การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาพฤฒพลังของผู้สูงอายุในอำเภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี

บทคัดย่อ

ที่มาของปัญหา: ประชากรสูงอายุมีจำนวนเพิ่มขึ้นทั่วโลก จากอัตราการเกิดน้อยลงและผู้สูงอายุมีอายุยืนยาวขึ้น ประเทศไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548 และคาดว่าในปี พ.ศ. 2565 จะเป็นสังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ งานวิจัยนี้นำการมีส่วนร่วมของชุมชนมาเป็นกลวิธีในการดำเนินงานพัฒนาพฤฒพลังของผู้สูงอายุทั้งด้านสุขภาพ ด้านการมีส่วนร่วมทางสังคม ด้านความมั่นคงปลอดภัย ด้านสิ่งสนับสนุนการดำรงชีวิต เพื่อให้เกิดการพัฒนาพฤฒพลังผู้สูงอายุที่ยั่งยืน

วัตถุประสงค์: เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาพฤฒพลังของผู้สูงอายุ เพื่อพัฒนาผู้สูงอายุให้มีพฤติกรรมด้านพฤฒพลังในระดับดี เพื่อประเมินความพึงพอใจและการนำพฤฒพลังไปใช้ประโยชน์ของผู้สูงอายุ

วีธีการศึกษา: เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ศึกษาในช่วงเดือนมกราคม ถึงเดือนตุลาคม พ.ศ. 2563 ผู้ร่วมวิจัยเป็นกลุ่มแกนนำชุมชนและกลุ่มผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุเขาวงกต คัดเลือกแบบเจาะจง ตามเกณฑ์ที่กำหนด จำนวน 30 คน จัดกิจกรรมพัฒนาพฤฒพลังผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่อง ได้แก่ การตรวจสุขภาพเบื้องต้น การเรียนรู้ดูแลสุขภาพตนเอง การฝึกทักษะการออกกำลังกาย การสาธิตปลูกผักข้าวโพดและฟักทอง การสาธิตทำลูกประคบสมุนไพรและตุ๊กตาการบูร และจิตอาสาการเยี่ยมผู้สูงอายุติดบ้านติดเตียง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล คือ แบบสนทนากลุ่ม แบบประเมินพฤฒพลัง แบบประเมินความพึงพอใจและการนำไปใช้ประโยชน์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ Paired sample t-test

ผลการศึกษา: ผู้ร่วมวิจัยในชุมชนมีส่วนร่วมในการวางแผน จัดกิจกรรมพัฒนาผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่องและร่วมประเมินผล ผลการประเมินภาวะพฤฒพลังของผู้สูงอายุก่อนเข้าร่วมกิจกรรม อยู่ในระดับค่อนข้างดี ค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 3.6 หลังเข้าร่วมกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง พบว่า ภาวะพฤฒพลังอยู่ในระดับดี ค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 4.0 เมื่อเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยภาวะพฤฒพลัง พบว่า ระดับภาวะพฤฒพลังหลังเข้าร่วมกิจกรรมสูงกว่าก่อนเข้าร่วมกิจกรรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001) เมื่อพิจารณารายด้านพบว่า ด้านสุขภาพสูงมากที่สุด รองลงมา คือ ด้านการมีส่วนร่วมทางสังคม ด้านสิ่งสนับสนุนการดำรงชีวิต และด้านความมั่นคงปลอดภัย ตามลำดับ ผลการประเมินความพึงพอใจหลังเข้าร่วมกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง อยู่ในระดับดีมาก ค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 4.6 และผู้สูงอายุสะท้อนการนำความรู้เหล่านี้ไปใช้ประโยชน์ได้

สรุป: การสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดกิจกรรมพัฒนาพฤฒพลังผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่อง ทำให้ผู้สูงอายุมีระดับภาวะพฤฒพลังที่ดี และสามารถนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ได้