ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของกลุ่มเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดที่มีน้ำหนักเกินในบุคลากรสาธารณสุข อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ที่มาของปัญหา: ภาวะน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วนเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญของประเทศไทย การป้องกันไม่ให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดและภาวะแทรกซ้อนของโรคในกลุ่มเสี่ยงนี้จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของกลุ่มเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดในด้านการรับประทานอาหารและด้านการมีกิจกรรมทางกายในบุคลากรสาธารณสุขที่มีน้ำหนักเกิน
วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง กลุ่มตัวอย่างเป็นบุคลากรสาธารณสุขอำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี ที่มีBMI≥23กก./ม2 และผลการประเมินระดับไขมันผิดปกติ (LDL-C) อยู่ในค่าระหว่าง130–190มก./ดล. มี Thai CV Risk score น้อยกว่าร้อยละ 10 ไม่มีโรคประจำตัวและไม่เคยรับประทานยาลดไขมัน จำนวน 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 30 คน และกลุ่มควบคุม 30 คน ระยะเวลาศึกษา 12 สัปดาห์ กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมการปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมโดยใช้หลักของ Cognitive behavior therapy ประกอบด้วยกิจกรรมทั้งหมด 6 ครั้ง ได้แก่ ครั้งที่ 1 สร้างสัมพันธภาพ ค้นหาความคิดทางลบ ครั้งที่ 2 ปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหาร ครั้งที่ 3 ปรับพฤติกรรมการออกกำลังกาย ครั้งที่ 4 ปรับเป้าหมาย หาแรงจูงใจ ครั้งที่ 5 ยกระดับพฤติกรรมที่ดีให้เป็นนิสัย ครั้งที่ 6 การประเมินผลหลังการบำบัด ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับเอกสารคู่มือการดูแลตนเองตามปกติ วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา Paired t-test และ Independent t-test กำหนดนัยสำคัญที่ระดับ 0.05
ผลการศึกษา: กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยรวมของพฤติกรรมเพื่อลดระดับไขมันในเลือดหลังได้รับโปรแกรมฯ จาก 78.1 (SD = 9.3) เป็น 86.2 (SD = 5.3) สูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรม และสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001) เมื่อพิจารณาระดับคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการรับประทานอาหาร รายข้อที่กลุ่มทดลองมีการเปลี่ยนแปลงในทางบวกมากขึ้น ได้แก่เพิ่มการรับประทานผัก ผลไม้ ลดการบริโภคน้ำตาล น้ำหวานและไขมัน แต่ด้านพฤติกรรมการมีกิจกรรมทางกายพบว่า ไม่มีความแตกต่างกัน หลังการทดลองกลุ่มทดลองมีระดับไขมัน LDL–Cholesterol เฉลี่ยลดลงจาก 148.5 มก./ดล. (SD = 13.0) เป็น 119.9 มก./ดล. (SD = 14.3) อย่างมีนัยสำคัญ (p < 0.001) และน้อยกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001)
สรุป: โปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมฯ ทำให้ระดับไขมันในเลือด (LDL–Cholesterol) ลดลงในคนที่มีน้ำหนักเกินในระยะเวลา 12 สัปดาห์ ดังนั้น ควรส่งเสริมให้บุคลากรสาธารณสุขที่มีน้ำหนักเกินให้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ และมีการติดตามประเมินผลในระยะยาวเพื่อลดอัตราการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
Khamchata L, Wattana C, Harnirattisai T. The effects of a self-management program on self-management behaviors, waist circumference, blood sugar level, and cardiovascular disease risk among persons with metabolic syndrome. Nursing Journal 2017;44(3):65-76.
WHO. The top 10 causes of death [Internet]. 2018 [แited2018 Sep 17]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death.
Ministry of public health. Public health statistics A.D.2017. Nonthaburi: Strategy and planning division; 2018.
Jahangiry L, Farhangi MA, Rezaei F. Framingham risk score for estimation of10-years of cardiovascular diseases risk in patients with metabolic syndrome. J Health PopulNutr [Internet]. 2017[cited 2019 Jan 25];13;36(1):36. Available form: https://jhpn.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/s41043-017-0114-0.pdf
Han TS, Lean ME. A clinical perspective of obesity, metabolic syndrome and cardiovascular disease. JRSM CardiovascDis[Internet]. 2016[cited 2019 Jan25]; 25;5:2048004016633371. Available form: https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/2048004016633371
IntarakamhangU. Health literacy: measurement and development. Bangkok: Sukhumvit Printing; 2017.
Bandura A. Self-efficacy:the exercise of control. New York: W.H. Freeman & Company; 1997.
Kuanra-ngub S. Behavior modification programfor weight control of Payap University personnel. Nursing journal 2014;41(1):85-95.
Pityaratstian N, Ongarjsakulman Y, Maneeton N, Likhitsathian S, Thapinta D, Ratta-apha W, et al. Cognitive-behavioral therapy : CBT [Internet]. 2010 [cited 2019 Jun 27]. Available from: http://www.thaidepression.com/www/56/CBTdepression.pdf.
Hofmann SG.An introduction to modern CBT.psychological solutions to mental health problems. Chichester, UK: Wiley-Blackwell; 2011.
Zhang Y, Mei S, Yang R, Chen L, Gao H, Li L. Effects of lifestyleintervention using patient-centered cognitive behavioral therapy among patientswith cardio-metabolic syndrome: a randomized, controlled trial. BMC CardiovascDisord [Internet]. 2016[ cited 2019 Feb 14];16:227.Available form: https://bmccardiovascdisord.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/s12872-016-0398-9.pdf
Boonchaya-anant P. Obesity. In: Buranachapkajorn P, Wattanachanya L, Khovidhunkit W, (Eds.). Endocrinology and metabolism II. (3rd ed). Bangkok: Text and journal publication, 2019. p.712-723.
Garcia-Silva J, N Navarrete N, Peralta-Ramírez MI, García-Sánchez A, Ferrer-González MÁ, Caballo VE. Efficacy of Cognitive Behavioral Therapy in Adherence to the Mediterranean Diet in Metabolic Syndrome Patients: A Randomized Controlled Trial. J NutrEducBehav 2018;50:896-904.
Vaayeeta R, Chaosuansreecharoen KR. Chaichana B, Chaosuansreecharoen P. Effectiveness of a health behavior change program on self efficacy, self regulation, self care and weight loss among overweight health personal of Raman Hospital, Yala province. Nursing Journal of the Ministry of Public Health 2015;24(2):90-104.
Rongmuang D. Applying health promotion theories for behavioral modification to prevent and control obesity. J PrapokklaoHospClin Med Educat Center 2018;35:77-91.
