (95% CI 1.19 - 2.17) เท่า ตามลำดับ ในผู้ป่วยเบาหวานจะเกิดโรคปริทันต์มากกว่า 2.53 (95% CI 2.09 - 3.08) เท่าของผู้ที่ไม่เป็นโรคเบาหวาน และเมื่ออายุเพิ่มขึ้น 1 ปีจะมีแนวโน้มการเกิดโรคปริทันต์ลดลง ร้อยละ 8.0 (OR 0.92, 95% CI 0.91 - 0.92) ตำแหน่งฟันที่ติดกับซอกฟัน โดยเฉพาะฟันกรามใหญ่มีความชุกของการเกิดโรคปริทันต์สูง (ร้อยละ 40.0 – 52.0) แนวโน้มที่เกิดโรคปริทันต์ในฟันกรามใหญ่และฟันกรามน้อย เป็น 4.22 (95% CI 3.59 - 5.00) และ 1.42 (95% CI 1.18 - 1.71) เท่าเมื่อเทียบกับฟันหน้า ตามลำดับ ตำแหน่งฟันที่ติดกับซอกฟันมี OR เป็น 3.61 เท่าเมื่อเทียบกับตำแหน่งฟันที่ไม่ติดซอกฟัน (95% CI 3.02 - 4.31) ตำแหน่งด้านติดแก้มมี OR เป็น 1.34 เท่าเมื่อเทียบกับด้านติดลิ้น (95% CI 1.17 - 1.53) และตำแหน่งฟันจากขากรรไกรบน เป็น 1.22 เท่าของขากรรไกรล่าง (95% CI 1.06 - 1.40)
สรุป: ปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการเกิดโรคปริทันต์ผลตามปัจจัยส่วนบุคคลคือ การสูบบุหรี่ การเป็นโรคเบาหวาน เพศ อายุ ชนิดของฟันและตำแหน่งฟัน โดยเฉพาะฟันกรามใหญ่และตำแหน่งที่ติดกับซอกฟัน ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ควรใส่ใจทำความสะอาดมากขึ้นเพื่อช่วยป้องกันการเกิดโรคปริทันต์
Article Details
เอกสารอ้างอิง
Genco RJ, Borgnakke WS. Risk factors for periodontal disease. Periodontol 2000 2013;62: 59-94
Limpawattana P, Sutra S, Thavornpitak Y, Wirasorn K, Chindaprasirt J, Mairieng P. Health situation analysis of hospitalized Thai older persons in the year 2010. J Med Assoc Thai 2012;95(Suppl 7):S81-6.
Srisilapanan P, Korwanich N, Jienmaneechotchai S, Dalodom S, Veerachai N, Vejvitee W, Roseman J. Estimate of Impact on the Oral Health-Related Quality of Life of Older Thai People by the Provision of Dentures through the Royal Project. Int J Dent 2016; 2016:1976013.
Urwannachotima N, Hanvoravongchai P, Ansah JP, Prasertsom P. System dynamics analysis of dental caries status among Thai adults and elderly. Journal of Health Research 2020;34:134-46.
Torrungruang K, Gongsakdi V, Laohaviraphab L, Likittanasombat K, Ratanachaiwong W. Association between cigarette smoking and the intraoral distribution of periodontal disease in Thai men over 50 years of age. J Investig Clin Dent 2012;3:135-41.
Andriankaja OM, Sreenivasa S, Dunford R, DeNardin E. Association between metabolic syndrome and periodontal disease. Aust Dent J 2010;55:252-9.
Eke PI, Dye BA, Wei L, Thornton-Evans GO, Genco RJ, Beck J, et al. Prevalence of periodontitis in adults in the United States: 2009 and 2010. J Dent Res 2012;91:914-20.
Timonen P, Niskanen M, Suominen-Taipale L, Jula A, Knuuttila M, Ylöstalo P. Metabolic syndrome, periodontal infection, and dental caries. J Dent Res 2010; 89:1068-73.
Cochran WG. Sampling techniques. New York: John Wiley & Sons; 1977.
Hujoel PP, Cunha-Cruz J, Banting DW, Loesche WJ. Dental flossing and interproximal caries: a systematic review. J Dent Res 2006;85:298-305.
Shiau HJ, Reynolds MA. Sex differences in destructive periodontal disease: exploring the biologic basis. J Periodontol 2010;81:1505-17.
Schulze A, Busse M. Gender Differences in Periodontal Status and Oral Hygiene of Non-Diabetic and Type 2 Diabetic Patients. Open Dent J 2016;10:287-97.
Kosaruk S, Sota C. The effects of dental health education program for preventing periodontal disease among health volunteers, Erawan district, Loei Province. Thai dental nurse Journal 2017;28(2) :1-12
Nishida N, Tanaka M, Hayashi N, Nagata H, Takeshita T, Nakayama K, Morimoto K, Shizukuishi S. Determination of smoking and obesity as periodontitis risks using the classification and regression tree method. J Periodontol 2005;76:923-8.
Arora M, Schwarz E, Sivaneswaran S, Banks E. Cigarette smoking and tooth loss in a cohort of older Australians: the 45 and up study. J Am Dent Assoc 2010; 141:1242-9.
Preus HR, Sandvik L, Gjermo P, Baelum V. Baseline adjustment and change revisited: effect of smoking on change in periodontal status following periodontal therapy. Eur J Oral Sci 2014; 122:89-99.
Lalla E, Papapanou PN. Diabetes mellitus and periodontitis: a tale of two common interrelated diseases. Nat Rev Endocrinol 2011; 28;7:738-48.
Taylor GW, Borgnakke WS, Graves DT. Association between periodontal diseases and diabetes mellitus. In: Genco RJ and Williams RC, editors. Periodontal disease and overall health: a clinician’s guide. Pennsylvania: Professional Audience Communications, Inc; 2010. p 83 – 104
Chávarry NGM, Vettore MV, Sansone C, Sheiham A. The relationship betwee diabetes mellitus and destructive periodontal disease: a meta-analysis. Oral Health Prev Dent. 2009;7:107-27.
